/0081.djvu
Rok VIII.
Nr. 10.
,SOKO??
ORGAN TOWARZYSTW GIMNASTYCZNYCH
WYCHODZI W PO??OWIE KA??DEGO MIESI??CA.
REDAKCJA WE LWOWIE ULICA ORMIA??SKA L. 29; ADMINISTRACJA OUCA CZARNECKIEGO L. 2.
1!
it
Prenumerowa?? m oina:w Administracji, w Zak??adzie Tow. glmn. .Sok????- I.8 ul.Zlmsrowlcza i ws wszystkich ksi??garniach
Oenaprenumeracyjna:
Rocznie P????roczn.
Miejscowa bez p rz e s y ??k i....................................................1 * 1 . 20 ct. 65 ct.
??
z p r z e s y ?? k ?? ............................................... 1 ??? 3 0
,
70,
Zamiejscowa
???
???
.............................................. 1
,
50,80
???
Numer pojedynczy bez przesy??ki 15 ct.
r
Przedp??ata roczna z przesy??ka pocztowa pod opaska:
PAZDZIERNIK Do Kr??lestwa polskiego, Litwy, Rosji
..............................1 rs. 50 kop.
???
V/. Ks. Pozna??skiego, Prus i N iem ie c.......................3 marki
,
kraj??w zwi??zku poczt. Europy i Stan??w Zjed. Ameryki 5 frank??w.
???
???
innych, pod??ug taryfy poczt, z doliczeniem opakowania itd.
less
Profilaktyczne d????enia nowoczesnej medycyny.
(Wyk??ad miany na 2em posiedzeniu og??lnem Y. Zjazdu
lekarzy i przyrodnik??w polskich we Lwowie)
przez
Dra ??. Kr??wczy??skiego.
(Doko??czenie???1.
Je??eli na jakiem polu spodziewano si?? najwi????
kszych zdobyczy, maj??cych zapobiedz chorobom, to
na polu chor??b zaka??nych. W ielkie odkrj^cia, doko??
nane w ostatnich dziesi??tkach lat, odkrycie w mi??
krobach czyli w najni??szych ustrojach przyczyn wielu
chor??b zaka??nych upowa??nia??o do przypuszczenia, ??e
dalsze badania odkryj?? ??rodki niszcz??ce przyczyn??
chor??b, czyli mikroby. Cz????ciowo nie doznano te??
zawodu, znamy ??rodki niszcz??ce mikroby, lecz nie??
stety poza ustrojem, kt??re nie dadz?? si?? zastosowa??
w praktyce, bo maj?? w??asno??ci niszczenia wraz z mi??
krobami tkanin ustroju. Tak wi??c m y??l, ??e niekt??re
choroby wywo??uje jad, czyli przyrzut obdarzony ??y??
ciem , jakkolwiek wypowiedziana jeszcze przez Para-
c e ls a , kt??ra czeka??a d??ugie wieki zanim doczeka??a si??
dzisiejszego rozwoju, potwierdzona w ca??ej pe??ni obe-
cnemi odkryciami, nie przysporzy??a nam ??rodk??w
maj??cych na celu zapobieganie chorobom zaka??nym.
Obecnie wiemy z pewno??ci??, ??e istniej?? niekt??re
choroby, kt??rych przyczyn?? s?? mikroby, znamy nawet
niekt??re w??asno??ci mikrob??w, umiemy wyt??umaczy??,
w jaki spos??b niekorzystme dzia??aj?? na ustr??j , pozna??
li??m y zarodniki, kt??rym zawdzi??czaj?? mikroby wielk??
odporno???? na szkodliwe czynniki i wiemy, ??e s?? od??
porniejsze ani??eli tkaniny i kom??rki ustrojowe; w??a??
sno??ci zarodk??w t??umacz?? nam wyst??powanie epidemij,
c??yli chor??b przywi??zanych do pewnego miejsca i epi??
demij czyli pomor??w, ale nie umiemy zapobiedz po??
wstaniu mikrob??w lub zniszczy?? w ustroju znajduj??ce
si??, a niekt??re tylko daj?? si?? ubezw??adni??, jak to
wskazuj?? do??wiadczenia antyseptyczne. Dla tego r????
wnie jak w innych chorobach przedewszystkiem sta??
ramy si?? ustr??j ludzki zda??a utrzymywa?? od przyczyn
chorobowych lub ubezw??adni?? je , a ??e to si?? nam
cz??sto nie ud aje, odwo??ujemy si?? znowu do si?? ustroju
i pot??guj??c w nim odporno???? usi??ujemy ustrojowi
w walce z mikrobami zapewni?? zwyci??ztwo.
???
M????
wimy o walce mikrob??w z tkaninami ustroju, przy??
patrzmy si?? wi?? c , jak si?? ta walka przedstawia. F .
Cohn pierwszy wypowiedzia??, ??e r????ne postacie pr????
tk??w walcz?? mi??dzy sob??. I tak ???bacterium term o???,
wywo??uj??ce gnicie, stacza walk?? z innemi bakterjami,
kt??re w in ny spos??b wywo??uj?? rozk??ady. Miecznik??w
stwierdzi??, ??e najni??sze ustroje staczaj?? walk?? z ba??
kterjami , ??e przy wej??ciu mikroba do ustroju otaczaj??
go kom??rki krwi i zabijaj?? go prawdopodobnie przez
sw??j chemizm , a w walce tej przyjmuj?? udzia?? tak??e
i cia??ka tkanki ????czn ej, a kom??rki wyst??puj??ce do
walki nazywa fagocytami, cia??kami ch??onnemi dla
uzmys??owienia po??erania mikrob??w. Je??eli wi??c ko??
m??rki ustroju ulegn?? w walce mikrobom, zwierz??
b??dzie ch ore, a pokonanie fagocyt??w chroni zwierz??
od choroby. Miecznik??w rozwin????, jak widzimy,
teorj?? Buchnera, zdaniem kt??rego proces zapalny,
b??d??cy nast??pstwem inwazji mikrob??w do ustroju,
przeszkadza rozwojowi mikrob??w; chroni tkaniny od
zguby. Mniejsza jednak o teoretyczne przypuszczenia,
to pewn?? jest rzecz??, ??e walka si?? odbywa, z kt????
rej wychodz?? zwyci??zko, albo ustr??j dotkni??ty mi??
krobami, albo te?? mikroby.
Z zachowania si?? mikrob??w, a szczeg??lnie z za??
chowania si?? ???bacterium termo ??? wobec pr??tk??w gru??
??liczych , usi??owano skorzysta?? w celu terapeutycznym.
Niestety do??wiadczenia innych badaczy nie potwier??
dzi??y dobrych rezultat??w leczenia tym mikrobem cho??
roby zab??jczej, jak?? jest gru??lica. Mo??e w przysz??o??
??ci znajdziemy sposoby wyzyskania w??asno??ci mikro??
b??w w celach leczniczych, dotychczasowe jednak
pr??by zawiod??y. Jakkolwiek zreszt?? t??umaczyliby??my
szkodliwe dzia??anie mikrob??w na ustr??j ludzki, czy
W szybkiem rozmna??aniu mikrob??w i szybkiem przy??
swajaniu sok??w ustroju zwierz??cego przez mikroby,
a przedewszystkiem istot bia??kowatych, czy te?? w wy??
twarzaniu ptomain??w, truj??cych pierwiastk??w, upa??
trywali??my przyczyn?? niszczenia ustroju czy wreszcie
mikroby, jako takie uwa??a?? b??dziemy jako podniet??
dla nerw??w sympatycznych i troficznych, zawsze od
odporno??ci tkanin zale??y mniej lub wi??cej szkodliwy
wp??yw tych istot na ustr??j zwierz??cy. Gdyby??my za
Neudorferem najg????wniejszy wp??yw przypisywali na??
wet w chorobach zaka??nych .nerwom sympatycznym,
kt??re b??d??c po??rednikami przemiany ustroju, pod??
trzymuj?? od??ywianie ustroju i wspomagaj?? tkaniny
/0082.djvu
???
74-
ustroju w walce z mikrobami, zawsze odporno???? tka??
nin i kom??rek ustroju jest najg????wniejszym warun??
kiem utrzymania ??ycia, wzgl??dnie zdrowia, zar??wno
w stosunku do chor??b zaka??nych jak wszelkich innych.
Historja podaje wa??ny fakt zapobiegania chorobom
przez szczepienie przyrzutu czyli jadu chorobowego.
Znajomo???? tego faktu pobudzi??a w??oskiego lekarza
Angiela Grattiego do zaszczepienia jadu ospy w celu
ochrony od ospy; w 14 lat p????niej angielski pach-
ciarz Benjamin Jester na podstawie do??wiadczenia,
??e zaszczepienie ospy krowy ochroni??o jego i innych
od ospy prawdziwej, zaszczepi?? w celu ochrony od
ospy swoj?? rodzin??. Szczepienie jednak przyrzutu
krowianki w celu ochrony od ospy zostaje wprowa-
dzonem do nauki przez Edwarda Jenera, lekarza
angielskiego i odt??d do obecnej chwili utrzymuje si??
a ca??owiekowe do??wiadczenie potwierdza, ??e przez
szczepienie osi??gamy cel zamierzony, szczepienie bo??
wiem krowiank?? zabezpiecza od ospy. W jaki spos??b
szczepienie jadu krowiankowego chroni od ospy, z pe??
wno??ci?? nie wiemy. Zas??u??ony na polu bada?? bakterio??
logicznych , obecny tutaj lekarz warszawski, dr. O.
Bujwid, przypominaj??c teorj?? Miecznikowa , t??umaczy
dzia??anie ochronne szczepienia przyzwyczajeniem cia??
??ek bia??ych do ch??onienia zarazka, kt??re mo??e te??
zarazek ze krwi usuwaj??; najprawdopodobniejszem
jednak jest przypuszczenie, wypowiedziane przez
Strickera, ??e przez szczepienie, czyli co to samo
znaczy przez przebycie choroby zaka??nej pozostaje
w ustroju j a d , kt??ry nie pozwala na rozw??j przy??
rzutu , a przypuszczenie to wypowiada Chauveau
w ostatnich dniach przed Akademi?? Umiej??tno??ci
w Pary??u w nieco zmienionej formie podaj??c, ??e jad
chorobowy wytwarza istot?? chemiczn?? rozpuszczaln??,
wstrzymuj??c dalszy rozw??j jadu, a tem twierdzeniem
sprzeciwia si?? Chauveau przypuszczeniu Pasteura,
kt??ry twierdzi??, ??e szczepienie, wzgl??dnie przebyta
choroba, pozbawia ustr??j istot potrzebnych dla roz??
woju i ??ycia jadu. Gdy rozw??j jadu musi si?? odby??
wa?? w kom??rkach naszego ustroju otrzymuj?? one
w ten lub ??w spos??b wytworzon?? odporno????, kt??ra j
zn??w jest zbawc??. Sprawa szczepienia z??agodzonego j
jadu chorobowego dla zapobie??ena chorobie utrzymuje
si?? ci??gle na porz??dku dziennym. Dzisiaj nie zawar??y
si?? jeszcze ksi??gi do??wiadcze?? nad szczepieniem roz??
maitych chor??b i ostatecznego s??du wypowiada?? nie
mo??na. Skuteczne jednak szczepienie krowiank?? upo??
wa??nia do przypuszcze??, ??e na tem polu w przy??
sz??o??ci dokonane zostan?? odkrycia, kt??re dzielnej
broni dostarcz?? sprawie zapobiegania chor??b zaka??
??ny ch , kt??re, jak wiemy, sprawiaj?? wielk?? ??miertel??
no????, tem wi??ksz??, im niekorzystniejsze s?? warunki,
w kt??rych dotkni??ci chorob?? ??yj?? i znajduj?? si??. Jak
wi??o widzimy w obec dzisiejszego stanu nauki naj??
dzielniejsz?? zapor?? przeciwko wszelkim chorobom tak
infekcyjnym jakote?? wszystkim innym, tak nabytym
jakote?? dziedzicznym, jest odporno???? ustroju wzgl????
dnie jego tkanin i kom??rek, jego mikroskopowych
cz????ci sk??adowych. M??wi?? mikroskopowych cz????ci sk??a??
dowych, bo od odporno??ci kom??rek , tych najdrobniej
szych a samoistnych cz??stek naszego ustroju, wszy??
stko zale??y a pod????aj??c za spostrze??eniami Heitz-
manna i Mossa co do odporno??ci kom??rek, z kt??rych
spostrze??enia pierwszego mo??e za nadto lekcewa????co
przyj??to i pragn??c przypuszczeniami rzecz w yt??um a??
czy??, mogliby??my, jak obaj powy??si badacze wycho??
dz??c z za??o??enia, ??e krew sk??ada si?? z jednego ro??
dzaju kom??rek, a mianowicie czerwonych cia??ek,
a uwa??aj??c wszystkie inne cia??ka jako przeobra??one
cia??ka czerwone, mogliby??my w odporno??ci cia??ek
czerwonych krwi szuka?? naszego jedynego zadania.
Jakkolwiek rzeczy stoj??, to pewna, ??e odporno????
kom??rek, tkanin i ca??ego ustroju jest jedyn?? r??kojmi??
zdrowia, i ??e o ni?? stara?? si?? jest naszym obowi????
zkiem. Ona bowiem stanowi w obecnych warunkach
jedyn?? skuteczn?? bro?? przeciwko wszystkim chorobom.
Pragn??c wi??c zapobiedz chorobom, powinni??my
si?? stara?? o odporno???? ustroju. Nabycie za?? odporno??
??ci, jakkolwiek cz??sto nie??atwe, jest nast??pstwem
wzmacniania i hartowania cia??a, a gdy choroba jest
reakcj?? na szkodliwo??ci, wywo??uj??ce stan anormalny
w tkaninach i kom??rkach, dodatnie w??asno??ci osta??
tnich, t. j . zdolno??ci zniesienia szkodliwo??ci, stanowi??
rzeczywist?? odporno????. Je??eli za?? ustr??j cz??sto jest
zmuszony do reakcji, to z jednej strony pot????nieje
odporno????, bo ??atwiej kom??rki ustrojowe pokonywaj??
urazy, z drugiej za?? przyzwyczajaj?? si?? one do nich
i przystosowuj?? , tak , ??e urazy s?? na nie bez wp??ywu,
a przynajmniej mniej szkodliwe.
Odpornym za?? staje si?? ustr??j przez ??ycie w m y??l
przepis??w hygieny ; z czego wynika, ??e g????wnem za??
daniem naszem powinna by?? znajomo???? wszelkich
szczeg??????w hygieny i zastosowania jej praw do ??ycia
codziennego. Znajomo???? hygieny nie na wiele si??
przyd a, je??eli b??dzie udzia??em ma??ej warstwy spo??e??
cze??stwa, lekarzy. Ka??dy o??wiecony cz??owiek zna??
j?? powinien i prostaczek w ca??em ??yciu jej zasadami
kierowa?? si?? winien. Nie do???? znajomo??ci hygieny,
jej prawdy i d????enia powinni??my wed??ug si?? naszych
popiera?? czynem. W naszym kraju nie wiele istnieje
takich instytucyj , kt??re maj??c zdrowie og??lne na celu,
na ??yczliwe poparcie zas??uguj??, a ma??e stosunkowo
poparcie kolonij wakacyjnych i niewi??ksze Towarzystw
gimnastycznych, jedynych instytucyj piel??gnuj??cych
zdrowie, jest najlepszem ??wiadectwem, ??e robimy
bardzo ma??o dla podniesienia si?? fizycznych ustroju.
Inne narody wyprzedzi??y nas przez zak??adanie
Towarzystw, maj??cych na celu zdrowie publiczne,
a na wyprzedzenie nie powinni??my pozwoli??, bo
i n a m potrzeba zdrowia, owego najwi??kszego
skarbu, kt??ry jedyny zapewnia szcz????cie.
Popieraj??c czynem d????enia hygieny, spe??niamy
zarazem najwi??kszy i najszytniejszy obowi??zek oby??
watelski, bo sk??adaj??c przysz??o???? narodu w r??ce zdro??
wego pokolenia, mamy zupe??ne prawo spodziewa??
si?? lepszej przysz??o??ci.
Ergostat.
Ze wszystkich sposob??w fizycznego ??wiczenia
j cia??a zas??uguje na pierwsze??stwo gimnastyka, albo??
wiem przez odpowiednie ??wiczenia gimnastyczne mo??
??na naj??atwiej ??wiczy?? cia??o, wszystkie jego mi??snie
/0083.djvu
???
75???
i wszystkie cz??onki. Ca??y szereg innych sposob??w
??wicze?? cia??a z dobrym skutkiem u??ywanych, mniej
dok??adnie spe??nia zadanie, albowiem zazwyczaj tylko
niekt??re grupy mi????ni pracuj?? inne za?? spoczywaj??.
Tu nale??y wios??owanie, p??ywanie, jazda konna, na
welocypedzie, ??wiczenia wy????cznie ci????arami i t. d.
Potrzeb?? fizycznego ??wiczenia cia??a uznaj?? obecnie
wszyscy, ale z rozmaitych powod??w nie piel??gnujemy
jej, a nie ma??y zast??p ludzi nawet zdrowych nie
mo??e oddawa?? si?? ??wiczeniom gimnastycznym ju?? to
dla braku Towarzystw gim nastycznych, dla braku
*czasu, albo wreszcie z powodu pewnych zmian orga??
nicznych wykluczaj??cych ??wiczenia gimnastyczne. Dla
takich jakote?? w celach leczniczych mo??e z bardzo
dobrym skutkiem s??u??y?? tak zwany ergostat, przyrz??d
wynaleziony przez dra Gartnera, docenta uniwersytetu
wiede??skiego. ??wiczenia na ergostacie przyst??pne dla
obu p??ci i ka??dego wieku, zas??uguj?? z tych samych
powod??w co gimnastyka na pierwsze??stwo, a prze??
wy??szaj?? wiele sposob??w ??wiczenia cia??a obecnie po??
wszechnie u??ywanych, jak to zaraz si?? przekonamy,
poznawszy na czem dzia??anie korzystne ergostatu po??
lega. Nie mog??cy si?? oddawa?? ??wiczeniom gimna??
stycznym , a szczeg??lnie piec ??e??ska ogranicza si??
do przechadzek i s??dzi, ??e tym sposobem dostatecznie
??wiczy cia??o. Nie ulega ??adne] w??tpliwo??ci, ??e prze??
chadzka szczeg??lnie na ??wie??em powietrzu jest u??y??
teczn??, gdy jednak warto???? ??wiczenia fizycznego za??
le??y od mi????niowej pracy ustroju, kt??ra po silniej-
szem nat????eniu wywo??uje podwy??szenie ilo??ci t??tna,
skutkiem wzmo??onego parcia krwi, podwy??szenie cie??
p??oty cia??a , przyspieszenie oddechania i wreszcie po??
cenie , a praca mi????niowa podczas przechadzki po
r??wninie jest bardzo ma????, ka??dy wi??o pojmie, ??e
przechadzk?? nale??ycie ??wiczy?? cia??a nie mo??emy,
a szczeg??lnie, gdy j?? kr??tko u??ywamy z bardzo cz??-
stemi przystankami i najcz????ciej w miejscach nie??
odpowiednich. Nie ka??dy mo??e u??ywa?? jazdy kon
nej, kt??ra dla w??wiczonego do jazdy nie przedstawia
w??a??ciwie pracy, nie wszyscy znajduj?? upodobanie
w niedostatecznych ze wzgl??du fizjologicznego ??wi??
czeniach cia??a, przez p??ywanie i wios??owanie, nie
wszyscy zreszt?? mog?? oddawa?? si?? cwiczeniom cia??a
naju??yteczniejszym, jakiem jest wspinanie si?? po g??rach,
w obec tego wi??c wynalezienie przyrz??du mog??cego
zast??pi?? naju??yteczniejsze ??wiczenia gimnastyczne
jest w ka??dym razie wielk?? zas??ug??.
Ergostat jest ma???? maszyn??, m??wi Gartner, kt??r??
mo??na ustawi?? w ka??dem mieszkaniu i na kt??rej wy ??
konywa?? mo??na ??wiczenia o ka??dej porze dnia tak
w zimie jak w iecie, a najwa??niejsz?? zalet?? ergostatu
jest, ??e prac?? na kilogramy mierzy?? mo??emy i j??
w ka??dym przypadku do si??y ??wicz??cego zastosowa??
mo??na.
Ergostat sk??ada si?? z tarczy ??elaznej umieszczo??
nej w przyrz??dzie s??u????cym do utrzymania tarczy,
kt??ra jest po????czon?? z korb?? o d??ugim ramieniu,
tarcz?? otacza pas sk??rzany przymocowany do d??wigni,
n a kt??rej posuwa?? mo??na ci????arek. Im bli??ej u??o??ony
jest ci????arek miejsca przytwierdzenia pasa do d??wi??
gni tem mniej nat????enia wymaga obracanie korb??
tarczy, kt??r?? wolniej uciska i mniejszy op??r stwarza
otaczaj??cy pas. Pr??cz tego jest umieszczony na tar??
czy zegar, wskazuj??cy ilo???? obrot??w, d??wignia za??
jest odpowiednio podzia??kami oznaczona na t o , aby
u??atwi?? obliczenie pracy, wzgl??dnie nat????enia fizy??
cznego , kt??re obr??t tarcz?? wymaga, a t?? prac?? w ki??
logramach oznaczy?? mo??na. A poniewa?? obracanie
d??ug?? korb?? wymaga nietylko pracy mi????ni odn??g
g??rnych , ale zarazem tu??owia i odn??g dolnych, przeto
wszystkie mi????nie przy tem obracaniu pracuj??, a r????
wnocze??nie mimowoli rytmicznie i g????boko oddechamy
przezco korzystnie ??wiczymy mi????nie piersi i brzucha
jako te?? same p??uca dok??adnie przewietrzamy. ??atwo????
wykonywania obrot??w tarcz?? nie wymaga osobnych
??wicze?? mo??e wi??c ka??dy najmniej zgrabny bez
wszelkiej pomocy ??wiczy?? tym sposobem cia??o.
Przyrz??d ten mo??e s??u??y?? i w celach leczniczych
a wi??c przedewszystkiem cierpi??cym na chorobliw??
oty??o????, na dn?? czyli podagr??, chroniczny reumatyzm
m i????niowy, dalej cierpi??cym na zboczenia nerwowe
i na bezsenno????, albowiem we wszystkich tych cho??
robach najdzielniejszym ??rodkiem leczniczym jest
przyszpieszona odnowa ustroju, kt??r?? wywo??uje fi??
zyczne nat????enie. Jak wspomiano zalet?? przyrz??du
zwanego ergostatem, jest ??atwo???? ustawienia przy??
rz??du w ka??dem miejscu i ??atwo???? u??ycia przyrz??du,
wreszcie i ta okolicznosc, ze go uzywac mo??na o ka??
??dej porze dnia i roku, ??e mo??na go u??ywa?? stoj??c
i siedz??c i ??e mo??na prac?? dok??adnie oznaczy?? czyli
do si??y ??wicz??cego z precyzj?? zastosowa??. Gartner
podaje dla dok??adno??ci, ??e nie nale??y wi??cej jak
18???25 razy obr??ci?? korb?? w jednej minucie, ??e naj??
stosowniej podzieli?? ??wiczenie i kilka razy przez
dzie?? je podejmowa??, a mianowicie w lecie w rannej
i wieczornej, ch??odnej porze, najkorzystniej przed
spo??ywaniem pokarm??w, ??e po ??wiczeniu nie nale??y
spoczywa??, ale jak i po ??wiczeniach gimnastycznych
u??ywa?? umiarkowanego ruchu, a?? do och??odzenia si??
cia??a. Do pory roku nale??y zastosowa?? ubranie, kt??re
w ka??dym razie powinno by?? zupe??nie wolne, aby
nie kr??powa??o ruch??w, a do si?? ??wicz??cego prac??,
kt??r?? jak wspomniano wyra??a w kilogramach i po??
daje, ??e prac?? 1 2 kilogramow?? nale??y uwa??a?? jako
lekk?? 12???18 kil. jako ??redni??, a wy??ej ju?? jako wy ??
t????aj??c??. Jakkolwiek wi??c wynalezienie ergostatu sta??
nowi wielk?? zas??ug??, nie b??dzie on wstanie nigdy
zast??pi?? racjonalnie prowadzonych ??wicze?? gim na??
stycznych , albowiem odpowiednio prowadzonemi ??wi??
czeniami gimnastycznemi wp??ywamy nie tylko na
cia??o, ale i na ducha, o czem dok??adnie w staro??y??
tno??ci wiedziano, a wp??yw ??wicze?? na ergostacie po??
zostanie chyba bez wp??ywu na ducha, kt??rego nie??
w??tpliwie uszlachetnia gimnastyka. Dla chorych i tych
zdrowych, kt??rzy z jakiegokolwiek powodu ??wicze??
niom gimnastycznym oddawa?? si?? mog??, wynalezie??
nie przyrz??du jest dobrodziejstwem i jako rzecz u ?? y ??
teczna zas??uguje ergostat na najwi??ksze rozpowsze??
chnienie.
/0084.djvu
???
76???
??wiczenia gimnastyczne lask?? ??elazn?? lob drewnian??
napisa??
Edmund Cenar.
(Ci??g dalszy).
JB. ??wiczenia ramion i tu??owia.
a) ruchy elementarne
ramion
Podnoszenie ??? opuszcz.
Przenoszenie
Uginanie ??? prostowanie
Zwracanie ??? odwracanie
Wytrzymanie
tu??owia
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie,
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie,
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie,
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie,
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie.
(3) ruchy skombinowane
ramion
Podnoszenie ??? podno??
szenie ramion
Podnoszenie ??? podno??
szenie ramion
Podnoszenie ??? podno??
szenie ramion
Podnoszenie ??? podno??
szenie ramion
tu??owia
naginanie ??? naginanie
???
???
przenoszenie
???
???
zwracanie
n
???
wytrzymanie
przenoszenie ??? naginanie
???
???
przenosz.
???
???
zwracanie
n
???
wytrzym.
zwracanie ??? naginanie
???
???
przenoszenie
???
???
zwracanie
??
???
wytrzyman.
wytrzymanie ??? naginanie
???
???
przenosz.
B
???
zwracanie
???
???
wytrzym.
it.d.
C. ??wiczenia n??g i tu??owia.
a) ruchy elementarne
nog
Postawy i po??o??enia
Poskoki
tu??owia
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie.
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie.
Obroty
Podnoszenie
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie.
naginanie ??? prostowanie
przenoszenie
zwracanie ??? odwracanie
wytrzymanie.
it.d.
nog
(3) ru chy skombinowane
tu??owia
Postawy ??? postawy
Postawy ??? postawy
Postawy ??? postawy
Postawy ??? postawy
t. d.
naginanie ??? naginanie
???
???
przenoszenie
???
???
zwracanie
B ??? wytrzymanie.
przenoszenie ??? naginanie
???
???
przenosz.
B
???
zwracanie
???
???
wytrzym.
zwracanie ??? naginanie
???
???
przenoszenie
B
???
zwracanie
n
???
wytrzyman.
wytrzymanie ??? naginanie
B
???
przenosz.
a
???
zwracanie
n
???
wytrzym.
ramion
n
n
n
Podnoszen.
???
Ruchy potr??jne.
a) ruchy elementarne
n??g
tu??owia
Podnoszen.
???
postawy i po??o??.
???
naginanie
???
przenoszenie
???
zwracanie
???
wytrzymanie.
???
naginanie
???
przenoszenie
???
zwracanie
???
wytrzymanie.
???
naginanie
???
przenoszenie
???
zwracanie
???
wstrzymanie.
???
naginanie
???
przenoszenie
???
zwracanie
???
wytrzymanie
Podnoszen.
???
u
u
poskoki
obroty
H
))
))
Podnoszen.
???
podnoszenie
j)
U
t. d.
ramion
(3) ru c hy skombinowane
n??g
tu??owia
Podnosz. Podn. ??? post. ??? post. ??? nagin. ??? naginanie
???
???
??
przenoszenie
??
zwracanie
???
???
??.
wytrzyman.
it.d.
(??- d-n-)-
/0085.djvu
???
77
Sprawy towarzystw gimnastycznych polskich.
???Soko????? lwowski.
Na gimnastyk?? zapisa??o si?? z gimnazjum IV. pol??
skiego 354 uczni, z ruskiego 212, z niemieckiego 267 ???
raztm 833. Plan nauki jest w ten spos??b u??o??ony, ??e
ka??dy ucze?? ??wiezy dwa razy w tygodniu po godzinie,
z czego przypada p???? godziny na ??wiczenia wsp??lne,
a druga po??owa na przyrz??dach z jedn?? zmian??.
Uczni ucz??szczaj??cych na podstawie op??aty uiszcza??
nej wprost Towarzystwu jest dotychczas przesz??o 100,
panien za?? 54, a bez w??tpienia liazba ta niebawem zna??
cznie si?? zwi??kszy.
Na posiedzeniu Wydzia??u z dnia 15. wrze??nia b. r .
przyj??to do wiadomo??ci wniesienie do Sejmu pro??by z po??
parciem wniosku p. Merunowicza o zaprowadzenie w szko??
??ach ??wicze?? wolnych i rz??dowych obj??tych regulaminem
wojskowym, kt??rego to wniosku jednak jak si?? dowiadu??
jemy komisja edukacyjna nie mog??a poprze?? ze wzgl??d??w
bud??etowych.
Po d??ugiej dyskusji odes??ano re gulam in wycieczkowy
napowr??t do komisji w celu poczynienia zmian, poczem
powo??ano do komitetu zabawowego pp. Fiszera, G-??sio-
rowskiego, dr. Heppego, Hillenbranda, Hubla, Jani??
kowskiego , Jakubowskiego, Kulczyckiego, Lauga, dr.
??uczkiewicza, Ma??eckiego, Ostaszewskiego, W eiglego,
Warzynickiego i Zie??kowicza.
Do Towarzystwa przyst??pi??o w miesi??cu wrze??niu
15 cz??onk??w.
???Soko????? rzeszowski.
Na posiedzeniu Wydzia??u, kt??re si?? odby??o dnia
2. wrze??nia b. r . przyj??to do wiadomo??ci sprawozdanie
komitetu festynowego oraz sprawozdanie skarbnika. Czy??
sty doch??d z festynu uchwalono przela?? do funduszu bu??
dowy w??asnej sali gimnastycznej. P rzyj??to do wiadomo??ci
pismo Soko??a stryjskiego, kt??ry zawi??zawszy si?? niedawno
dzi??kuje za udzielone przez nasz W ydzia?? informacje,
statata i regulamina. W poczet cz??onk??w przyj??to pp.:
Stanis??awa Buszka, Marjana Ja??kiewicza, J??zefa Neuge-
bauera, Miko??aja Pronia i W??adys??awa Wo??niakiewicza.
Uchwalono rozpocz???? ??wiczenia gimnastyczne z dniem
4. b. m. ??wiczenia te odbywa?? si?? b??d?? tak jak w ubie??
g??ym kursie we wtorki i pi??tki od ???/ ,7 do Vi8 wieczorem
w sali seminarjum nauczycielskiego pod kierow nictwem
p. W ??adys??awa Mianowskiego. Uchwalono wreszcie zwo??a??
na 16. b. m. nadzwyczajne walne zgromadzenie cz??onk??w,
a to celem wybora dw??ch cz??onk??w Wydzia??u i jednego
zast??pcy w miejsce trzech cz??onk??w, kt??rzy w ci??gu roku
ust??pili. Ten dodatkowy wyb??r jest konieczny ze wzgl??du
na dotkliwy brak si?? we Wydziale. Uchwalono podzi??ko??
wa?? p. Adamowi J??drzejowiczowi ze Staromie??cia za dar
15 z??. na fundusz budowy sali.
???
Wydzia?? postanowi??
wreszcie odnie???? si?? na tem miejscu do wszystkich cz??on??
k??w Towarzystwa z gor??cem wezwaniem, aby na ??wicze??
nia gimnastyczne jak najliczniej ucz??szczali. J ak za?? zba??
wiennie dzia??a gimnastyka, po??wiadcz?? cz??onkowie ??wi??
cz??cy si?? regularnie.
Walne zgromadzenie odby??o si?? 16. z. m. przy n a ??
der szczup??ym udziale cz??onk??w. Do Wydzia??u w miejsce
ust??puj??cych wybrano pp. dra Barzyckiego J??zefa, Zy??
gmunta Franciszka i Zieli??skiego Jacentego, poczem
przyj??to jednak wniosek Wydzia??u co do zaprenumerowa??
nia ???Przewodnika gimnastycznego* dla wszystkich cz??on??
k??w czynnych na koszt Towarzystwa i bez podwy??szenia
wk??adek. Wreszcie wyrazi?? dr. Barzycki ??yczenie, aby
W ydzia?? zaj???? si?? wyszukaniem placu pod budow?? sali,
kt??r??to czynno???? poruczono specjalnej komisji.
Wydzia?? odby?? dnia 22. z. m. posiedzenie, kt??rego
przedmiotem by??o ukonstytuowanie si?? i tak dyrektorem
w miejsce dra Bandrowskiego wybrano p. Zygmunta, se-
kretarstw o za?? po dr. Steczkowskim obj???? p. Stanisz.
Na cz??onka czynnego przyj??to p. Bend??, urz??dnika
kolei Karola Ludwika. Do istniej??cej ju?? kom isji, m aj????
cej si?? zaj???? wyszukaniem placu pod budow?? sali, a z??o??
??onej z pp. Alsa, Mianowskiego i Pelca wybrano jeszcze
dra Barzyckiego.
???Soko????? tarnopolski.
Tutejszy Soko?? urz??dzi?? dnia 29. wrze??nia b. r.
wieczorek muzykalno-deklamacyjny w celu utworzenia fun??
duszu na budow?? w??asnej s ali , koniecznej ju?? cho??by dla??
teg o , ??e najem dotychczasowego lokalu up??ywa z ko??cem
roku 1890. Wiceprezes Towarzystwa dr. Trzciniecki za??
gai?? wieczorek stosownem przem??wieniem, poczem k????ko
??piewackie pod kierownictwem p. Alfreda M elbachowskiego
wykona??o kilka utwor??w. Inne puukta programu obejmo??
wa??y ??piew solowy, deklamacj??, fortepian i wypad??y ku
powszechnemu zadowoleniu.
K????ko ??piewackie bra??o udzia?? w dniu 7. pa??dzier??
nika w wieczorku urz??dzonym staraniem Towarzystwa
przyjaci???? muzyki.
Z ko??cem b. m. odb??dzie si?? przedstawienie ama??
torskie polsko-ruskie, r??wnie?? na fundusz budowy, w mie??
si??cu listopadzie odczyt dr. M. Zg??rskiego, poczem od??
b??d?? si?? ??wiczenia uczni??w w wieku od 5 do 10 la t.
Z Czech.
Za inicjatyw?? Soko??a praskiego postanowiono wszy??
stkie czeskie Towarzystwa gimnastyczne po????czy?? w je ??
den zwi??zek i w tym celu odby??o si?? 28. wrze??nia b. r .
w Pradze zgromadzenie delegat??w wys??anych przez ob??
wody sokole (11), na jakie podzielony jest kraj ca??y.
W zgromadzeniu tem uczestniczy??o 15 delegat??w z 9 ob??
wod??w i 163 cz??onk??w Towai'zystw gimnastycznych
z P ragi i okolicy. Po 2-godzinnej dyskusji uchwalono
statut zwi??zku sokolego, kt??rego zadaniem j e st, piel????
gnowanie , szerzenie ??wicze?? cielesnych w kr??lestwie C z e ??
??kiem , a spe??nia to zadanie mi??dzy innymi a) przez ??????
czenie Towarzystw sokolich w obwody, b) wycieczki,
zjazdy, publiczne ??wiczenia, r.) urz??dzanie kurs??w nau??
czycielskich , c??) wysy??anie nauczycieli do pojedy??czych
Towarzystw, e) zawi??zywanie Towarzystw, f) zaprowadze??
nie jednolitego systemu , g) wydawanie czasopisma ???So-
kol???it.d.
Do zwi??zku nale???? tylko obwody sokole i towarzy??
stwa licz??ce wi??cej ni?? 1000 cz??onk??w; sprawami zw i????
zku zawiaduje walne zgromadzenie Wydzia?? i prezes.
Pr??cz statutu uchwalono wzi???? udzia?? w wielkieh
??wiczeniach zawodowych urz??dzonych przez francuskich
gimnastyk??w w dnia 9. czerwca 1889. w Pary??u w cza??
sie wystawy i w tym celu ka??dy obw??d ma wys??a?? przy??
najm niej jednego cz??onka.
Po odczytaniu telegramu nades??anego z Lubiany,
zako??czono kongres okrzykiem : ???Necht vzkvet?? a vzrusta
ceskd obec Sokolski* , do kt??rego my przy????czaj??c si?? za-
selamy serdeczne ???Szez?????? Bo??e??? w przedsi??wzi??tej pracy.
Statut
Towarzystwa gimnastycznego ???Soko?????
we Lwowie.*)
(Z uwzgl??dnieniem zmian uchwalonych na walnem zg ro ??
madzeniu dnia 2. m aja 1888).
I. Nazwa, siedziba, zadanie i god??o Towarzystwa.
??. 1.
Towarzystwo ma nazw??: Towarzystwo gimnastyczne
???Soko????? we Lwowie.
*) Pragn??c zaznajomi?? cz??onk??w Towarzystwa z sta??
tutem i jego zmianami uchwalonemi na walnem zgromadze??
niu z dnia 2. maja 1888.,
drukujemy statut w ???Przewo-
dniku??? w tem przekonaniu, ??e tym sposobem u??atwimy
cz??onkom odczytanie jego i zaznajomienie si?? z ustaw??.
/0086.djvu
???
78???
??. 2.
Siedzib?? Towarzystwa jest miasto Lw??w.
??. 3.
Zadaniem Towarzystwa jest piel??gnowanie gimna??
styki w og??le, a w szczeg??lno??ci gimnastyki hygieniczno-
racjonalnej i wychowawczej.
Towarzystwo spe??nia to zadanie utrzymuj??c zak??ad
gimnastyczny dla cz??onk??w, oraz szko???? gimnastyczn?? dla
uczni??w i uczenic Towarzystwa (??. 16.) wydaj??c czaso??
pismo fachowe po??wi??cone gimnastyce i sprawom Towa??
rzystw gimnastycznych, a nadto wp??ywaj??c na rozw??j
gimnastyki i jej umiej??tno??ci w kraju.
??. 4.
God??em Towarzystwa jest soko?? w locie.
II. Oddzia??y Towarzystwa.
??. 5.
Towarzystwu przys??u???? prawo zak??adania oddzia????w
po miastach prowincjonalnych, kt??re to oddzia??y zarz????
dzaj?? swoim maj??tkiem zupe??nie niezale??nie od central??
nego Towarzystwa i z kasy tego?? nie maj?? prawa po??
biera?? zasi??k??w.
III. Cz??onkowie, ich obowi??zki i prawa.
??.6.
Towarzystwo sk??ada si?? z cz??onk??w:
a) honorowych,
l za??o??ycieli i
c ) zwyczajnych.
??. 7.
Cz??onkiem zwyczajnym lub za??o??ycielem mo??e by??
ka??dy nieposzlakowanej czci, przyj??ty przez W ydzia?? na
przedstawienie przynajmniej jednego z cz??onk??w Towa??
rzystwa.
W ydzia?? mo??e odm??wi?? przyj??cia bez podania powo??
d??w ; nieprzyj??tem u s??n??y jednak prawo odwo??a?? si?? do
najbli??szego walnego zgromadzenia.
??.8.
Cz??onkowie zwyczajni p??ac?? jako wst??pne 1 z??
i roczn?? wk??adk?? w kwocie 4 z??. z g??ry. Wk??adk?? ro??
czn?? mo??na p??aci?? tak??e w ratach p????rocznych lub kwar??
talnych, ale wst??puj??cy w ci??gu kwarta??u p??aci wk??adk??
za ca??y bie????cy kwarta?? kalendarzowy
Cz??onkom zwyczajnym przys??u???? prawo udzia??u w ??wi??
czeniach gimnastycznych i korzystania z przyrz??d??w gi??
mnastycznych za osobn?? corocznie przez W ydzia?? ozna??
czy?? si?? maj??c?? op??at?? miesi??czn??; prawo udzia??u w wal??
nych zgromadzeniach; zabierania g??osu, stawiania wnio??
sk??w, glosowania , wyboru i wybieralno??ci; prawo udzia??u
w zabawach i wycieczkach, korzystania z biblioteki, wol??
nych kart Towarzystwa, s??owem z tego wszystkiego, co
im Towarzystwo nastr??cza w statutowem spe??nianiu swego
zadania.
??. 9.
Cz??onkami honorowymi mo??e Towarzystwo
mianowa?? osoby zas??u??one w kraju lub dla dobra spraw
Towarzystwa. Mianuje ich walne zgromadzenia na przed??
stawienie Wydzia??u.
Cz??onkom honorowym przys??uguj?? prawa cz??onk??w
zwyczajnych bez odpowiadaj??cego tym prawom obowi??zku
zasilania fundusz??w Towarzystwa.
??. 10.
Za??o??yciele p??ac?? jako wst??pne przynajmniej
20 z??. i wk??adk?? roczn?? z g??ry co najmniej w kwocie 6 z??.
Za??o??yciele s?? protektorami Towarzystwa, a prawa
ich s?? r??wne prawom cz??onk??w zwyczajnych.
??. 11.
Za??o??yciele i cz??onkowie zwyczajni chc??cy bra??
udzia?? w ??wiczeniach gimnastycznych, lub korzysta??
z przyrz??d??w gimnastycznych, uiszczaj?? z g??ry miesi??czn??
op??at?? w wysoko??ci corocznie przez W ydzia?? oznaczonej.
Rozpoczynaj??cy ??wiczenia w ci??gu miesi??ca uiszcz?? t??
op??at?? za ca??y miesi??c.
??. 12.
Przestaje by?? cz??onkiem Towarzystwa:
a) kto ze?? wyst??puje;
b) kogo Wydzia?? wykre??li z powodu zalegania z wk??ad??
kami conajmniej przez rok c a??y;
c) kogo Wydzia?? wykluczy.
Wyst??puj??cy winien zg??osi?? pisemnie swoje wy st????
pienie u Wydzia??u i ui??ci?? zaleg??e wk??adki.
Wykre??lony mo??e by?? przyj??ty napowr??t do Towa??
rzy stw a, jednak tylko za uiszczeniem ca??ej zaleg??o??ci
z g??ry.
Wykluczenie nast??puje dla wa??nych przyczyn
przez Wydzia?? bez podania powod??w; w yklu ??
czonemu s??u??y odwo??anie si?? do najbli??szego walnego
zgromadzenia.
IV. Fundusze Towarzystwa.
??. 13.
Fundusze Towarzystwa powstaj??:
a) z wst??pnego i wk??adek cz??onk??w;
b) z op??at, wynagrodze?? za nauk?? gimnastyki lub u??y??
wanie przyrz??d??w gimnastycznych;
c) z zapis??w i datk??w dobrowolnych;
d) z dochodu urz??dzanych na rzecz Towarzystwa za??
baw, koncert??w, odczyt??w i t. p.
??. 14.
Fundusze dziel?? si?? na zapasowy i obrotowy:
1. fundusz zapasowy stanowi wst??pne cz??onk??w i wp??y??
wy??.14.lit.c.;
2. fundusz obrotowy stanowi?? wszystkie inne wp??ywy
??.14.(a. b.d.).
V. Zak??ad gimnastyczny cz??onk??w i szko??a gimna??
styczna dla uczni??w Towarzystwa.
??. 15.
Towarzystwo utrzymuje sal?? zaopatrzon?? w przy??
rz??dy i przybory gimnastyczne jako zak??ad gimnastyczny
do u??ytku cz??onk??w, tudzie?? szko???? dla uczni??w.
Pr??cz gimnastyki mo??e by?? udzielan?? w Towarzy??
stwie nauka szermierki, jazdy konnej, p??ywania, ??lizga??
nia na ??y??wach, strzelania do celu.
Zak??ad ten i szko??a Towarzystwa zostaj?? pod za??
rz??dem i nadzorem W ydzia??u i delegowanego przeze??
lek a rz a , pod bezpo??redniem kierownictwem nauczyciela
kieruj??cego wed??ug regulaminu domowego.
VI. Zarz??d Towarzystwa.
??. 16.
Sprawami Towarzystwa zarz??dza walne zgromadze??
nie i Wydzia??.
A ) Walne zgromadzenie.
??. 17.
Zwyczajne walne zgromadzenie zwo??uje Wydzia??
raz do roku ; pr??cz tego mog?? by?? zwo??ane nadzwyczajne
walne zgromadzenia wedle potrzeby, lub ilekro?? */s cz??????
cz??onk??w we Lwowie mieszkaj??cych pisemnie tego z a ??
????da, a w takim razie najp????niej w trzy tygodnie od
wniesienia takiego ????dania, je??eli w samem ????daniu d??u??
??szego terminu nieokre??lono.
/0087.djvu
79???
Walne zgromadzenie zwo??uje si?? zaproszeniem og??o-
.
szonem plakatam i i miejscowymi dziennikami przynajmniej
na 14 dni przed zgromadzeniem. Zaproszenie musi zawsze
podawa?? porz??dek dzienny zgromadzenia; je??eli za?? na
porz??dku dziennym jest kwestja rozwi??zania Towarzystwa,
zwo??anie zgromadzenia ma by?? w spos??b powy??szy og??o??
szone trzykrotnie w odst??pach 14-dniowych.
??. 18.
Do zakresn czynno??ci walnego zgromadzenia n ale??y:
a) przyjmowanie sprawozda?? z czynno??ci Wydzia??u
i rocznych rachunk??w i wyb??r komisji rewizyjnej
z dw??ch cz??onk??w na rok przysz??y ;
b) mianowanie cz??onk??w honorowych;
c) zmiana statutu;
d) rozporz??dzanie zak??adowym maj??tkiem Towarzystwa;
e) wyb??r prezesa Towarzystwa, jego zast??pcy, dwu??
nastu cz??onk??w Wydzia??u i czterech zast??pc??w na
jeden rok z grona cz??onk??w zamieszka??ych we
Lwowie;
f) uchwalanie regulaminu swycb obrad;
g) orzekanie na odwo??anie si?? nieprzyj??tych lub wy??
kluczonych cz??onk??w;
h) dyskusja nad wnioskami cz??onk??w i za??atwianie
interpelacyj;
i) rozwi??zanie Towarzystwa i rozporz??dzenie fundu??
szami w tym wypadku.
??. 19.
Uchwa??y walnego zgromadzenia zapadaj?? wi??kszo??ci??
g??os??w na zgromadzeniu obecnych. Do wa??no??ci postano??
wie?? walnego zgromadzenia potrzeba obecno??ci jednej
czw artej; do wa??no??ci uchwa?? o zmianie statutu a/s ; do
wa??no??ci uchwa??y o rozwi??zaniu Towarzystwa i dyspo??
zycji funduszami prynajmniej 3/5 cz????ci wszystkich we
Lwowie mieszkaj??cych cz??onk??w Towarzystwa.
Je??eli zwo??ane wed??ug ??. 18. walne zgromadzenie
nie zbierze si?? w zwyczajnym, lub do za??atwienia kwe-
styj b??d??cych na porz??dku dziennym wymaganym kom??
plecie , nast??pnie zwo??ane walne zgromadzenie nie potrze??
buje wymaganego wy??ej kompletu.
Wyb??r prezesa, jego zast??pcy, cz??onk??w Wydzia??u
i komisji rewizyjnej nast??puje zwyczajn?? wi??kszo??ci?? g??o??
s??w i odbywa si?? kartkam i. W razie r??wno??ci g??os??w
rozstrzyga los.
Obrady walnego zgromadzenia s?? jaw ne, je??eli samo
zgromadzenie jawno??ci nie uchyli.
B ) Wydzia??.
??. 20.
Wydzia?? nowo wybrany powinien ukonstytuowa?? si??
i obj???? urz??dowanie najp????niej w o??m dni od dnia wyboru.
??. 21.
Wydzia?? wybiera z po??r??d siebie n a czas swego
urz??dowania wi??kszo??ci?? g??os??w: dyrektora, sekretarza,
skarbnika, gospodarza, administratora czasopisma, biblio??
tekarza i ich zast??pc??w.
Dla zak??adu gimnastycznego i szko??y uchwala W y??
dzia?? regulamin domowy, zdrowotny, tudzie?? instrukcj??
dla nauczycieli.
??. 22.
Zwyczajne posiedzenia Wydzia??u odbywaj?? si?? raz
na miesi??c; nadzwyczajne wed??ug potrzeby.
??. 23.
Wydzia?? ma prawo i jest obowi??zany:
a) zarz??dza?? maj??tkiem i w og??le bie????cemi sprawami
Towarzystwa;
b) przyjmowa??, mianowa?? i oddala?? wszystkich p??a??
tnych funkcjonarjusz??w Towarzystwa;
c) przyjmowa??, wykre??la?? wyklucza?? cz??onk??w i przed??
stawia?? walnemu zgromadzeniu do zamianowania
cz??onk??w honorowych;
d) zdawa?? spraw?? z dorocznych swych czynno??ci przed
walnem zgromadzeniem;
e) przedk??ada?? komisji rewizyjnej przynajmniej na 14
dni przed dorocznem walnem zgromadzeniem ksi??gi
kasowe i rachunki do sprawdzenia;
f) czuwa?? nad wykonaniem uchwa?? walnego zgroma??
dzenia;
g) ustanawia?? op??at?? miesi??czn?? za udzia?? w ??wicze??
niach gimnastycznych i za korzystanie z przyrz??d??w
gimnastycznych;
h) uwalnia?? cz??onk??w cz????ciowo lub ca??kowicie od bie ??
????cych lub zaleg??ych wk??adek i op??at za udzia??
w ??wiczeniach lub za korzystanie z przyrz??d??w
gimnastycznych ;
i) uchwala??, wzgl??dnie zatwierdza?? wszelkie reg ula??
miny, tudzie?? instrukcj?? dla nauczycieli;
h) zarz??dza?? zak??adem i szko???? gimnastyczn?? Towa??
rzystwa ;
l) przyjmowa?? uczni??w do szko??y gimnastycznej i usta??
nawia?? op??at?? za nauk??;
m ) utrzymywa?? bibliotek?? dzie?? i pism , traktuj??cych
0 gimnastyce lub naukach z ni?? spokrewnionych;
n ) stara?? si?? o rozpowszechnienie i podniesienie zna??
jomo??ci i umiej??tno??ci gimnastyki w kraju;
o) urz??dza?? zabawy, wycieczki, odczyty i t. p. na ko??
rzy???? b??d?? moraln??, b??d?? materjaln?? Towarzystwa
1 wybiera?? w tym celu komisje i komitety.
??. 24.
Przewodnicz??cy (lub jego zast??pca) i dyrektor (lub
jego zast??pca) reprezentuj?? Towarzystwo na zewn??trz.
??. 25.
Do przewodnicz??cego (jego zast??pcy) nale??y:
a ) zwo??ywa?? posiedzenia Wydzia??u;
b) kierowa?? obradami walnego zgromadzenia i Wydzia??u
wed??ug regulamin??w, a w g??osowaniu rozstrzyga??
w razie r??wno??ci g??os??w;
c) czuwa?? nad wykonaniem uchwa?? Wydzia??u ;
d) podpisywa?? wszelkie wa??niejsze pisma pod kontra-
sygnatur?? dyrektora lub innego funkcjonarjusza
Wydzia??u.
YII. O rozstrzyganiu spor??w.
??. 26.
Spory powsta??e mi??dzy cz??onkami rozstrzyga s??d
polubowny, sk??adany z dw??ch s??dzi??w wybranych przez
strony z grona cz??onk??w i superarbitra wybranego przez
s??dzi??w.
Orzeczenie s??du polubownego wykonuje W ydzia??;
od orzecze?? tych nie ma odwalania.
VIII. Rozwi??zanie Towarzystwa.
??. 27.
W razie rozwi??zania Towarzystwa w innej drodze,
ni?? uchwa???? walnego zgromadzenia, przechodz?? fundusze
i rekwizyta Towarzystwa na w??asno???? gminy miasta
Lwowa dla popierania cel??w, jakie mia??o Towarzystwo
gimnastyczne i dla oddania tych fundusz??w nowemu To??
warzystwu gimnastycznemu we Lwowie.
Urywki hygieniezne.
O
wp??ywie ro??linno??ci na powietrze. Do??wiad??
czenia Ney???a stwierdzi??y, ??e ro??linno???? och??adza powietrze
szczeg??lnie podczas wzrastania i wp??ywa na to , ??e r????
??nica mi??dzy najwy??sz?? i najni??sz?? ciep??ot?? bywa zna-
/0088.djvu
???
80???
cznie mniejsza, ani??eli w miejscach pozbawionych ro??lin??
no??ci. Ma si?? rozumie??, ??e ten ??agodz??cy wp??yw zale??y
od obfito??ci ro??lin i ilo??ci przez ro??liny wydzielanej pary
jakote??- od perjodu wegetacji. Dalej stwierdza on, ??e las
wp??ywa w perjodzie wzrostu drzew na podwy??szenie tak
wzgl??dnej jakote?? bezwzgl??dnej wilgoci powietrza, ??e
ro??linno???? p??l bardziej wp??ywa na podwy??szenie stopnia
wilaroci powietrza jak las. Natomiast las chroni wegetacj??
od zimnych i wysuszaj??cych wiatr??w, a powietrze jego
zawiera wi??cej ozonu.
Nadu??ywanie napoj??w wyskokowych. O zgubnych
skutkach nadu??ywania napoj??w wyskokowych od dawna
wiemy, a z ka??dym dniem dostarczaj?? uczeni ??wie??ych do??
wod??w szkodliwo??ci. I tak Baer wykazuje, ??e ??miertel??
no???? u trudni??cych si?? wyrobem lub sprzeda???? napoj??w
wyskokowych jest stanowczo wi??ksza, jak u tych , kt??rzy
nie b??d??c oko??o wyrobu lub sprzeda??y zatrudnieni tem-
samem wyskoku nie nadu??ywaj??. Gdy u nienadu??ywaj??-
cych wyskoku ??rednia liczba lat ??ycia u indywidu??w
licz??cych lat 25 wynosi 32 08 lat, u nadu??ywaj??cych
wyskok wynosi tylko 26'23 lat, a choroby m??zgu u nad??
u??ywaj??cych wyskok s?? niepor??wnanie cz??stsze jak u nie-
pij??cych ??e u nadu??ywaj??cych wyskok zboczenia umys??o??
we s?? cz??stem zjawiskiem potwierdzaj?? badania Tourdota,
kt??ry stwierdzi??, ??e na 205 chorych w zak??adzie dla
ob????kanych by??o w r. 1884 pijaczek 20, a w nast??pnym
roku n a 189 chorych 24 pijak??w, w domu leczniczym
w Quatre-M ares wy????cznie dla m????czyzn przeznaczonym
by??o w r. 1884 na 176 chorych 71 pijak??w, w roku na
st??pnym na 199 chorych 74. Cyfry te a?? nadto wymownie
??wiadcz?? o szkodliwym wp??ywie nadu??ywania wyskoku.
Nic wi??c dziwnego, ??e mi??dzy samob??jcami znajdujemy
wielki procent pijak??w, gdy bowiem nadu??ywanie wyskoku
wywo??uje zboczenia m??zgowe, a samob??jcy m??zg z pewno??
??ci?? prawid??owo nie funkcjonuje, nadu??ywanie wyskoku
musi by?? cz??sto bezpo??redni?? lub po??redni?? przyczyn??
targni??cia si?? na w??asne ??ycie. Tourdot wykazuje, ??e na
101 samob??jstw, a mianowicie 84 w kt??rych m????czyzni
dopu??cili si?? samob??jstwa by??o 16 pijak??w, a na 17 w kt????
ry ch kobiety by??y samob??jczyniami by??o tr z y pijaczek
Fourn ier opieraj??c si?? na stosunkach francuskich podaje,
??e u??ywanie w??dki stoi w prostym stosunku do ub??stwa
i do ??miertelno??ci, a w odwrotnym do liczby urodze??.
Cornil. 0 zara??liwo??ci gru??licy przez b??ony ??lu??
zowe. Autor opiera si?? na do??wiadczeniach swego ucznia
Debrowkouskiego , aby dowie????, ??e p r??tki gru??licze mog??
dosta?? si?? nawet przez zupe??nie nienaruszon?? b??on?? ??lu??
zow?? i zakazi?? ustr??j. Wprowadzano ??winkom morskim
do kiszek ostro??nie, aby nie uszkodzi?? b??ony ??luzowej,
kilka kropel czystej hodowli pi??tk??w Kocha, i zabijano
zw ierz??ta w r????nych okresach czasu. W jelicie znajdowa??
autor w 15tym dniu przy zupe??nem zachowaniu przy-
b??onka obrzmia??e gruczo??y odosobnione i rozpr??szone gru-
z e ??k i, do??wiadczenia te wykazuj?? jak dalece ostro??nym
by?? nale??y w stosunkach z gru??liczymi.
KRONIKA.
Ko n cert w po????czeniu z ??wiczeniami odby?? si??
w Sokole lwowskim dnia 30. wrze??nia wieczorem dla
cz??onk??w i ich rodzin w celu zainaugurowania rozpoczy??
naj??cego si?? sezonu gimnastycznego. Cz?????? wokalno-mu??
zykaln?? wype??nia??y produkcje ch??ru sokolego, ??piew solo??
wy druha J. Borkowskiego, gra na skrzypcach dr. Ko-
??cieleckiego, deklamacja dr. Janikowskiego, poczem ??wi??
czy??o grono nauczycielskie n a pomo??cie (skok w wy??)
i na dr????ku.
Zbiorowa prenumerata. W my??l uchwa??y walnego
zgromadzenia, Soko?? w Rzeszowie prenumeruje ()Prze??
wodnika11 dla wszystkich cz??onk??w czynnych i pobiera
obecnie 30 egzemplarzy. Po????danem by??oby, aby i inne
Towarzystwa powzi????y podobn?? uchw a????, co by??oby z nie??
zmiern?? korzy??ci?? dla gimnastyki. W Sokole lwowskim
wszyscy cz??onkowie otrzymuj?? ???Przewodnika".
Wycieczki. Przez lato nie urz??dza??o Towarzystwo
??adnej wycieczki, cz??onkowie jednak w wi??kszych lub
mniejszych grupach zwiedzili pi??kne okolice Beskidu
ko??o Skolego i dziki pas Czarnohorski, odbywaj??c wy??
cieczki nawet kilkudniowe przewa??nie piesze. O po??yte??
czno??ci i przyjemno??ci takich wycieczek, chyba nie po??
trzeba m??wi??; nastr??czaj?? dobr?? sposobno???? zu??ytkowania
nabytych ??wiczeniami si?? i wytrwa??o??ci, a sp??dzone na
nich chwile utkwi?? na zawsze w pami??ci.
W y??cigi mi??dzynarodowe welocypedyst??w odby??y
si?? w zesz??ym miesi??cu w Wiedniu. Odby??o si?? 10 bie??
g??w w kt??rych wzi??li udzia?? cz??onkowie wszystkich klu??
b??w miejscowych , a nadto cz??onkowie z Wiener-Neustadt,
Lipska, Linzu, Frankfurtu. Pierwsz?? nagrod?? o mistrzo-
wstwo w Austrji zdoby?? Goebel z Frankfurtu, przebywszy
przestrze?? 10 kilometrow?? w 20 minutach i 34 sekundach.
Warszawa. Dawno ju?? poruszany projekt za??o??enia
w naszem mie??cie Towarzystwa gimnastycznego zaczyna
wchodzi?? na drog?? praktyczn??. Dowiadujemy si?? w??a??nie,
??e ustawa takiego Towarzystwa u??o??ona i podpisana przez
pp.: Jana Freneka i Karola Malinowskiego, zosta??a ju??
przes??ana do zatwierdzenia w??a??ciwej w??adzy. Celem To??
w arzystw a ma by?? wy????czne oddawanie si?? ??wiczeniom
gimnastycznym, w sk??ad kt??rych wchodzi i szermierka.
Ka??da osoba, bez r????nicy p??ci, byleby pe??noletnia, mo??e
zosta?? cz??onkiem o ile wniesie jednorazowo wpisowego
5 rs . i zobowi????e si?? do p??acenia p????rublowych wk??ad ek
miesi??cznych. Fundusze zt??d powsta??e pos??u??y?? maj?? do
utrzymania sali i ogr??dka gimnastycznego, a zarazem do
zak??adania filij Towarzystwa na prowincji. O zamierzonej
organizacji Towarzystwa i bli??szych szczeg????ach doniesie??
my p????niej. Obecnie mo??emy tylko zaznaczy??, i?? p. Fre-
nek otrzyma?? wiadomo????, ??e przes??ana ustawa niew??tpli*
wie uzyska zatwierdzenie p. ministra spraw wewn??trznych.
Pracownia stolarska
MICHA??A BORKOWSKIEGO
(ui. Bogus??awskiego I. I .)
wykonuje wszelkie przyrz??dy gimnastyczne jakto dr????ki, por??cze,
drabiny i t. d. wedle wzor??w zagranicznych.
W Administracji ???Przewodnika gimnastycznego"
jest do nabycia wydana jej nak??adem odbitka z teg o??
czasopisma pod tytu??em:
JAN DOBRZA??SKI,
wspomnienie po??miertne przez A. G.
Cena pojedynczego egzemplarza 20 ct.
Tre???? : Profilaktyczne d????enia nowoczesnej medycyny (dok.) .
???
Ergostat.
???
??wiczenia gimnastyczne lask?? zelazn?? lub drewnian??.
(c .