/1125_0001.djvu
Nr. 14
K()IJ1ieczna korel(tura
1125
przez samorz
w r 1935/36. W pierwszym swym artykule p. Zakrzew-
ski slusznie zalicza t
pozycj
do "nieujawnionego" pokrycia wydatkow
nadzwyczajnych. Gdyby cz
sc tej kwoty stanowila krotkoterminowe kre-
dyty towarowe, jak to przypuszcza p. Zakrzewski, to i w tym wypadku
trzebaby odpowiedni
sumf; wyeliminowac, gdyz przeciez krotkotermi-
nowy kredyt towarowy ma raczej charakter kredytu obrotowego i zadn
miar
z roku na rok nie moze bye w budzetach zamieszczany jako pod-
klad dalszych inwestycyj;
4) Nie wszystkie kredyty Funduszu Pracy przeznaczone byly wyl
cz-
nie na inwestycje samorz
dowe; cz
sc z nich uzywana byla na roboty
panstwowe na terenie miast. cz
se na specjaln
akcj
zatrudnienia mlo-
dziezy, cz
se na budownictwo "TOR-u", ktore przeciez nie zawsze jest
budownictwem samorz
dowym. Trzeba miee rowniez na uwadze, ze w ci
-
gu roku 1936/37 fundusz pracy nie wyplaci zwi
zkom samorz
dowym
cz
sci pl"zyznanych kredytow. Mozliwe, jz te okolicznosci cZf;sciowo
uwzgl
dnil p. Zakrzewski, gdyz do przyj
tych przez siebie jako ..inwesty-
,.\'jnych", l:W mil. zl w r. 1935 :16 dodal, 0 ile chodz1i 0 r. 1936 :n, t
Tlko
3 mil. U, pomimo, iz Fundusz Pracy, wg p. Zakrzewski ego, zwi
kszyl
l.redyty dla samorz
du na r. 1936 37 0 30 mil. zl.
Z powyzszego wynika, ze wysokose wydatkow inwestycyjnych samo-
1 L
du w r. ]9
6
7 daleko odbiega od kwoty 160 mil. zl i ze od rzeczy-
wistosci odbiega rowniez suma wydatkow inwestycyjnych samorz
du za
lata 1935 36 i poprzednie.
Po zakwestionowaniu kwoty 160 mil. zl wydatkow inwestycyjnych
samorz
du w r. 1936/37 i podaniu kwot m i e j ski c h wydatkow inwe-
stycyjnych w latach 1933 34 - 1936/37, p. Zakrzewski w nast
pnym
artykule zastosowal inny sposob obliczenia wydatkow inwestycyjnych
samorz
du, a mianowicie: ustalil wysokosc wydatkow inwestycyjnych na
podstawie wysokosci dochodow nadz\\yczajnych i doszedl do tejze kwoty
160 mil. zJ.
To nowe obliczenie, sprzeczne jest z niektorymi danymi, przytoczo-
nymi w poprzednim artykule i sprzeczne jest z danymi, przytoczonymi
JHzez p. Wicepremiera Kwiatkowskiego na posiedzeniu sejmowej komisji
skarbowej, zatem caly ten rachunek staje si
mylny. Pomijamy juz t
okolicznosc, ze nie wszystkie dochody nadzwyczajne uzywa sif; na inwe-
stycje, ze istnieje np. pozycja niedoborow budzetowych z lat poprzednich,
ktor
najcz
sciej sif; pokrywa z dochodow nadzwyczajnych.
Sposob ustaleni3 t
'ch 160 mil. dochodow nadzwyczajnych przedsta-
wia si
nast
puj
co:
/1126_0001.djvu
Marceli Porowski
1126
Wg p. Wicepremiera Kwiatkowskiego:
Wlasne sumy samorzlj,dowe 35 mil. zl
Subwencje i pozyczki F. Pr.
oraz innych funduszow
skarbowych
Kredyt rynkowy
t3wiadczenia w naturze
Razne zrodla
76
..
33
10
6
..
..
TIazem 160 mil. zl
Nr. 14
..
Wg p. Zakrzewskiego:
1. Wlasne sumy samorzlj,-
dowe.
2. Fundusz Pracy
3. Rozne zrodla kredytu
publ. .
4. Prywatny kredyt towa-
rowy i kapitalowy .
5. Dotacje, subwencje, po-
zyczki ulgowe, zaliczki
z rOznych fund. publ. .
6. Wartose roznych swiad-
czen dobrowoln. i przy-
musowych w naturze od
osob prywatnych, war-
tosc scilj,gni
tych od adia-
centow kosztow pierw-
szego urzlj,dzenia ulic itp.
..
41 mil. zl
fi9
..
12,5 ..
"
"
8
21,1 ..
8
Razem
160 mil. zl
Nie chc
c poprzestac na kwestionowaniu calego obliczenia z powodu
sprzecznosci danych, nalezy sprobowac przeanalizowac poszczegolne cz
sci
skladowe tego rachunku, poczynaj
c od wlasnych samorzqdowych sum,
przeznaczonych na inwestycje:
W pierwszym artykule (z dn. 18.IV rb.) ustalono wlasne dochody sa-
mOlzqdu. przE znaczone w r. 19:15 36 na inwestycje, na 31,9 mil. U, na co
uozylo si
11,8 mil. z
ze sprzedaiy i likwida,cj i maj :}tku samorz
do\\ ego,
1,142 mil. zl z do plat, 4,28 mil. zl z podatkow inwestycyjnych oraz 14,791
mil. zl dochodow roznych. Jak wspomniano, te .,rozne" dochody p. Za-
krzewski sam uznaje za "nieujawnione" pokrycie i sam twierdzi, iz kwota
31.9 n;1. zl powinna ulec zmniejszeniu. \V nast
pnym artykule p. Za-
krzewski nie tylko tej kwoty nie zmniejszyl, lecz niewiadomo dlaczego
pod \\ yzszyt j
do 3g,l mil. zl.
W pierwszym artykule Autor slusznie twierdzi, iz w
tpliwe jest, czy
w r. 1936/37, w porownaniu z r. 1935/36, zaangazowanie funduszow wla-
snych odpowiednio wzroslo, pomimo, iz oblicza zmniejszenie wydatkow
zwyczajnych na obslug
dlugow wskutek oddluzenia na 13 mil. zl. W tvrn
przypadku wzi
ta byla pod uwag
ustawowa obnizka dochodow miast.
P. Zakrzewski sam podnosil zastrzezenia co do mozliwosci zwi
kszenia
wlasnych dochodow samorz
dowych na inwestycje w r. 1936/37, w po-
r6wnaniu z r. 1935/36, jednak w pierwszym artykule te dochody zostaly
zwi
kszone 0 2,1 mil. zl, czyli do 34 mil. zJ, po wliczeniu do tej sumy
"nieujawnionego" pokrycia w postaci "roznych" dochodow w r. 35/36 na
/1127_0001.djvu
Nr. 14
KOJ1ieczna korektura
1127
lnnJL<;' 1-1.791 mil. zl i po pl"zyj
ciu, iz w r. 1936/37 samorzqd b
dzie mogl
zno\ ze :"przl: lazy majqtku osiqgnqc kw
11,8 mil. zl, jakby z tego
majqtku mozna bylo jednakowo i bez konca czerpac.
P. \\,icepremier Kwiatkowski sum
34 mil. zl wlasnych dochodow
samOl'Zqdowych, ktore w r. 1936/37 rzekomo zostaly zuzyte na inwestycje,
rod" ,zs-' j( :;zcze 0 1 mil. zl, zas p. Zakrzewski w drugim swym arty-
I,ulp I ,dwyzsza jq az 0 7 mil. zl i ustala ostatecznie na -11 mil. zl. W cla-
nym razie wzi
to m. in. pod uwag
, ze w wyniku akcji oddluzenia nast:
,-
pilo zmniejszenie wydatkow na obslug
dlugow w r. 1936/37 w porownaniu
z r. 193'" 36 0 19 mil. zl (w pierwszym aliykule podano 13 mil. z!).
W calym tym rachunku, zdaje si
. zaponmiano, ze po oddluzeniu szereg
zwi
zkow sarnorzqdowych nie ma srodkow na pokrycie znacznych zobo-
v,iqzan krotkoterminowych.
Jezeli chodzi 0 inne, podane w drugim artykule pozycje dochodow nad-
zwyczajnych .samorz
du, to nastr
czajq si
nast
pujqce uwagi:
1. Nie mozna przyjmowac w r. 1937/38, iz prywatny kredyt towa-
; nw
. kapitalowy na inwestycje samorzqdowe wyrazi si
kwot q 8 mil. zl
skoro jui ten kredyt uwzgl
dniono w r. 1935/36 i to tym bardziej, ze od-
.'I1L .Ii n" splz
ja kredytowaniu samorzqdu. Cale te' 8 mil. zl nalez3-
loby wlasciwe z rachunku skreslic. Gdyby nawet taka kwota w r. 1936/37
zostala uzyskana, to nie mialoby to wplywu na zwi
kszenie inwestycyj,
gdyz trzeba bylo splacic kredyt towarowy, zaciqgni
ty w ubieglym roku.
2. 0
umie wartosci roznych swiadczen dobrowolnych i przymuso-
"\-vych w naturze itp., ktor
p. Zakrzewski na r. 1936/37 przyjmuje w kwo-
... mil. zl, a p. Wicepremier Kwiatkowski - 10 mil. z} - trudn 1
W ogole crt; powiedziec, zwlaszcza, ze swiadczenia w naturze na r. 1937/38
] i u.. "pli \ . zupplnie dl()wolnie szacuje- Sli
juz na kwo
25 mil. z1.
R. CO do innych dochodow nadzwyczajnych, przede wszystkim nale-
. C. .. ich EC7bif znajduje si
: 9,!) mil. zl, uzyskanych przez
: 1. '\"
II.H' p. na rynku 5Lt:l.'\\'nym, 7,7 mil. zl ze Skarbu slaskiego
i 4-ch <;pecjalnych funduszow sl
skich.
}Ioznaby te dane przyj
c bez zastrzezen, gdyby nie to, ze p. Zakrzew-
zn
l n l 11\'
t
cjE: samorz
dow( w r. 19:16 :17 - 3 mil. zl
. I' Kom. Fund. Poz.-Zap. Odpowiadaloby to rzeczywistosci chyba
tylko wowczas gdyby krotkoterminowe pozyczki, udzielane przez ten
Fundusz w sezonie robot i podlegaj
ce zwrotowi z dochodow budzeto-
wych, bylr zaliczone rowniez do sum przeznaczonych na inwestycje.
Stqd z dane 1:??, niezgodne zreszt
z przytoczonymi przez p. Wicepre-
miera. budz
zastrzezenia co do scislosci ich o1:>liczen.
.Tuz poprzednio b
Tlo wspomniane. iz nie wszystkie tzw. samorz
dowe
/1128_0001.djvu
1128
l\Iarceli Porowski
"r. 14
kredyty Funduszu Pracy, Sq kredytami na inwestyeje seisle samorzqdo-
we. Trzeba wzi
e nadto pod uwag
, iz nie wszystkie doehody nadzwyezaj-
ne, otrzymane przez samorz
d w r. 1936 37, musialy bye zuzyte wyl
ez-
nie na inwestyeje i w tym wlasnie roku. Wiadomo bowiem, ze prz
'dzial,
a zwlaszeza wyplata kredytow przez rozne instytueje publiezne, nast
-
puje nieraz ze znacznym opoznieniem i wskutek tego albo si
z otrzyma-
nyeh kredytow splaca zobowi
zania z tytulu robot, wykonanych juz w po-
prz???dnim okresie, albo tez uruehamia si
je dopiero na roboty w nast
j)-
nym okresie.
Dane liczbowe p. Zakrzewskiego w znacznym stopniu majq charak-
ter danych "szacunkowyeh". ze "szacunek" ten nie zawsze byl trafny,
swiadczy rowniez fakt, iz w pierwszym artykule, obliczaj
c doehody nad-
zwyczajne samorzqdu na r. 1937/38, p. Zakrzewski przyj
l kwot
15 - 18
mil. zl, ktorq mial dac samorzqdowi skarb panstwa w formie dotacyj
na renowacj
wzgl. rozbudow
drog panstwowych, znajduj
eych si
w za-
rzqdzie zwi
zkow samorz
dowyeh.
Znow nalezy podniese, iz kwota ta stanowczo nie jest pewna. Tego
rodzaju dochody zamieszezane s
w budzetach samorz
dowych w dziale
"zwroty". W doehodaeh nadzwyczajnyeh samorzqdu podane s
nast
pu-
,iqee sumy zwrotow: w r. 1933/34 - 1,164 mil. zl, w r. 19
4/:
ij - 3,1!)
mil. zl i w r. 1935/36 - 4,977 mil. zl. Zatem daleka jest suma tyeh
"zwrotow" od 15 - 18 mil. zl. Kwot
t
moznaby otrzymae ehyba przez
dodanie do "zwrotow" w doehodach nadzwyezajnyeh "zwrotow" z docho-
dow zwyczajnych, ezyli przez dodanie kwot, przeznaezonych na normaln
konsel'wacj
drog.
W nast
pstwie tych zmian sytuaeja samorzqdu, oezywiscie, przed-
stawiae si
b
dzie inaezej, niz to wynikalo z ustalonych przez p. Zakrzew-
skiego danyeh liezbowyeh, na ktorych oparl S\\ojq ocen
p. \\'ieepremier
Kwiatkowski.
Z naciskiem nalezy tu podkreslie, iz nie ma zadnych podstaw do
prz.\j
e:a 23 mil. zl, a tym bardziej 41 mil. zJ. jako juz mozliwyeh wla-
snych wkladow samorz
du w inwestycje kazdego l'oku. W kazdym razie
dalecy j???szcze jestesmy od 160 mil. zl roeznie inwestyeyj ealego samo-
rz::},du, a zwlaszcza inwestycyj miast. Zatem nie chodzi 0 to tylko, aby
utrzymac si
na poz
omie tych 160 mil. zl, na co wlasnie przede "szyst-
kim zwraeal uwag
p. Zakrzewski, gdyz w ogole do tej sumy si
nie
doszlo. Nie jest jedyn
trosk
udost
pnienie' samorzqdowi normalnego
kredytu samorz
dowego. przede wszystkim nalezy stworzye w budze-
tach samorz
dowych podklad do tego kredytu, to znaczy nie tylko umozli-
wie zrownowazenie hudzetow zw
'Czajnyeh, leez. niezaleznie od inn ego roz-
/1129_0001.djvu
Nr.14
Kooieczna kore1:tura
1129'
lozenia obowi
zkow ustawowych, przez zwi
kszenie uprawnien podatko-
wych, dac moznosc wygospodarowac corocznie nadwyzk
dochodow zwy-
czajnych nad wydatkami, ktora stac si
powinna glown
podstaw
do
inwestycyj, wzgl. do kredytu inwestycyjnego.
Obecnie w olbrzymiej liczbie miast trudno jest nawet marzyc 0 in-
westycjach, skoro nie daje si
zrownowazyc budzetow zwyczajnych,
zwlaszcza, gdy chce si
wykonac plan oddluzenia. Nie mozna liczyc na to,
ze poprawa koniunktury gospodarczej w tak duzym stopniu i tak szyuko
wplynie na zwi
kszenie dochodow miast, ze nie tylko doprowadzi si
do
rownowagi budzety zwyczajne, splacac b
dzie si
regularme dawne zobo-
wi
zania, lecz stworzy si
jeszcze w dochodach budzetowych podklad do
inwestycyj, wzgl. do kredytu inwestycyjnego. Byloby chyba cudem, gdy-
by po wielokrotnym obnizeniu dochodow miast i zwi
kszeniu ich ustawo-
wych obowi
zkow, w okresie kryzysu gospodarczego, poprawa koniun-
ktury wszystko wyrownala bez zadnych zmian w uprawnieniach podat-
kowych i obowi
zkach miast.
Poza nielicznymi miastami przewaznie duzymi, ktore maj
pewn
moznosc inwestowania w oparciu 0 wlasne dochody budzetowe, inne mia-
sta, podejmuj
c roboty inwestycyjne, czyni
to albo z powodu koniecz-
nosci zatrudnienia bezrobotnych, albo na skutek takich koniecznosci zy-
ciowych, jak np. zamkni
cie rzezni, calkiem nieprzydatnej juz do uzytku,
lub unieruchomienie szkoly z powodu nieuzytecznego juz lokalu. W jed-
nym i drugim przypadku dzieje si
COS, co zadn
miar
zdrow
gospo-
dark
nazwac juz nie mozna i co w praktyce uczynic moze juz w niedlugim
czasie potrze
zacz
cia oddluzenia od pocz
tku, tym bardziej, ze nie
zawsze rozpocz
te inwestycje mozna doprowadzic do konca.
Dyskusja, podj
ta na temat trafnosci ustalen liczbowych co do stop-
nia wlasnych mozliwosci inwestycyjnych samorz
du. wyraznie wskazuje
na koniecznosc i pilnosc oficjalnej statystyki 0 inwestycjach samorz
do-
wych w ogole.
Azeby w przyszlosci unikn
c podobnych bl
dow i bez wielkiego trudu
mozna bylo ustalic wysokosc inwestycyj samorz
dowych, moze byloby
dobrze pomyslec 0 pewnej zmianie przepisow 0 uudzetowaniu w zwi
z-
kach samorz
dowych.
W budzetach samorz
dowych zapewne daloby si
oddzielic inwe-
stycje od innych nadzwyczajnych wydatkow. Przede wszystkim jednak
nalezaloby dokladnie ustalic poj
cie inwestycji i zdecydowac, jakich prze-
to wydatkow nie nalezy do inwestycyj zaliczac. Stosowanie j ednakowych
poj
c inwestycji w odniesieniu do inwestycyj samorz
dowych i pans two-
wych niew
tpliwie umozliwiloby nalezyte poro\\ nania przy rozpatrywa-
niu tych zagadnien.
/1130_0001.djvu
St. Rudzinski.
Uzgadnianie ustawy 0 finansach
komunalnych z Konstytucj'l_
Ustawa Konstytueyjna zawiera wart. 49 ust. (2) postanowienie, iz
zaden alct ustawodawezy nie moze stac w sprzecznosei z Konstytuej
.
Poniewaz jednak - zgodnie z art. 64 ust. (5) Konstytueji - s
dy
nie maj
prawa badac waznosci aktow ustawodawezyeh, nalezyeie oglo-
szonyeh, zdawaloby si
, iz przytoezone postanowienie art. 49 Konstytucji
nie posiada zadnej sankcji.
Tak jednak nie jest. Sankcj
art. 49 Konstytucji jest bowiem prze-
pis art.. 34 regulaminu Sejmu, uehwalonego w dn. 5.X.1935 r., w mysl
lctorego marszalek Sejmu nie moze przyj
c projektu ustawy, sprzecznego
z Konstytucj
. Poniewaz zas w mysl ust. 2 tegoz artykulu w przypadkach
v,
tpliwych marszalek moze (ale nie musi) zasi
gn
opinii pelnego pre-
zydium Sejmu albo komisji regulaminowej, w mysl zas art. 11 regulami-
uu marszalek Sejmu jest strozem regulaminu, wyl
cznie uprawnionym
do jego wykladni, rozshzygaj
c}TIl w przypadkach w
tpliwych ostateez-
nie, \\'ynika, iz marszalek posiada nieograniezone wprost prawo kwalifi-
ko\\ania wszelkich projektow ustaw i w konsekwencji odrzucania tyeh.
ktore, jego zdaniem, sprzeczne s
z Konstytucj
. Regulamin przy tym nie
odroznia w tym wzgl
dzie projektow ustaw, zgloszonych przez poslow od
projektow, zgloszonych przez rz
d.
To dyskrecjonalne prawo marszalka Sejmu odnosi si
nie tylko do
I rojektow, Iecz i sprawozdaii komisyj, gdyz projekt ustawy, jako calose.
moze bye zgodny z Konstytucj
, a niezgodnose ta moze wys
powac w po-
:3zezegolnych postanowieniach projektu zarowno w stadium wniosku, jak
; dalszej praey w toku ustawodawczym.
Oczywiscie, to bardzo daleko id
ee uprawnienie marszalka Sejmu
moze miec zastosowanie wyl
cznie do projektow nowych ustaw, b
dz przy
sposobnosci nowelizaeji dawnyeh aktow ustawodawczyeh. Akty ustawo-
daweze "nieruszane" zachowuj
w dals.zym ci
gu moe obowi;p;uj
e
i nie
ma iadnego sposobu uzgodnienia ich z Konstytucj
, nie doehodz
row-
niez do marszalka Sejmu projekty dekretow Prezydenta Rzeczypospoli-
tej.
Taka wlasnie sposobnose porownania ustawy z Konstytucj
powsta-
/1131_0001.djvu
Nr. 14
Uzgadniamie ustawy 0 fin. kom. z Konstytucjlj,
1131
la przy nawelizawaniu ustawy a tymczasowym uregulawaniu finan.sow
kamunalnych. Charakterystyczne, ze wqtpliwasci nie mial rzqd, jaka pra-
jektadawca, ani marszalek Sejmu, jaka jedynie legitymowany dO' adrzu-
cenia projektu, lecz sprawazdawca projektu na kamisji skarbawej.
Powolujqc si
prawdapodabnie na brzmieni.e art. 75 ust. (2) Ustawy
Kanstytucyjnej, w mysl ktorega "samarzqdy majq prawa w zakresle,
ustawq aznaczanym, wydawac dla swega obszaru narmy abowiq,zujqee
pod warunkiem zatwierdzenia tych narm przez powalanq dO' tega wlad'Z
nadzorczq", pasel Jerzy Balqdi zglasil caly szereg poprawek dO' rzqdowe-
gO' prajektu naweli do ustawy 0' finansach kamunalnych. Mi
dzy tymi
poprawkami znalady si
poprawki: 1) akreslajqce w ustawie gornq gra-
nic
samaistnych podatk6w kamunalnych: ad zbytku mieszkaniawega
(art. 7 ustawy), hatelawega (art. 7 ustawy), ad reklam, aglaszen
i anansow (art. 17 ustawy), ad publicznych razrywek, widawisk i za-
baw (art. 18 ustawy), ad prawa palawania (art. 19 ustawy), araz po-
datku ad psow (art. 20 ustawy) i 2) nadajqce wladzy nadzarczej prawo
zatwierdzania (z punktu widzenia zarowno legalnasci jak i celowasci)
uchwal arganow ustrajawych zwiqzkow samarzqdawych w sprawach
wszystkich dadatkow dO' podatk6w panstwawych. Wedlug zas brzmienia
ustawy, zarowna datychczasawega (Dz. U. Nr 62 z 1936 r., poz. -154),
jak i proponawanego przez rzqd (druk sejmawy Nr 409) araz przyj
tega
przez kamisj
administracyjna - samarz
dawq (druk sejmawy Nr -1-13),
rady miejskie (a wi
c czynnik abywatelski, pochadzqcy z wybar6w, gdzie
scierajq si
przeciez r6zne interesy i poglqdy) magly akreslac stawki po-
datkawe wymienianych wyzej podatkow samaistnych, z tym aczywiscie,
ze adnasne uchwaly musialy bye przez wladz
nadzarczq zatwierdzane
i 2) uchwaly w sprawach tylka niekt6rych dadatk6w kamunalnych dO'
padatk6w panstwawych podlegaly temu zatwierdzaniu.
Nie wchodzqc tymczasem w celowose projektowanych przez spra-
wazdawe
poprawek, nalezalaby razpatrzee, czy stanawiska sprawazdaw-
cy jest uzasadniane z punktu widzenia wylqcznie farmalnego.
Przede wszystkim nalezy podkreslic, ze amawiane postanawienie
Kanstytucji naleiy traktowac lqcznie z ustaWq a cz
sciawej zmianie
llstroju samarzqdu terytorialnega. Z zestawienia tega wynika, iz narma-
mi, obawiqzujqcymi w tym rozumieniu, Sq statuty miejscowe (miejscowe
przepisy prawne), ktorych uchwalanie, jezeli w mysl abowiqzujqcych
przepis6w prawa takie gminie przysluguje, naleiy zgadnie z art. 43 ust. (1)
p. h) ustawy samorzqdowej dO' zakresu dzialania rady miejskiej. Uchwa-
lanie natomiast danin kamunalnych, stanawienie a abawiqzku innych
swiadczen na cele gminy, araz ustalanie spasobu poboru tych danin zo-
/1132_0001.djvu
1132
St. Rudzinski
Nr. 14
.sWo w ustawie potraktowane odr
bnie (art. 43 ust. (1) p. 0), wlaSnie
w przeciwstawieniu do uchwalania miejscowych przepisow prawnych.
Gdybr nawet uznae, z.e pod poj
ciem norm nalezy rozumiee takze
statuty podatkowe, to uzyty wart. 75 Ustawy Konstytucyjnej termin
.,w zakresie ustaw
oznaczonym" moze niew
tpliwie oznaczae koniecznosc
zamieszczenia w ustawie 0 finansach komunalnych przepisu 0 prawie po-
dejmmvania przez zwi
zki saroorz
dowe uchwal, wprowadzaj
cych pew-
ne podatki czy dodatki, aby takie daniny w ogole mogly bye przez zwi
z-
ki samorz
dowe na ich obszarze wprowadzane. W zadnym natomiast ra-
zie postanowienie nie moze oznaczae koniecznosci sprecyzowania upraw-
nien finansowych w usta\\ ie, np. w formie podania gornej gran icy po-
datku.
Odmienna, niz }jDdano wyzej, interpretacja art. 75 ust. (2) Konsty-
tucji, jako jednego z jej postanowien, odebralaby znaczenie nie tylko in-
nym postanowieniom Konstytucji, zawartym wart. 4 ust. (3): "Panstwo
powola samorz
d terytorialnr do udzialu w wykonaniu zadan zycia zbio-
rowego", wart. 75 ust. (1): "Stosownie do podzialu Panstwa na obsza-
ry administracyjne powoluje si
do Ul'zeczywistnienia zadan administra-
cji panstwowej w zakresie potrzeb miejscowych samorz
d wojew6dzki,
powiatowy i gminny", ale takze tkwi
cego w spoleczenstwie rozumienia
jstoty samorz
du, jego uprawnien i zadan.
Nalezy zaznaczye, ze obowi
uj
a Konstytucja, w por6wnaniu
z Konstytucj
z dn. 17.II1.1921 r., nie umniejsza bynajmniej znaczenia
samorz
du terytorialnego i nie dalo si
zauwazye zadnej w tym kierun-
ku tendencji. 0 ile bowiem Konstytucja z 1921 r. zawiera w art. 3, 67
i 70 szereg postanowien, nadaj
cych samorz
dowi niew
tpliwie powazne
stanowisko w ustroju panstwa, to projekt Konstytucji kwietniowej zali-
czal wart. 3 samorz
d terytorialny obok rz
du, sejmu, s
d6w, wojska
do organ6w Panstwa pozostaj
cych pod zwierzchnictwem Prezydenta
Rzeczypospolitej. Przepis ten nie wszedl do Konstytucji, utrzymano jed-
nak wart. 72 postanowienie, iz samorz
d terytorialny, obok admini-
stracji rz
dowej, sprawuje administracj
panstwow
, kt6ra jest sluzb
publiczn
.
Termin "zakres" nie oznacza scislych cyfrowych granic, lecz jedynie
rodzaj spraw, w kt6rych moze dzialae samorz
d, to jest zakres dzialania
samorz
du, okreSlany zazwyczaj w ustawach ustrojowych, jak np. wart.
11 dekretu z dn. 4.II.1919 r. "do zakresu dzialania gminy miejskiej na-
lel
...", wart. 43 ustawy z dn. 23.III.1933 r. 0 cz
ciowej zmianie ustro-
ju samorz
du terytorialnego: "do zakresu dziaJania rady gminy nalezy...".
Termin toW zakresie przez ustaw
oznaczonym" uzyty jest r6wniez
/1133_0001.djvu
Nr.14
Ul,gadnia.nie ustawy 0 fin. kom. z Konstytucjl!
1133
wart. i>5 ust. (1) Ustawy Konstytueyjnej. W mysl mianowieie tego ar-
tykulu, ustawa moze upowaznie Prezydenta Rzeczypospolitej do wyda-
wania dekretow \V zakresie, przez ni
oznaezonym. Dotyehczasowe usta-
wy, zawie1'aj
ee pelnomoenictwa, jak np. ustawa z dn. 6.XI.1935 1'. (Dz.
U. Nr 81, poz. 501) i ustawa z dn. 30.III.1936 r. (Dz. U. Nr 23, poz. 186),
ktore upowaznily do wydawania dek1'etOw "w zak1'esie spraw gospodar-
czyeh i finansowyeh", bynajmniej nie okreslat), tego "zakresu", np.
w formie podania maksymalnej graniey podatku speejalnego, 0 ktorym
powszechnie przecici wiedziano (p. oswiadezenia 1'z
du na posiedzeniaeh
Sejmu), ze na podstawie tej ustawy 0 pelnomoenictwaeh
dzie on wpro-
wadwny dek1'etem .
Zarowno zatem z b1'zmienia omawianego postanowienia konstytucyj-
nego, .iak 1 z dotychczasowej praktyki wydawania ustawy 0 pelnomocni-
etwach nie wynika, izby ten zak1'es musial bye w kazdym wypadku szeze-
golowo w ustawie ok1'eslony.
Gdyby bylo inaezej, to w konsekweneji ok1'eslanie, co musi bye
w ustawie zamieszczone, byloby zbyt juz daleko id
eym sk1'
powaniem
woli ustawodawey, sprzeeznym z istot
ustawodawstwa'.
Lstawa 0 pelnomoenictwaeh i ustawa 0 finansaeh komunalnych s
1'0" no1'z
dnymi aktami ustawodawezymi, a nie ma zadnej podstawy do
mniemania, iz jeden i ten sam termin "zak1'es", uzyty w jednym artykule
Konstytueji, mial inne znaezenie od uzytego w innym artykule tej samej
Ustawy Konstytueyjnej.
Jeszcze dalej, niz sprawozdawca, poszedl p. min. I. Matusz???wski, kt6-
ry, wyrazaj
e w dn. 3.VI.1937 r. na posiedzeniu Komisji Skarbowej Se-
natu sw
opini.fi w sprawie konieeznosci poprawy finansow samo1'z
do-
wyeh, nie zawahal si
zakwalifikowae, jako "eu1'iosum ustawodawcze"
zlozenie przez Rz
d projektu ustawy bez wskazania w nim gornyeh gra-
nie podatkow.
Doslowny tekst odnosnej cz
sci przemowienia wedlug diariusza ko-
misyjnego jest nast
puj
ey:
"Jesli zas chodzi nie 0 wniosek poselski. lecz 0 przedlozenie rZlj,dowe, to zga-
dzam sit;' tu z wczorajszym oswiadczeniem Pana :\linistra Skarbu, ze przedlozenie
to grzeszy powaznymi usterkami. l"sterki te uznac nalezy za bardzo powazne jnz
wprost. jesli chodzi 0 schludnosc ustawodawstwa polski ego. l"prawnienie do podno-
szenia obcilj,zen od nieruchomosci i pIa cow niezabudowanych bez okreSlenia gornej
granicy tych uprawnien stanowi wprost pewnego rodzaju curiosum ustawodawcze.
Wydaje si
rzeczlj, dziwnlj" iz przedlozenie grzeszlj,ce podobnymi usterkami moglo
przejsc przez g
ste sito cenzury prewencyjnej wewn
trznego aparatu rZlj,dowego.
Przedlozeniem rZlj,dowym, nie zalatwiajlj,cym sprawy w rozmiarach wlasciwych
i grzeszlj,cym bardzo powaznymi usterkami legislacyjn
'mi z punktu wid zenia podat-
/1134_0001.djvu
1131
St. Rud;/Jinski
Nr. 14
kowego i formalnego, lata "i
trudnosci mi",dzyre8orto
e. niestety kosztem nic im
niewinnych platnikow".
Oswiadczeni??? powyzsze, polega chyba na niepol'ozumieniu. Lstawa
z du. 1l.VIII.1923 1'. 0 tymczasowym ul'egulowaniu finansow komunal-
nych opublikowana zostala \\
l' 94 Dziennika Ustaw z dn. 26 w1'zesnia
]923 r., a zatem prawie przed czternastu laty. Wedlng pierwotnego jej
brzmienia istniala cala masa podatkow komunalnych 0 charakterze sa-
moistnym, ktorych gorna granica nie byla ustawowo uregulowana i tego
nikt nigdy nie uwaial ani za curiosum, ani za cos szkodliwego dla plat-
nikow. Do wymienionych juz wyzej podatkow dochodz
mianowlCie wla-
snie zaczepiony podatek od nieruchomosci (art. 5 ustawy), od lokali (art.
7 ustawy), od ladunkow kolejowych (art. 12 ustawy), od oswietlenia
elektrycznego i gazowego w lokalach z wyszynkiem alkoholu i w lokalach
zabaw, rozrywek i widowisk, a w \Varszawie od oswietlenia elektryczne-
go i gazowego w ogole (art. 12 ustawy), od przedmiotow zbytku (art. 21
ustawy). Ro\\ niez nie zawierala gornej granicy podatku drogowego
(oplat drogowych) ustawa z dn. 10.XII.1920 r. 0 budowie i utrzymaniu
drog publicznych w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 6 z 1921 1'., poz.
32), obowi
zuj
ca od dn. 15 stycznia 1921 1'., a wi
c przeszlo 16 lat.
o tym nie mogl nie wiedziec p. min. Matuszewski, zajmuj
c stano-
wisko Ministra Skarbu w latach 1929 - 1931, zwlaszcza, ze dwukrotni-e
podpisywal rozporz
dzenia wykonawcze do ustawy 0 finansach komu-
nalnych, zawieraj
ce stawki podatku ladunkowego (rozporz
dzenia z dn.
23.IX.1929 r. Dz. U. N1' 67, poz. 521 i z dn. 6.X.1930 1'. - Dz. U. N1' 80,
poz. 633), i nie sprzeciwil si
wydaniu przez Ministra Spra\\ Wewn
t1'z-
nych okolnika Nr 1
1 z dn. 25.VI.1929 r. (Zbior Za1'z
dzen M. S. Wewn.
t. 1, str. 294), reguluj
cego wysokose stawek podatkowych podatku wido-
wiskowego od przedstawien kinematograficznych.
Nie znajduje 1'owniez zadnego uzasadnienia stanowisko sprawozdaw-
cy, iz w mysl powolanego art. 75 Ustawy Konstytucyjnej w ustawie 0 fi-
nansach komunalnych musi bye zawa1'ty przepis, ze uchwaly zwi
zkow
samorz
dowych w sp1'awie wszystkich bez wyj
tku dodatkow komunal-
nych do podatkOw panstwowych, nie mowi
c juz 0 podatkach samoist-
nych, choeby nawet wysokose tych dodatkow byla w ustawie okreslona,
powinny bye zatwierdzane przez wladze nadzorcze.
Stanowisko sprawozdawcy moznaby ostatecznie uznae w pewnym
stopniu za uzasadnione w odniesieniu do uchwal zwi
zkow samorz
do-
wych, wprowadzaj
cych podatki samoistne, gdzie organa ustrojowe w 1'a-
mach ustawy mog
w specjalnych statut.ach podatkowych rozwijae jej
postanowienia.
/1135_0001.djvu
Nr. 14
Uzgadnianie ustaVoY 0 fill. kom. z Konstytucj
1135
W tych natomiast wypadkach, w ktorych gorna granica (maksy-
malna wysokose) dodatku komunalnego do podatku panstwowego okre-
slona zostala w ustawie, nie ma juz zadnej koniecznosci - w celu uzgod-
nienia tekstu nowelizowanej ustawy z Konstytucj
- zamieszczanie prze-
pisu, iz omawiane uchwaly musz
bye zawsze zatwierdzane przez wladze
nadzorcze.
Zgodnie z art. 43 i 51 ustawy 0 finansach komunalnych - dodatki
do podatkow panstwowych dziel
los tych podatkow, zwi
zki samorz
do-
we nie mog
wi
nawet normowae zasad ich poboru. "Norm
obowi
-
zuj
c
" w danym wypadku jest z jednej strony postanowienie ustawy,
l1adaj
cej samorz
dowi prawo poboru dodatku, uchwala zas organu
ustrojowego zwi
zku samorz
dowego dotyczy jedynie wykonania tej nor-
my. to jest jej zastosowania, z drugiej strony normy te zawarte s
w od-
nosnych ustawach podatkowych, wydawanych przez Panstwo.
Nakladanie podatkow lub oplat publicznych moze nast
pie w mysl
art. 5] Ustawy Konstytucyjnej - wyl
cznie na mocy aktu ustawodaw-
czego; Konstytucja nie wymaga jednak, aby odnosne uchwaly organow
ustrojowych zwi
zkow samorz
dowych, mialy bye zawsze zatwierdzane
przez wladze nadzorcze, ani tez, aby w ustawie okreslona byla stawka
podatkow samorz
dowych jak to probowalismy wykazae poprzednio.
Postanowienie art. 51 Konstytucji ma przeto w odniesieniu do samorz
du
tylkQ takie znaczenie, iz nie moze samorz
d uchwalac podatku bez upo-
waznienia ustawowego.
Projektowany przepis 0 zatwierdzaniu uchwal zwi
zkow samorz
-
dowych w sprawie dodatkow do podatkow panstwowych nie wydaje si
celow,. chociazby dlatego, iz zwi
kszylby czynnosci wladz nadzorczych,
ktore w ramach dotychczasov. ych nawet juz dose szerokich uprawnien
cz
stokroe z opoinieniem wydaj
swe decyzje.
Reasumuj
c powyzsze uwagi, nalezy dojse do przekonania, ze do-
tychczasowe brZl11lenie ustawy 0 finansach komunalnych nie jest sprzecz-
ne z Konstytucj
, a zatem nie zachodzi potrzeba nowelizowania tej usta-
wy ". proponowanym przez sprawozdawo
kiel'unku, zwlaszcza, ze nie
b
loby to celowE'.
/1136_0001.djvu
Dr. KI. t.azarowicz.
Leczenie chorych zakaznych.
Fakty konkretne 0 wielekroc lepiej oswietlaj
poszczegolne zagad-
nienia, niz obszerne nawet dowodzenia teoretyczne. OtOz nakazami plat-
niczymi dwoch szpitali wa1'szawskich wezwano 5-cio morgowego gospo-
darza M. we wsi podwarszawskiej do zaplacenia kwoty 1173 zl 50 gr pod
rygo1'em egzekucji za leczenie w ci
gu 155 dni s}na tego gospoda1'za, cho-
rego na tyfus.
Zaplacenie tak duzej sumy za kuracj
dziecka byloby uci
zliwe na-
wet dla czlowieka zamozniejszego, a coz dopie1'o mowic 0 czlowieku nieza-
moznym. Kto zna stosunki wiejskie, ten wie, ze obecnie dla wloscianina
nadprog1'amowy wydatek nawet kilkudziesi
ciu zlotych jest 1'zecz
1'ujnu-
j
c
, a wlasciciela 5-ciu mo1'gow piaszczystej gleby, i to w dodatku 1'oz-
rzuconej \\ kilku ka\,'alkach, podziwiac nalezy, ze jakos z rodzin
potrafi
egzystowac.
W danym wypadku kuracja t1'\\"ala wyj
tkowo dlugo, gdyz przeci
t-
nie kuracja szpitalna chorego tr\\"a okolo 20 dni. Ale i pobyt w szpitalu
przez 20 dni licz
c okolo 5 zlotych za dzien (w szpitalach p1'owincjonal-
nych oplata szpitalna jest nizsza, niz w szpitalach warszawskich) wynie-
sie okolo 100 zlotych. I ta suma przy obecnej biedzie, panuj
cej na wsi,
iest dla p1'zeci
tnego wloscianina za wysoka. Czy wobec tego mozna si
dzi\\"ic, ze w naszych szpitalach 50 c " a czasami na\\"et az 80
( cho1'ych
stanowi
osoby, nalez
ce do ubezpieczalni. Przeci
tny wloscianin, prze-
ci
tny rzemieslnik, czy drobny kupiec boi si
szpitala, bo w razie egzekwo-
wania naleinosci szpitalnej zostanie zrujnowany i st1'aci swoj warsztat
pracy. Jezeli sobie uprzytomnimv, ze do ubezpieczalni nalezy okolo .1 mi-
ronow osob juz z rodzinami, tj. mniej niz 1 8 ogolu ludnosci panstwa Pol-
skiego, i ze ci ludzie stanow1
wi
cej niz polow
chorych szpitalnych, to
, tanie Sl
dla nas jasne, ze ogol ludnosei, a z\\ laszeza rolnicy i posiadacze
v'lasnych malych \\ arsztatow pracy z huracj i szpitalnej nie lwrzystaj
.
Wol
ehorowac i umierac w domu, chociaz kuracja szpitalna moglab} im
moze przy" roeic zd1'owie i uchronic od smierci, niz narazic si
na 1'uin
mate1'ialn
. Do szpitali cisn
si
tylko ei, kto1'zy maj
ilabezpieezonq ku-
racj
na ko",zt mstytucji, albo biedacy, kto1'ym egzekuto1' nie zab1'ac nie
moze i za ktorych koszty ku1'aeyjne obowi
zana jest zaplaeic gmina.
Ale w1'ocmy do naszego konk1'etnego faktu. Wloscianin, ktoremu szpi-
tale za ku1'aej
syna przyslaly nakazy platnieze na sum
1173 zl 50 g1' zlo-
z"l od\\"olanie, tlumacz
c si
, ze on takiej sumy zapladc nie moze. Szpi-
tale zwroeily si
wtedy do starostwa \\"a1'szawskiego. ktore znowu zapy-
/1137_0001.djvu
Nr. 14
Leczenie chorych zakainych
1137
u.lo gmin
0 stan finansowy wloscianina. Gmina odpo\\ iedziala starostwu,
ze OW wloscianin ma 2500 zJotych rocznego dochodu, a wi
c naleznose szpi-
talom zaplacic moze. Jasn
jest rzecz
, ze wloscianin 5-cio morgowy nie
moze mieC 2500 zlotych rocznego dochodu, oczywist
wi
c jest rzecz
, ze
gmina swiadomie podala tak wysoki dochod 5-cio morgowego gospoda-
rza i stwierdzila jego zdolnose platnicz
, gdyz w przeci\\ nym razie obo-
\\i
zek zaplacenia 1173 zl50 gr spadlby na gmin
. Jaki teraz b
dzie dal-
szy ci
g tej sprawy? Albo szpitale przyst
piq do egzekwowania naleznej
im sumy i zrujnuj
owego gospodarza doszcz
tnie, a ma on zon
i czworo
dzieci, albo korespondencja pomi
dzy szpitalami, starostwem i gminq b
-
dzie si
ciqgn
e do nieskonczonosci, urz
dnicy tych instytucyj b
dq mieli
sporo roboty, az kiedys jaka.s komisja oddluzeniowa spraw
t
umorzy,
tzn. magistrat m. \\'arszawy z ogolnych swoich funduszow pokryje niedo-
1'01' szpitalny.
Przytoczony przeze mnie fakt ilustruje jaskrawo jednq z naszych
wi
kszych bolqczek, ktor
dotkliwie odczuwa jakies 85% naszej ludnosci,
a ktora jednoczesnie daje si
mocno we znaki i naszym samorzqdom.
Powstanie ubezpieczen spolecznych zasugestionowalo zarowno nasze
"'poleczenstwo jak i wladze, ze organizacja pomocy lekarskiej dla ludnos-
d i<;tnieje. Narzekania na ubezp:eczalnie maj
tylko ten skutek, ze powo-
tui -i
ruzne coraz nowe komisje i rady, ktore maj
usprawnie organiza-
(. ub
zpieczalni. Zapomina si
jednak 0 tym, ze do ubezpieczalni nalezy
h.I"dwi. okolo 4 milionow os-ob (liczqc juz i rodziny ubezpieczonych),
"i. . dla pozostalych 28 - 29 milionow ludnosci (okolo 85C' ) nie zro-
I nn
pl".J.\\ n4( dla udost
pnienia pomocy lekarskiej.
Poza t:nn istnieje u nas W
dny poglqd na potrzeby rodzajow lecz-
J iLl\ a: z\ r:..
a . i
mianowicie glOWll
uwag
na leczenie ambulatoryjne,
, n.1 drugim plallie stawia
i.
leczenie szpitalne (ten bl
dllY poglqd panu-
.i Ube.lpieczailliach). T
mczasem powinno bye odwrotnie. Ludnosci
tllpba przpde \\ szystkim udost
pnic leczenie ,;:;zpitalne i j ezelibysmy i
.3pra\\ _ zalatwili, to mozna byloby powiedzieC, zt' spraw leczniel\' _ ht;'-
(' my mieli prawie zalat\\ ion
. Postaram si
udowodnic to twierdzenie,
'1" w:elu osobom moze si
\\ydawac niesluszne.
PI"1,\\ dziwq kl
sk
dla czlowipka niezamoznego, a tym bardziej dla
rbogiego, j
st choroba oblozna, ktora nie tylko czyni niezdolnym do pracy
..1mego chorego, ale uniemozliwia pl'ac
i czlonkom rodziny, ktorzy mu-
'>z
piel
gnowac i obslugiwac chorego. Zreszt q warunki mieszkaniowe lu-
dzi niezamoznych nie s
zupelnie odpowiednie dla pl'zeprowadzenia sku-
t"CZll'.i kuracji, nie mo" i
c juz 0 tym, ze przy wielu zachorowaniach po-
t 1'/ L one ,,
specjaille zabiegi (naprz. chirurgiczne) i urzqdzenia, ktore
/1138_0001.djvu
1138
Dr Kl. Lazarowicz
Nr 14
w mieszkaniu prywatnym s
nie do pomyslenia. Szpital z koniecznosci mu-
si kosztowae stosunkowo drogo (bior
c naturalnie pod uwagt; sytuacj
ma-
terialn
ludzi niezamoznych), bo wszak szpital powinien dac choremu to,
co daje dobry pensjonat, a poza tym porady lekarskie, lekarstwa, spe-
cjalne zabiegi i starann
obslug
chorego. Przeci
tny pobyt chorego
w szpitalu trwa okolo 20 dni (w poszczeg6lnych wypadkach nawet i par
miesi
cy), a wi
c chory, udaj
cy si
do szpitala, musi bye przygotowany
na wydatek przynajmniej 100 zlotych, a moze to wyniese i kilkaset zlo-
tych. Ilu ludzi znajdzie si
obecnie w Polsce, ktorzy mog
si
zdobyc na
nadprogramowy wydatek kilkuset zlotych?
Przy chorobach, ktore nie pozbawiaj
czlowieka zdolnosci do pracy,
albo przy chorobach krotkotrwalych, choremu cz
sto wystarczy jedna
najwyzej par
porad lekarskich. Na taki wydatek przeci
tny nawet nie-
zamozny czlowiek zdobye si
moze. Widzimy przeciez, ze bardzo cz
sto
chorzy tacy, ktorzy maj
zapewnion
bezplatn
pomoc lekarsk
w ubez-
pieczalni, czy w organizacji pomocy lekarskiej dla urz
dnikow panstwo-
wych, pomijaj
swoich lekarzy i udaj
si
prywatnie do lekarzy, do kto-
rych slusznie czy nieslusznie maj
zaufanie. A iluz u nas istnieje znacho-
row, z posrod ktorych niektorzy zarabiaj
po kilkadziesi
t a nawet i po
kilkaset tysi
cy zlotych rocznie.
W jaki sposob moznaby udost
pnic naszej ludnosci leczenie szpital-
ne? Otoz wzor taki mielismy w Rosji przedwojennej, gdzie samorz
dy
(tzw. ziemstwo) dawaly bezplatn
kuracj
szpitaln
wszystkim mie-
szkancom. Podobna organizacja istniala i u nas na kresach wschodnich.
Podobn
organizacj
wprowadzil w powiecie radzyminskim p. Korsak
(obecny wiceminister), gdy byl starost
w tym powiecie. Naturalnie lud-
nose musiala ponosie koszty, ale te koszty byly rozlozone rownomiernie.
o ile mi wiadomo Iud nose powiatu radzyminskiego ch
tnie placila podatek
szpitalny. Niestety owczesne wladze ministerialne zabronily pobierania
tego podatku.
\\'ydajemy obecnie olbrzymie sumy zarowno z funduszow publicz-
nych (rz
dowych i samorz
dowych) jak i z dobrowolnych ofiar na bezro-
botnych. Czyz ludzie, ktorzy z powodu choroby nie tylko s
niezdolni do
pracy, ale cz
sto jeszcze znosz
niewymowne cierpienia fizyczne, nie za-
sluguj
w rownej, a moze jeszcze i w wi
kszej mierze na pomoc ze strony
spoleczenstwa? Ludnose nasza jest rzeczywiscie wycienczona finansowo,
ale pomimo to, jak s
dz
, bez szemrania placilaby podatek szpitalny, wie-
dz
c, ze to jej zabezpiecza kuracj
szpitaln
i chroni od takiej katastrofy,
jaka spotkala wloscianina M., ktoremu szpitale przyslaly nakazy platnicze
na sum
prawie 1.200 zlotych za kuracj
syna.
/1139_0001.djvu
Nr. 14
Leczenie chorych zaka:inych
1139
Obeeny stan rzeezy, tak niekorzystny dla ogolu ludnosci, odbija si
fatalnie i na samorzqdach i uniemozliwia im prowadzenie raejonalnej go-
spodarki.
Wi
kszose szpitali nalezy do samorzqdow. Wiele z tyeh szpitali zosta-
10 wybudowanych przez samorzqdy, a wi
c z podatkow, seiqgni
tyeh od
ludnosci. Tymczasem ze szpitali tych ludnose nie korzysta (50 - 80%
chorych szpitalnyeh stanowi q ehorzy ubezpieczalni), bo nie moze ponosie
koszt6w leezenia szpitalnego. Dzieje si
wi
e niewqtpliwie krzywda tej
ludnosci, ktora poniosla wydatki na budow
i urzqdzenia szpitali. W bar-
(170 ,delu :>zpitalach spora cz
se lozek stoi pustk q , przez co szpihlle majq
znaczne niedobory budzetowe, ktore musi pokrywae samorzqd. Do cho-
rych kasowyeh szpital stale doplaea, gdyz ustawowo od chorych kasowych
pobiera si
w szpitalaeh samorzqdowych tylko 85q (dawniej tylko 50%)
taksy szpitalnej, tj. rzeczywistych koszt6w utrzymania chore go. Od wielu
ehoryeh nie mozna seiqgnqe naleznyeh oplat. Oczywista rzecz, ze te wszyst-
kie niedobory szpitalne muszq pokrywae samorzqdy ze swojego budzetu
ogolnego.
W mysl obowiqzujqcyeh ustaw na gminach ciqzy obowiqzek pokrywa-
nia ko:\zt6w lee zenia ubogich. Wysokose tyeh kosztow trudna jest do osza-
cowania dla gmin malyeh. Przez szereg lat poszczegolne gminy mogq miee
bardzo male wydatki na ten eel, albo nawet nie miee ieh weale, natomiast
w innych latach wydatki te Sq bardzo wysokie i gmina ieh pokrye nie
moze. Czy wobee tego moze bye mowa 0 jakiejkolwiek racjonalnej gospo-
darce gminnej? Komisja oddluzeniowa skreslila poszczegolnym gminom
zaleglosci szpitalne. Czy bylo to rzeczywiseie oddluzeniem samorzqdu?
Przeciez naleznosei szpitalne powinny byly pokrye rzeezywiste wydatki,
ponie<;ione przez szpital. Skreslenie tyeh naleznosci przynioslo ulg
po-
szczegolnym gminom, ale jednoezesnie zmusilo samorzqdy, ktore utrzy-
mywaly szpitale, do pokrycia tyeh niedoborow z wlasnych funduszow
A wi
c tzw. oddluzenie bylo wlasciwie tylko przerzuceniem ci
zarow z jed-
nych samorzqdow na drugie: z gmin malomiasteczkowych i wiej skich na
samorzqdy powiatowe, samorzqdy miast wydzielonych i zwiqzki mi
dzy-
komunalne, ktore utrzymywaly szpitale.
Ten fatalny stan rzeezy nie ulegnie poprawie, dopoki nasze obeene
l1stawodawstwo nie zoshmie odpowiednio zmienione. Obeenie jest stan
\, prust paradoksalny: samorzqdy ponoszq duze wyda:tki na pokrywanie
niedobol'ow szpitalnych, a ludnose z tych szpitali korzystac nie moze.
Wyjseie z tej sytuacji jest tylko jedno, moim zdaniem, a mianowicie
wprowadzenie podatku szpitalnego, obci
zajqcego ealq ludnosc, aby ei
zar
ten rozlozyc rownomiernie, za to kazdy obywatel Panstwa, potrzebujqey
/1140_0001.djvu
1110
Dr KI. Lazarowicz
i'r. Ii
kuracji szpitalnej, mialby prawo leczenia si
bezplatnie w klasie III szpi-
talnej.
Jakich sum potrzebaby bylo na ten cel i czy ludnose nasza moglaby
temu rodolae? PiEnvsze pytanie, jakie si,
nam nasuwa, jakie Sq po-
trzeby ludnosci co do kuracji szpitalnej? Nie mozemy si
tutaj opierae na
naszej statystyce, gdyz w razie wprowadzenia reformy i udost
pnienia
szpitali dla ludnosci cyfry wypadnq inne, niz obecnie. Zwroemy si
wi
c
do statystyki zagranicznej. Otoz w panstwach zachodnio - europejskich
przyj
ta zostala zasada, ze jedno lozko szpitalne powinno wypadae na 200
mieszkancow miast i na 500 mieszkancow wsi. Z tego wynika, ze jeden
mieszkaniec miasta sp
dza w szpitalu przeci
tnie rocznie 365: 200 = 1,8
dnia, mieszkaniec wsi 365: 500 = 0,7 dnia. Taksa szpitalna w klasie III
w szpitalach prowincjonalnych wynosi okolo 5 zlotych, w szpitalach wi
k-
szych miast 6 - 7 zlotych.
W roku 1935 ludnose Panstwa Polskiego wynosila 33 miliony (doklad-
nie 33,4 miliony), z tego na ludnose wi
kszych miast wypadalo okolo 6
milionow. Liczmy, ze mieszkaniec wi
kszych miast sp
dzal rocznie w szpi-
talu 1,8 dnia i placil dziennie 6 zl, otrzymamy, ze roczny kO
lZt kuracji 6
mil. mieszkancov. miast wynioslby 6 zl 1,8 dni '<.6.000.000 mieszkanco\\'=
64.800.000 zl. W ten sam sposob obliczywszy kuracj
szpitaInq mieszkan-
cow wsi i malych miasteczek otrzymamy 5 zl 0.7 dnia' /27.000.000
mieszkancow = 94.500.000 zlotych. Gdybysmy wi
c z funduszow publicz-
nych przeznaczyli 64.800.000 t- 94.500.000 =-159.300.000 zlotych rocznie,
to wszystkim 33 milionom ludnosci Panstwa Polskiego moglibysmy za-
pewnie bezplatnq kuracj
E,zpitalnq w klasie III.
Samorzqdy nie potrzebowalyby obciqzae swoich budzetow zwyczaj-
nych wydatkami na pokrywanie niedoborow szpitaInych. Gminy miejskie
i wiejskie nie mialyby wydatkow na pokrywanie kosztow Ieczenia szpitaI-
nego uboglch mieszkal1cow gmin.
Z roznych wzgI
dow, 0 ktorych tutaj obszerniej mowie nie b
dziemy
(pchanie si
do szpitali bezdonmych, chronicznie chorych, kwalifikujqcych
si
do przytulkow itd.) sqdzilbym, ze bezplatne leczenie szpitalne powinno
bye zapewnione tylko chorym zakainym, wszyscy inni chorzy powinniby
placie jakqs oplat
np. 1 zlotego za dzien szpitalny. a za ubogich tak jak
obecnie zaplacilyby ] zl dziennie groiny. Takie oplaty mogliby ponosie
i niezamozni chorzy, takim oplatoll1 moglyby podolac i budzety groin. Wte-
dy obliczonq przez nas sum
159.300.000 zl z funduszow publicznych (spe-
cjalnego podatku szpitalnego) mozna byloby obnizye 0 jakies 30.000.000
zlotych. Jezelibysmy przyj
li zasad
, ze chorzy zamozniejsi, pragnqcy
miee wi
ksze wygody i Iokujqcy si
w klasie I Iub II oplacalihy pelnq tak-
s
szpitalnq, gdybysmy przez odpowiedni q polityk
w stosunku do fun-
/1141_0001.djvu
r_ J4
Leczenie chorych zakainych
1141
daeyj i ZaplSOW (seisle wykonywanie woli zapisodaweow, autonomia za-
kladow fundaeyjnyeh) podtrzymali pi
kn
nasz
tradyej
ofiarnosei na
leeznietwo, to obliezon
przez nas sum
159 milionow zlotyeh jeszeze wi
-
eej mozna byloby obnizyc. Suma wi
e 120 - 130 milionow roeznie pozwo-
liIaby zapewnie wszystkim mieszkaneom (33 milionom) kuraej
szpitaln
w III klasie za oplat
1 zlotego dziennie.
l\Iowilismy juz wyzej, ze przy organizowaniu pomocy lekarskiej dla
ludnosei najwazniejsze i najkosztowniejsze jest zapewnienie kuraeji szpi-
talnej. Jezeli t
spraw
zalatwimy, to zorganizowanie pomoey lekarskiej
ambulansowej dla lzej choryeh jest juz rZeez
latwiejsz
i mniej ko-
sztown
"
Najwazniejszym zagadnieniem jest, aby ehory mial lekarza blisko.
Duza odleglose od lekarza utrudnia zasi
ganie porady lekarskiej, a cz
sto
wprost uniemozliwia. Koszt przejazdu i stracony ezas na podroz ogromnie
porad
lekarsk
podraza. I tutaj mamy juz gotowe wzory, jak t
spraw
rozwi
zywae nalezy. Niektore nasze samorzlldy potworzyly po wsiaeh
i po miastach przyehodnie, gdzie kazdy zglaszajllcy si
ehOl'y za oplatll
okolo 1 zlotego otrzymuje porad
lekarskll, przy ezym ubodzy, legitymu-
jllcy si
zaswiadezeniem odpowiedniej instytueji lub zaswiadczeniem wia-
rogodnej osoby, otrzymujll porad
lekarskll bezplatnie. Powiat warszaw-
ski stworzyl siee takieh przyehodni i jedna przychodnia obsluguje 2 gmi-
ny wiejskie. Koszt utrzymania jednej przyehodni wynosil okolo 8.000 zlo-
tych roeznie. Przyehodnie takie, 0 ile zwraea si
w nich speejaln
uwag
na tzw. ehoroby . poleezne (gruzlie
, jaglie
, choroby weneryczne), nosz
nazw
osr(\dk"iw zdrowia. Chorzy na ehoroby spoleezne powinni bye le-
ezeni w przyehodniach bezplatnie. Utworzenie okolo 10 przychodni _
osrodhow zdrowia w kazdym powieeie udost
pniloby leczenie si
wszyst-
kim mieszkancom kraju. Utworzenie ok. 2.600 pl"zyehodni po wsiach
i miasteezkaeh, a ok. 400 przyehodni w wi
kszych miastaeh udost
pniloby
I L kl
arskll c alej ludnosci Poslki. Liczm
' koszt utrzymania takiej
przyehodni nie 8.('00 zl jak w powieeie Warsza
skim, ale 10.000 zl, otrzy-
mamy. ze na ten eel potrzebaby bylo okolo 10.000 zl 3.000 przyehodni
30.000.000 zlotych. W przyehodniach bezwarunkowo powinna bye pobie-
rana jakas oplata, wysokose tej oplaty (1
- 11
zl) powinien ustalae
eoroeznie samorz
d, liez
c si
ze stopniem zamoznos.ci ludnosci. Tylko cho-
rzy na ehoroby spoleczne i ubodzy, legitymujllcy si
zaswiadczeniem in-
stytucji czy wiarogodnych osob, powinni bye leczeni bezplatnie.
Przy g
stej sieci osiedlenia lekarzy zasi
ganie porady lekarskiej
w mieszkaniu ehorego nie byloby rzeezll kosztown
, ubogich lekarze przy-
chodni mogliby odwiedzae bezplatnie. Zresztll przy udost
Dnieniu leezenia
<;zpitalnego, chorych leczllcych si
w domu nie byloby duzo.
/1142_0001.djvu
1142
Dr KI Lazarowicz
Nr. Ii
Widzimy wi
c, ze kosztem 150 - 160 milionow rocznie (120 - 130
milionow na leczenie szpitalne i 30 milionow na przychodnie) moznaby ca-
lej ludnosci Polski udost
pni
leczenie si
i dawac chorym prawie to sarno,
co daj
kasy ChOl'ych ubezpieczonym. Tymczasem nasze ubezpieczenia
spoleczne na lecznictwo 4 milionow osob (mniej niz 1/8 cz
sci ludnosci)
wydaly w 1933 roku 234 miliony, a w 1928 roku az 298 milionow zlotych
(1VIaly Rocznik Statystyczny).
S:'! u nas tendencje, aby ubezpieczeniom spolecznym powierzyc orga-
nizacj
pomocy lekarskiej dla calej ludnosci. Otoz, jezeli pomoc lekarska
udzielana przez ubezpieczalnie 1/p, ludnosci kosztuje rocznie dwiescie kil-
kadziesi:'!t milionow, to oparta na tych samych zasadach pomoc lekarska
dla calej ludnosci kosztowalaby rocznie prawie 2 miliardy. Na tak
sum
nasze biedne spoleczeiistwo zdobycby si
nie moglo, zreszt:'! widzimy, ze
organizacj
pomocy lekarskiej dla calej ludnosci, opart:'! na innych zasa-
dach, mozna stworzyc za sum
znacznie mniejsz:,!, niz wydatki ubezpie-
czalni spolecznych na leczenie 1/" ludnosci.
Dla calosci zagadnienia lecznictwa ludnosci nalezy jeszcze par
slow
powiedziec 0 leczeniu gruzlikow i psychicznie chorych. S
to chorzy, kto-
l'ZY wymagaj
dlugotrwalego leczenia, a psychicznie chorzy cz
sto musz:'!
do konca zycia przebywac w zakladzie. Tego rodzaju chorymi ubezpie-
czalnie mniej si
zajmuj:,!, gdyz w ogole maj:,! one obowi:,!zek leczenia
ubezpieczonych tylko przez stosunkowo krotki czas. Otoz wed lug Malego
Rocznika Statystycznego w r. 1934 bylo w Polsce 40 sanatoriow dla gru-
zlikow z 4!)67 lozkami i 33 zaklady psychiatryczne z 14782 lozkami. Opla-
ta w sanatoriach w III klasie wynosi okolo 7 zl dziennie, oplata w zakla-
dach psychiatrycznych okolo 3 zlotych. Gdyby w sanatoriach dla gruzli-
kow.i w zakladach psychiatrycznych przyjmowano chorych bezplatnie, to
potrzehaby bylo 7 zl
,365 dni ,/ 4567 gruzlikow -= 11.668.685 zlotych,
3 zl:- 365 dni X 14782 chorych psychicznych = 16.186.290 zl, razem
27.8:54.975 zlotych rocznie. Gdybysmy przyj
li zasad
, ze tego rodzaju
niezamozni chorzy powinniby oplacac % cz
sc taksy (za ubogich placily-
by gminy) to potrzebaby bylo z funduszow publicznych przeznaczyc na
ten cel okolo 21 milionow.
Zestawmy nasze ..obliczenia. Otoz gdybysmy chcieli calej ludnosci
Polski t. j. 33.000.00U dac kuracj
szpitaln
zia 1 zl dziennie potrzebaby
bylo 120 - 1
0 milionow zlotych. Utrzymanie 3.000 przychodni rozrzuco-
nych po calym kraju (jedna przychodnia na 1 - 2 gminy wiejskie), gdzie
kazdy chory otrzymalby porad
lekarsk:,! za nisk
oplat
wyznaczon:,!
przez odnosny samorz:'!d (1
- 2 zlotych) ubodzy zas byliby leczeni bezpla-
tnie. jak rowniez hezplatnie byliby leczeni chorz
T na choroby spoleczne
/1143_0001.djvu
Nr. .4
Leczenie chorych zakainych
1143
(gruilica- jaglica, choroby weneryczne), kosztowaloby 30 milionow rocznie.
Wydatek na sanatoria dla gruilikow i na zaklady psychiatryczne (chorzy
gruzlicy placiliby dziennie 1 zl 75 groszy, a chorzy psychiczni 75 kroszy)
wynioslby okolo 21 milionow. Ogolem wi
c trzebaby na takJ:!. organizacj
lecznictwa przeznaczyc rocznie 130 + 30 + 21 = 181 milionow zlotych.
W ten sposob lecznictwo byloby udost
pnione dla calej ludnosci, gminy
musialyby za ubogich doplacac w szpitalach jakqs sum
, ktorej jednak
obliczyc nawet w przyblizeniu nie mog
, gdyz nie mam odpowiednich da-
nych. W kazdym bqdz razie obciqzenfe gmin z tego powodu wynosiloby
tylko 20 - 25', obciqzenia obecnego.
Suma 181 milionow zlotych jest sumq powaznq, jezeli jednak uprzy-
tomnimy sobie ze ubezpieczalnie na lecznictwo l/S ludnosci wydaly w roku
1933 - 234 miliony, a w roku 1928 az 298 milionow, to wydaje si
, ze na
taki wydatek moglaby si
nasza ludnosc zdobyc, zwlaszcza ze obliczalismy
koszty lecznictwa calej ludnosci, a wi
c i tych 4 milionow osob, ktore obec-
nie majq zapewnione lecznictwo przez ubezpieczalnie.
Organizacja pomocy lekarskiej dla calej ludnosci powinna bye prze-
hazana samorzqdom, na ktore zresztJ:!. ten obowiqzek wklada zasadnicza
ustawa sanitarna z 1919 roku. Organizacj
t
powinny tworzyc samo-
rzqdy powiatowe i samorzqdy miast wydzielonych oraz samorzqd woje-
wodzki, gdy u nas powstanie. Podzial zakresu dzialania pomi
dzy samo-
rzqdami powiatowymi i miast wydzielonych a samorzqdem wojewodzkim
wymagalby specjalnego omowienia.
ie wq.tpi
, ze wczesniej czy poiniej (oby jak najwczLsniej!) taka
organizacja lecznictwa musi u nas powstae, gdyz w naszych warunkach
jest ona najodpowiedniejsza. Podobnq organizacj
lecznictwa widzielis-
nn Rosji plZedwojennej i Z) skala ona tam powszechne uznanie. Zreszt q
podobnq organizacj
lecznictwa zacz
ly u nas tWOlzye samorzutnie po-
szczegolne samorzqdy.
Palqcq wprost spraWq jest u nas lecznictwo chorych zakainych. Jezeli
chcemy, aby nie powstawaly epidemie, to musimy postarae si
, aby kazdy
chory zakainy mozliwie natychmiast zostal umieszczony w szpitalu na
oddziale zakainym, gdyz kazdy chory zakazny jest rozsadnikiem zarazy
Czy mozna si
jednak dziwic, ze ludnosc ukrywa chorych zakaznych, oba-
wiajqc si
, ze za kuracj
szpitalnq trzeba b
dzie placic sumy, przekracza-
jqce zdolnosc platnicz q chorego, czy jego rodziny. W Rosji ludnose cza-
sami stawiala opor wladzom, gdy chciano chorego zakaznego zabrae do
szpitala. Dzialo si
to z powodu ciemnoty ludnosci, ktorej ciemni agitato-
rzy wmawiali, ze w szpitalach chorych zakaznych trujq. Obawiam si
,
ze jezeIi od wloscianina 1\1., ktoremu przyslano ze szpitali nahazv platni-
/1144_0001.djvu
1114
Dr KI. Lazarowicz
Nr. 14
cze na sum
1.173 zl 50 gr za kuracj
szpitalnq chorego na tyfus syna,
wyegzekwujq t
sum
i zrujnujq go, czy inni wloscianie w analogicznym
wypadku nie b
dq stawiali oporu wladzom, gdy te zechcq zabrae do szpi-
tala chorego zakaznego.
Pami
tam fakt z przed kilkunastu lat. W paru wioskach, polozonych
na krancu powiatu Makowskiego chorowoli ludzie na tyfus plamisty, lu-
dnose jednak nie zawiadamiala 0 tym, bojqc si
kosztow szpitalnych. Gdy
przypadkowo dowiedzialy si
0 tym wladze i lekarz powiatowy wyjechal
na miejsce, okazalo si
, ze chorowalo juz w tych wioskach na tyfus plami-
sty przeszlo 50 os6b, a 10 z nich zmarlo. Lekarz zarzqdliI przenies:eme
wszystkich chorych do szpitala, dokonal dezynfekcji rzeczy i mieszkan
i nikt juz wi
cej w tych wioskach nie zachorowal. Gdyby pierwszy chory
byl odrazu umieszczony w szpitalu, pi
edziesiqt kilka' osob unikn
loby
ci
zkiej choroby i 10 ludzi nie utraciloby zycia.
Jedynym skutecznym sposobem, aby ludnose nie ukrywala chorych
zakaznych jest zapewnienie im bezplatnej kuracji szpitalnej. Chorzy za-
kaini mogq bye przymusowo umieszczani w szpitalu. Dzieje si
to dla do-
bra og6Ju ludnosci, aby innych us,trzec od zarazy. Chorzy zakaini Sq
przetrzymywani w szpitalu, dopoki Sq jeszcze nosicielami zarazy (juz po
wyzdrowieniu chorzy cz
sto majq jeszcze w sobie zarazki i mogq bye nie-
bezpieczni dla otoczenia). Czyz sIusznq jest rzeCZq, aby koszty pobytu
w szpitalu takich chorych ponosili wylqcznie sami chorzy lub ich najbliz-
sza rodzina?
Aby wszystkim chorym zakainym zapewnie bezplatnq kuracj
szpi-
talnq, niepotrzeba duzych sum. Utrzymanie oddzialu zakaznego w szpita-
lu powiatowym kosztuje okolo 15.000 zlotych rocznie. Poniewaz mamy
264 powiaty (w tym 23 miejskie), wi
c 15.000' 264 da sum
3.960.000
zlotych. Tyle wi
c trzebaby wydawae rocznie na utrzymanie oddzialow
zakainych w szpitalach powiatowych. Dodajmy jeszcze par
milionow na
koszty utrzymania oddzialow zakainych w miastach wydzielonych oraz
na koszty dezynfekcji i przewozu chorych, otrzymamy, ze gdyby z fundu-
szow publicznych przeznaczye jakies 6 - 7 mil ion ow zlotych, to wszyscy
chorzy zakaini mogliby bye leczeni w szpitalu bezplatnie.
Skarb Panstwa zatrzymuje na swoje potrzeby sumy z monopolu spi-
Q tusOW???go, pl'zeznaczone ustawowo dla samorzqdu wojewodzkiego. Gdy-
by Skarb Panstwa sum
t
oddal samorzqdom na utrzymanie oddzialow
zakaznych w szpitalach, sprawa bezplatnego leczenia chorych zakainych
bylaby zalatwiona. A wtedy stanie si
mozliwym skuteczne zwalczanie
chorob zakaznych i takie tragedie, jak z wloscianinem 1\1. z powiatu war-
szawskiego, powtarzae si
nie b
dq.
/1145_0001.djvu
Ze Zwiqzku Miast Polski( h.
P0" ITA
IE ODDZJ.\L6W WOJ
h.OW\TH.
" ubieglym roku Pl"ez)dium Zwi,!zku Miast mialo sposobnose podkreslic pu-
blicznie I"adosny objaw istnienia mocnych i serdecznych wini mi<.'dzy sl>oleczenstwem
miejshim i naszym Wojskiem, co ujawnilo sit: w manifestacyjnym powitaniu przez
ludnosc miast oddzialow wojskowych. powracaj,!cych z mane\\ row (p. ..Samorz,!d
:\liejski" 1\ l' 19 z 1936 r. stl". 1202).
\laj,!c pewnose, ze ten zrozumial) i zdrow) odruch naszego spoleczenstwa nie
jest przemijaj3cy i ze w roku biezlj,cym zostanie ro\\niez W) korz)stana przez \\Iadze
samorz,!do\\e i cale spoleczenst\\o miejskie :"posobnose podkl"eslenia jednQsci Wojska
i spoleczenstwa, jak,! wlasnie poza codziennym zyciem st\\arza pOWl"ot oddzialow
wojskowych z manewrow. opiel"ajlj,c si
przy t) m na znanej juz miastom jednom)sl-
nej uchwale Zarz,!du naszej organizacji (..Samorzlj,d 'liejski" .xl" 13 z 1936 r. str.
919), Z\\i,!zek l\liast Polskich pismem z dnia 8.\'11 bl". L. 8539 3 zWl"ocil uwag
Panow Prezydentow (Rurmistrzow) na celowosc obm)slenia juz obt>cnie sposobu zor-
ganizowania powitania \,"ojska, pl"zez co uniknie sit: szablonu, ktory moglb) sprawie
niepoz,!dane wrazenie nadawania uroczystosciom oficjalnej sztywnosci.
Pl"ezydium Zwi,!zku Miast oczekuje, iz powitanie Wojska miee bl.'dzie mle]sce
nie tylko w tych miastach. w ktorych stacjonuj,! powl'acajlj,ce oddzialy wojskowe, lecz
i w t)'ch \\sz
stkich. przez ktore te oddzialy b??:dlj, przechodzic.
R) loby poz,!dane, aby sprawa powitania \" ojska rozwazona zostata przez I"ady
miejskie i alJ) prz) tej sposobnosci po\\zi??:te zostab specjalne ud1\\al). daj,!ce W} raz
stosunko\\ i spoleczenstwa do \" ojska.
pra\\??: odczytania i wrt:czenia w urocz)st
spo
oh takiej uch\\al} rady miej-
skiej przy Po\\ itaniu "ojska \\ obecnosci nie t
11.0 zarz,!du. lecz i rad) miejskiej. -
poddano pod rozwag??: I'anow Prez)dentow (Bul"mistrzow) :\liast.
Zwilj,zek M.iast Polskich zwrocil sie rownoczt>snie 0 powiadomienie Zwi,!zku
w :,,\\oim czasie 0 przebiegu uroczystosci i 0 ewentualne nadeslanie uch\\al) I"ad)
miejskiej.
sWI.\DCZE'\L\ 'HAST '\A HZECZ \llE
ZI\.ANC6" "
l.
Hezposrednio lub posrednio miasta ponosz,! pewne swiadczenia na rzecz miesz-
kai)(
o\\ \\si. Celem zorientowania sit: w rm,miarze t) ch S\\ iadczen ol"az ustalenia
"topnia wzajemnego zaz??;>biania sit: zadail samorzlj,du mieiskiego i zit>mskiego. nast??:p-
nie co do koniecznosci obslugi\\ ania przez miasta mies:1kancow wsi. Z\\ ilj,zek \liast
prosi 0 przeslanie nastt:puj,!cych dan)ch:
a) Jaka liczba dzieci z tel"enu wit>jshiego uczeszcza do publiczn)ch szkol PO\\-
/1146_0001.djvu
IH6
Ze Zwi4Zku Miast Polskich
Nr.14
szechnych w mlescle, ile z tego tytulu wynosi rocznie udzial gmin wiejskich w wy-
datkach r:1:eczowych szkiil i jaklj, sum
z tego tytulu gminy winne Slj, miastu?
b) He osiib, majlj,cych prawo do opieki ze strony gmin wiejskich, korzysta obec-
nie z dorainej i stalej opieki miasta oraz, 0 ile mozliwe, jaka jest wysokose tych
swiadczen w 1936/37 r.
c) IIu mieszkancow gmin wiejskich przeb}wa w szpitalu miejskim, przytulku,
sierocincu itp. i jaka suma zaleglych naleznosci prz} pada z tego tytulu miastu od
gmin wiejskich, lub powiatowych zwi,!zkow samorz,!dowych i za jaki okres?
d) IIu mieszkancow okolicznych wsi korzysta z uslug miejskich osrodkow zdro-
wia, ambulatoriow, dorainej pomocy lekarskiej, klj,pielisk, bibliotek itp.?
e) IIu mieszkancow okolicznych wsi znalazlo w roku biezlj,cym zatrudnienie na
robotach publicznych prowadzonych na terenie miasta?
f) IIu bylo w dn. 1 kwietnia 1937 r. bezrobotnych na terenie miasta i jaka ich
czt;'sc stanowila element naplywowy ze wsi?
g) lIe wyniosly w r. 1936/37 swiadczenia miasta (w postaci subwencji lub udzia-
low w kosztach utrzymania) na rzecz utrzym}wanych przez powiatowe zwilj,zki samo-
rZlj,dowe lub gmin}' wiejskie zakladow zdrowotn}ch, opiekunczych, oswiatowych itd.
(szpitale, sierocince, przytulki, osrodki zdrowia, instruktorzy rolni, przeciwpozarowi,
oswiatowi itp.), lub tez na inne cele ogiilno - powiatowe (po\\iatowe domy ludowe,
strzeleckie, -stadiony sportowe itp.)?
h) Jaklj, Hose okolicznych wsi i w jakim promieniu obslugiwala miejska straz
pozarna; jaklj, Hose wyjazdow miala w r. 1936 i 1937 do pozarow na wsi?
i) lIe wsi wzglt;'dnie gmin wiejskich obsluguje urzlj,d stanu cywHnego (w mia-
stach wojewodztw zachodnich)?
Poza wymienionymi wyzej przyklado\\o najczt;'sciej zdarzajlj,cymi si
swiadcze-
niami, prosimy podae ewent. inne indywidualne swiadczenia poszczegolnych miast.
KOSZTY PIERWSZEGO rRZ
DZEr-;L\ ruc I PLAC6W.
Art. 174 rozporz,!dzenia Prezydenta RzeczypospoIitej z dnia 16 lutego 1928 r.
o prawie budowlan}m i zabudowaniu osiedli w brzmieniu ustawy z dnia 14 lipca
1936 r. (Dz. U. Nr 56, poz. 405) nadaje miastom prawo przekladania na wlascicieli
przyleglych gruntow kosztow pierwszego urz,!dzenia ulic i placow.
Prosimy uprzejmie Zarzlj,dy Miejskie 0 powiadomienie Zwilj,zku
liast:
1. czy w miescie wykorzystane zostalo powyzsze uprawnienie, kiedy zapadla
o-dnosna uchwala Rady )liejskiej i kiedy zatwierdzona zostala przez wladz
nad-
zorc
;
2. czy uchwala powzi
ta zostala wedlug opracowanego przez nas wzoru i ewent.,
jakie poprawki do wzoru tego wprowadzono;
3. He wyniosl wzgl.,-dnie wyniesie koszt pierwszego urzlj,dzenia ulic i placow:
a) wg spra\\ozdania z w)honania budzetu za r. 1936/37, b) wg preliminarza budze-
towego na rok 1937/38;
4. jaklj, sum
z powyzszego tytulu przelozono na wlascicieli prz}leglych dzialek
(wymier:wno), oraz, jaka suma faktycznie wplynfi'la.
Sprawa niniejsza interesuje Zwilj,zek l\liast Polskich w l,!cznosci z akcjQ 0 po-
praw
finanso\\ miejshich. dlatego tez prosimy trakto\\ac odpo\\ iedi. jako pi",,!.
/1147_0001.djvu
Nr. 11
Ze Zwi
z'ku Mia8t Polskich
1147
\\ IADO}lOsCI 0 OBEC\ y
TANIE GOSPODARKI MIEJSKIEJ.
Na jesiennej sesji Parlamentu ma nast,!pie rozstrzygni
cie sprawy poprawy
finansow miast.
Aczkolwiek posiadamy obszerne materialy, ilustrujlj,ce sytuacjt;' finansowlj, ogolu
miast, to jednak pozQdane jest uzupelnienie tych materialow danymi, opartymi na
sytuacji miast w chwili obecnej. Jest to tym bardziej I..onieczne, ze w naszych dlj,ze-
niach do zwit;'kszenia uprawnieit finansowych miast spotyI..amy sit;' cz
sto z argu-
mentem, iz stan finanlSo\\y miast polepsza si
przez popraw
ogolnej I..oniunktury
g'ospodarczej, a poza tym, ze na popra\\
tego stanu wpl) nl;'lo \\ znacznym stopniu
oddluzenie.
Pomimo, i:i skrupulatnie notujemy dochodzlj,ce do nas wiadomosci 0 takich zja-
wiskach jak: grozba zamknit;'cia lokalu szkolnego, jako nieodpowiedniego do dalszego
uzytku, lub unieruchomienia elektrowni, gazowni itp. z powodu zuzycia ich urz,!dzen
i braku srodkow na zakupienie nowych,
rozba zamkni
cia rzezni, brak srodkow na
odremontowanie ulicy 0 duzym znaczeniu komunikacyjnym, to jednak dla peine go
obrazu nie mozemy poprzestae na wiadomosciach z niektorych miast, otrzymywanych
najc
sciej przy bezposrednim zetknit;'ciu si
z przedstawicielami poszczegolnych
miast.
Dlatego tez pl"Osimy zarz,!dy miast \\ interesie ogolnym 0 nads)lanie nam bez-
zwlocznie krotkich opisowych sprawozdait, ilustruj,!cych obecny stan rzeczy w mia-
stach i 'warunki, w jaI..ich organa miejsI..ie prowadz,! swIj, gospodark....
Ten opisowy material zamierzam) zuzytI..owae blj,di w specjaln)m \\ydawnictwie,
b
di tez stopniowo w miar
nads)'lania w ,.
amorz,!dzie Miejskim" i prasie co-
dziennej.
Ze wzglt;'du na roznorodnose zjawisk na terenie poszczegolnych miast, nie okre-
slamy sposobu ani formy sporz,!dzania opisowych sprawozdait.
Chodzi nam 0 uchwycenie tego, w jakim stopniu obecny stan rzeczy odbiega od
pilnych potrzeb zycia i to zarowno w zakresie zadait, obejmowanych zwyczajnymi
budzetami miast l,!cznie z konserwacjlj, i remontami urz,!dzeit miejskich. jak i w dzie-
dzinie now)ch pilnych potrzeb, wysuwanych przez zycie.
zczegoln,! uwag
prosimy
zwrocie z jednej strony na zwi
kszanie si
dochodow miast pod wpl) wem poprawy
koniunktury gospodarczej, i na stopieit tego ewent. \\zrostu dochodow \\obec niez
d-
n)ch potrzeb; z drugiej strony interesuje nalS sprawa moznosci splaty zobo\\ ilj,zan, po-
zostalych po oddluzeniu.
Poz,!dane byloby podanie faktow istnienia w miastach tzw. nowoczesnych ruin,
to znaczy rozpocz
tych. a nieukoitczonych z braku srodI..ow no\\ych budowli i urzlj,-
dzeit. Prosimy podac, kiedy danlj, in\\estycjt;' rozpocz
to. CZ) i w jakim stopniu roz-
poczt;'cie nast,!pilo pod naciskiem z zewn'!trz i czyim mianowicie, ile wlozono dotych-
czas, w jakim stadium znajduje sit: robota, co pozostalo do wykonczenia i jakim
kosztem?
Bardzo poz,!dane bylyby wiadomosci 0 sytuacji miast na tIe bezrobocia, a w szcze-
golnosci prowadzonych przez miasto robot dla zatrudnienia bezrobotnych. Chodzi nam
o uchwycenie stosunku srodko\\, otrzyman)ch na ten eel z ze\\n'!trz do rzeczywistych
\\ ydatkow i W) jasnienie sklj,d miasto czerpie srodki na doplaty do otrzymanych sum,
\\ jakim stopniu celowe Slj, pro\\adzone roboty i czy istnieje ci,!
lose w ich pro-
\\ adzeniu.
Intere"ujlj,ce byloby 1'0\\ niez PO\\ iadomienie nas 0 tym. CZ) nash:puje polepsze-
/1148_0001.djvu
1148
Ze Z" i
Z'ku Miast Polskich
Nr. 14
nie si
platnosci danin miejskich bez egzekucji oraz czy nastlj,pil jakis korzystny dla
miast ZWl"Ot w sposobie egzekucji naleznosci miejskich przez wladze skarbowe i czy
przeto w dalszym cilj,gu jest pallj,clj, kwestia przej",cia egzekucji przez organa miejskie.
Te miasta niewydzielone, ktore dotychczas nie odpo\\iedzialy na nasze zapytania
w sprawie wplywow z powiatowych oplat drogowych. wzgl",dnie nie byly dotychczas
przez nas zapytywane, prosimy 0 nadeslanie nam, niezaleznie od opisowego sprawo-
zdania, odpowiedzi na nast",puj,!ce pytania:
1) jak,! sum\, wynosz,! rocznie specjalne oplaty drogowe, pobierane przez po-
wiato\\ y zwi,!zek !'iamorzlj,dowy zarowno z terenu gmin wiejskich, jak i miast nie-
wydzielonych,
2) jak,! sum
pobiera rocznie powiatowy zwilj,zek samorzlj,dowy tytulem oplat
drogowych z terenu danego miasta.
3) czy pO\\ iatow) zwi,!zek samorz,!do\\ y odstf,'puje dobrowolnie miastu cz\,sc
wplywow z tych oplat i jak,! rnianowicie. wzgl. czy udziela miastu subwencji na wy-
datI..i drogowe i w jakiej \\ ysoI..osci,
4) ile wynosz,! tytulem powiatowych oplat drogowych dodatki do pailstwowego
podatk'l od nieruchomosci i do cen swiadectw przem)slo\\ych i kart rejestracyjnych
na terenie danego miasta,
5) \\ jakiej wysoI..osci miasto pobiera dla siebie procentowy dodatek do pan-
stwowego pOllatku od nieruchomosci,
6) ile miasto wydalo na I..onserwacj", ulic i placow w r. 1936 37 oraz i1e preli-
minowalo na r. 1937 38,
i) He mia!'ito \\ ydalo na hudo\\<: now)ch ulic i placow w r. 1936/37 i ile preli-
minuje si
na r. 1937 38 oraz z jakich srodko\\ te w)datki zostaly wzgl. majlj, bye
pokryte,
8) ile miasto stracilo rocznie wskutek zniesienia oplat I..oP) tkowych. postojo-
w)'ch itp.
Poz,!dany jest krotki opis ",tanu ulic i placo\\ miejsI..ich i e\\ ent. podanie W) '>0-
kosci w)'datkow, ktore nalezaloby corocznie wstawiae do bud.letu celem prawidlowej
konser\\ acji t)'Ch ulic i placow.
'\ ieliczne miasta. I..tore nie odpowiedzial) dot) chczas na naszlj, ankiet.,. finan-
sowlj, z dnia 27.1.1937 r. Nr 9001 proszone S1! 0 prz)spiesJ:enie w)pelnienia tej ankiety.
SPRA \\ OZDA:\ IE ZE ZJAZDl PRZECI\\ zEBRACZEGO.
Generalny
ekretariat Zjazdu Przeciwzebraczego. ktory odbyl si
w dniach
2-1 - 26.II.l
37 r. w Poznaniu. przeslal bezplatnie Wsz)stI..im Zal"Z,!dom Miejskim
(po jedn)m egzt'mplarzu) drllko\\ane sl>ra\\ozdanit! z 2 zjazdow: opieki" spolecznej
1: r. 1933 i przeciwzebraczego z r. 1937.
WZoR {CHWALY RADY !\-IIEJSKIEJ W SPRAWIE PRZEKLADA
IA 1\A WLA-
sCICIELI PRZYLEGL\CH DZL\LEK hOSZT6\\ PIERWSZEGO rRZ
DZEXIA
t'LIC I PLAC6W.
\" z
i,!zku z we)SClem w zycie rozporzadzenia Ministra
praw \Vewn",trznych
z dnia 10.VI.1937 r. (Dz. t.
r 46. pOZ. 351) zachodzi potrzeba \\prowadzenia we wzo-
rze lIchwaly Rady miejsI..iej pe\\n)ch popraweI...
/1149_0001.djvu
Nr.24
Ze Zwilj,zku Miast Polskich
1149
Zwracamy uwag
Zarzlj,dow miejskich na komunikat w tej sprawie, zamieszczony
w kronice "Biuletynu l'rbanistycznego", dollj,czonego do niniejszego numeru ,.Samo-
rZlj,du Miejskiego".
DZIEN PROPAGANDY ESTETYKI MIAST
ustalony zostal na 12 wrzesnia rb. Pokazy potrwajlj, do 19 wrzesnia rb., natomiast
na obrady, defilady, wyswietIanie filmu, zwiedzanie ogrodow itd. przewiduje si
trzy dni.
W zwilj,zku z bliskim juz terminem Zjazdu i koniecznoscilj, wczesniejszego opraco-
wania na Zjazd danych ankietowych. Towarzystwo l"pi
kszenia }fiasta Grudzilj,dza
prosi Zarzlj,dy miejskie 0 jaknajrychlejsz) zwrot w)pelnionych formularzy an\"iety.
rozeslanych miastom w dniu 15.111 br.
FTRZYMYWANIE ARESZTo\\ G}fI
\CH.
Jedn) m z dotkliwszych ci
zaro'" obarczajlj,cych sarnorzl!d, zresztlj, bez wyraznej
do tego podstaw)' prawnej, jest utrzymywanie przez niektore rniasta aresztow grnin-
nych. Zwil!zek Miast Polskich wielokrotnie wystt,'powal 0 zlikwidowanie tych areslI-
tow, ktore wlasciwie slj, anomalilj, w obecnych warunkach.
Areszty gminne stajl! sit,' obecnie ja\"by filiami wit,'zieiI panstwowych, bo", iem
SIj, w nich osadzane osoby skazane nawet na kilkumiesit,'czny areszt.
Koszty zy",iellia aresztowan)ch regulo",ane Slj, przez }finisterstwo Sprawiedli-
wosci ze znaczn) m opoznieniem, co powoduje narastanie zaleglosci i stwarza trudno-
ci finansowe dla grnin, utrzymujlj,cych areszt)..
Zwilj,zek Miast Pols\"ich otrzymuje stale alarmujlj,ce pisma Zarzlj,dow miejskich
w tej sprawie, wobec czego pismem z dnia 21.VI.1937 r. prosil l\linisterstwo Skarbu
o zwil,'kszenie kredytow na zwrot \"osztow utrz) mywania are:o.zto'" an) ch w aresztach
ninnych.
POSTf,pm\ANIE PRZ\ DOSTAWACH I ROBOL\CH l\IlEJSKICH.
Zwil!zek 'liast Polskich wniosl w dniu 14.VII.1937 r. do Pan a Prezesa Rady l\1i-
nistrow memorial L. 9.180/1 nastepujlj,cej tresci:
Z dniem 26 sierpnia rb. ma wejse w z)cie rozporzl!dzenie Rady l\linistrow z dnia
29 "tycznia rb. 0 dosta",ach i robotach na rzecz S"arbu PaiIstwa, sarnorzlj,du oraz in-
- vtucyj pra",a publicznego (Dz. L R. P. Nr 13. poz. 92 z 1937 1'.).
Zanim to nastl!pi uwazamy za s"'oj oOO"il!zek z"rocie uwag
Pana Premiera,
iz wspomniane rozporzlj,dzenie. "brew sh,,,,zn) m w zasadzie jego zalozeniom, moze
przy zastoso"aniu do zwil!z"ow samorzlj,dowych skompli"owae nieraz postt;powanie
przy dosta",ach i roOOtach. a przez to zwi
ksz)c czynnosci adrninistracyjne i wywoh-
wae zwlo\"t,' w dokonywaniu pilnych, a stosunkowo drobnych zakupow i robot.
Nasze obawy wyplywajl! z tego. ze rozporzl!dzenie Rady l\linistro" w jednolity
i przy t) m bardzo szczegolowy sposob norrnuje post
powanie we wszystkich bez wy-
jlj,tku zwilj,zkach samorzlj,dowych i ich przedsit,'biorstwach pomimo, iz zwilj,zki sarno-
rZl!dowe bardzo roznilj, si
mi...dzy !;oblj, co do zakresu i wielkosci ich gospodar\"i. Nie-
ktore rniasta majlj, przeciez tak du:ie "Iasne przedsit,'bior",twa. i:i ")du"aloby sit:
/1150_0001.djvu
1150
Ze Zwilj,z'ku Miast Polskich
Nr. 14
w pelni uzasadnione zastosowanie do nich specjalnych przepisow 0 dostawach i robo-
tach na tej samej zasadzie. na jakiej majl! bye wydane odr
bne przepis
dla przedsi
-
biorstw panstwowych, posiadajl!cych samoistnl! osobowose prawnl!.
Jak bardzo szczegolowo normuje rozporzl!dzenie Rady :\linistrow spraw
do-
staw i robot wskazuje chociazby to, iz okresla sit: nawet wygll!d koperty, zawierajlj,cej
ofert
i wygll!d sJ..rzynki, do ktorej koperta ma bye wrzucona (
22).
1'\a podstawie
11 ust. (2) \\-Iasciwi Ministrowie (w stosunku do samorzlj,du za-
pewne Minister Spraw Wewn
trznych) ustalae majlj, organizacj
komisyj przetargo-
wych. :\loze si
wi
c zdarzye, ze zmieniona zostanie dotychczasowa organizacja ko-
misyj przetargowych nawet w tych zwil!zkach samorzlj,dowych, gdzie te komisje dzia-
lajlj, sprawnie i wprowadzanie zmian jest niepozlj,dane.
Do przepisow, zbyt szty\\-no normujlj,cych post
powanie i przeto zbytnio kr
pu-
jl!cych organa samorzlj,dowe, zwlaszcza w wi
kszych miastach, zaliczamy np.
16
ust. (3) 0 pisemnych przetargach ograniczonych.
asz
m zdaniem przepisy te wyma-
gajlj, rozluinienia zarowno w tym kierunku, zeby dopllszczalne bylo dokonywanie
przetargu ograniczonego przy pewnej stosunkowo nieduzej sumie dostawy lub roboty,
jak i w tym kierunku, zeby przetarg ograniczony mozliwy byl rowniez wtedy, gdy
przed decyzjlj, komisji przetargowej 0 w:)'borze oferenta, dostarczone probki towaru
dlj, musialy bye poddawane laboratoryjnej analizie.
Zbyt krt:pujlj,cy jest rowniez przepis
39. ktory okresla, iz bezposrednie zakupy
za zwyklym rachunkiem dozwolone Slj, tylJ..o wtedy, gdy ogolna wartose calej dostawy
lub roboty nie przekracza jednego hsilj,ca zlot
ch.
Powyzsze spostrzezenia sklaniajlj, nas same pn:ez si
do zwrocenia si
do Pana
Premiera z prosblj, 0 spowodo\\- anie poddania rewizji rozporzlj,dzenia Rady Ministrow
z dnia 29 stycznia 1937 r. przed wejsciem jego w zycie.
a t
m jednak nie wyczerpujlj, si
nasze uwagi odnosnie do omawianego rozpo-
rZlj,d'lcilia.
Szczegolowa jego analiza i zestawienie jego przepisow z przepisami ustawy sa-
morzlj,dowej z r. 1933 w}'woluje szereg wlj,tpliwosci natury prawnej.
loznab
mianowicie zakwestionowae nawet podstawt: prawnlj, do stosowania
rozporzlj,dzenia Rad
:\linistrow z dnia 29 stycznia 1937 r. do zwilj,zkow samorzlj,do-
wych, a przede wszystkim do miast, skoro ustawa z dnia 15 lutego 1933 r. (Dz. U. R.
P.
r 19, poz. 127 z 1933 1'.), na podstawie ktorej wydano rozporzlj,dzenie, weszla
w zycie wczesniej od ustawy samorzlj,dowej z r. 1933, powierzajlj,cej wart. 43 ust. (1)
pJ..t 1') radom miejskim ustanawianie zasad postf,'powania przy oddawanill i przyjmo-
waniu robot i dostaw oraz norm post
powania przy oddawanill i przyjmowaniu rooot
i dostaw oraz norm post
po\\-ania w sprawach przetargow publicznych i zaliczajlj,cej
wart. 4-1 ust. (1) pkt i) do zaJ..resu dzialania magistratow rozpatrywanie i zatwier-
dzanie ofert.
Gdyby nie posuwac si
tak daleko w wywodach prawniczych, to w kazdym razie
staje si
widoczna pewna niezgodnose niektorych przepisow rozporzl!dzenia Rady 1\li-
nistrow z przepisami ustawy samorzlj,dowej.
A wi
c ust. (2) art. 43 ustawy samorzlj,dowej wyllj,cza z kompetencji rady miej-
sJ..iej wszelJ..ie cz
nnosci zarzl!dzajlj,ce i wykonawcze, natomiast ust. (3)
11 rozpo-
rZl!dzenia powierza radzie miejskiej czynnosci. ktore, naszym zdaniem, majl! wlasnie
ten charakter.
Trudno byloby, naszym zdaniem, pogodzic z ustrojem samorzl!du przepis ust. (2)
12 rozporzl!dzenia 0 wyznaczanill w pewnych przypadkach zast
pcow czlonkow ko-
/1151_0001.djvu
Nr. Ii
Ze Zwi
zku Miast Polskich
1151
misyj przetargowych, oraz zast
pcow bieglych przez wladze nadzorcze zwilj,zkow sa-
morzlj,dowych.
Gdyby przeto stanlj,c na gruncie obowilj,zujlj,cej ustawy samorzlj,dowej, a w szcze-
golnosci oprzee si
na art. 43 i 44 tej ustawy, nalezaloby, naszym zdaniem, wyllj,czye
miasta z pod dzialania rozporzlj,dzenia Rady l\linistrow z dnia 29 stycznia 1937 r. i ogra-
niczyc si
do wywarcia w trybie nadzoru nacisku w kierunku wykonania przez wszyst-
kie rady miejskie ich obowilj,zku unormowania zasad post
powania przy oddawaniu
i przyjmowaniu robOt i dostaw oraz ustanawiania norm post
powania w sprawach
przetargow publicznych. Wskazanym byloby przy tym zalecenie radom miejskim wzo-
rowania si
na omawianym rozporzlj,dzeniu Rady Ministrow z dopuszczalnoscilj, zmian
i odchylen, dyktowanych lokalnymi warunkami.
o He Pan Premier nie podzieli powyzszego zapatrywania, pozwolilibysmy 80bie
wowczas uprzejmie prosic 0 spowodowanie takiej zmiany rozporZlj,dzenia Rady Mini-
strow, ktora polegalaby na zastosowaniu do miast jedynie przepisow charakteru za-
sadniczego z pOlflini
ciem innych przepisow, ktore nadal normowalyb)' uchwaly rad
miejskich i z uwzgl
dnieniem przy tym przepisow ustawy samorzlj,dowej z r. 1933, okre-
slajlj,cych kompetencje poszczegolnych organow miejskich.
Z;\UANA KLI:"CZA ROZDZIALP WPLYW6W Z DODATK6W DO PANSTWO\\EGO
PODATKU OD SPOzYCIA I SCALO
EGO PODATKC PRZE}IY
LOWEGO.
,,, Nr 12 13 "SamorzQdu Miejskiego" z rb. na str. 102 zamiescilismy wzmiank
o zwroceniu 8i
Zwilj,zku }liast Polskich do }linisterstwa Spraw Wewn
trznych w sprB-
wie przyspieszenia przesuni",cia na mniejsze miasta cz
sci wplywow z dodatkow komu-
nalnych do panstw. pod. spozywczych i do scalonego podatku przemystowego. W odpo-
wiedzi Zwilj,zek l\liast Polskich otrz)'mal pismo Ministerstwa Spraw '''ewnt:trznych
z dnia 13.VII.1937 r. Nr SF. 4/12/2 nast",plljlj,cej tresci:
"W zwilj,zku z pismem z dnia 30 CLerwca rb. Nr 9466/1 zawiadamiam, ze Mini-
sterstwo Spraw "ewn
trznych nie uwaza za mozliwe uwzgl
dnic juz teraz uchwaly
Zarzlj,du Zwilj,zku l\liast co do zmiany klucza rozdzialu wplywow z dodatkow do panstw.
pod. od spozycia, zuzycia wzgl. produkcji i scalonego podatku przemyslowego na ko-
rzyg,c mial't do 10.000 mieszkailcow. Powiekszenie bowiem udzialu miast w wymienio-
nych dodathach mogloby bye dohonane tylko kosztem powiatowych zwilj,zkow samorzQ-
dowych i Komunalnego Flinduszu Pozyczkowo - Zapomogowego, podczas gdy sytuacja
powiatowych zwilj,zkow obecnie nie pozwala na zmniejszenie ich wply\\o",. Xa pogor-
'ozenie sytuacji finanso\\ej powiatowych zwilj,zkow samorzlj,do", )-ch \\ pi) nela przejscio-
wo reforma podathu gruntowego, wl>rowadzona dekretem Prezydenta Rzplitej z dnia
4 listopada 1936 r. i rozporzQdzeniem wykonawczym z dnia 31 marca 1937 r. (Dz. t. R.
P.
r 32, poz. 2:>0). "ejscie w zycie nowych przepisow wymaga szeregu czynnosci
prz)gotowa\'lcz)ch (podziatu na rejony ekonomiczne, zrozniczkowania stawek wg ro-
dzaju uzytkow) co znacznie opoinilo wymiar podatku gruntowego (optat drogowych).
Obnizenie w trakcie roku budzetowego udzialu powiatowych zwilj,zkow w dodatkach do
panst",. pod. od spozycia, zuz)cia wzgl. produhcji i scalonego podatku przem)slowego
byl{)by w tym stanie rzeczy dall'zQ ujemnQ stronQ wykonania blldzetow powiatowych zw.
na r. 1937 38 i groziloby zalamaniem sit; ich g08podarki.
'Iinil'terl'two zamierza natomiast przeprowadzie zmian", hlucza na korz)se miast
mniejsz)ch. poczvp-ajQc od rohu budzetowego 1938,39".
"'obec odlo.lenia ",praw) przesunil,'cia czt:sci wpl) \\0\\ z podatkow SPOZ) wczych
/1152_0001.djvu
1152
Przegllj,d ustaw, rozpol'Zqdzen i zarruerzen ustawoda\\czych
Nr 14
na miasta liczl!ce do 10.000 mieszkancow do nowego roku budz. 1938 39 niektore z t
ch
miast niewlj,tpliwie miee bltdlj, w hiezl!cym roku budzetowym znacznie zwi
kszone trud-
nO!;;ci finansowe.
Aczkolwiek Komunalny Fundusz Pozyczkowo - Zapomogowy dysponuje stosunko-
wo skromnymi srodkami i nie jest przeto w moznosci zadoseucz
nie zapotrzebowaniom
zwiazkow samor7lj,dow
ch na zapomogi nawet w ramach niez
dnYch koniecznosci, to
jednak byloby w!'.kazane. aby te mniejsze miasta, Uore z powyzszego pC' odu znajdl!
8i
'1\ szczegolnie trudnej sytuacji finanso'l\ej. zwrocily si
do wspomnianego Funduszu
z umotywowanymi 'l\nioskami 0 udzielenie zapomog. Wnioski te powinny bye zgodnie
Z ogolnymi dyrektywami Min. Spraw Wewn
trznych zaopiniowane przez urz
dy woje-
wodzkie.
ajbliz!ize pO!iiedzenie I{omisji rozdzielczej przy Pol!ikim Ranku Komunalnym
w sprawie zapomo
odhl;'d7ie si
prawdopodobnie w koncu wrzesnia rb.
Przeglild ustaw, rOzpOrzildzen
ustawodawczych - ZarZildzen,
i wyjasnien wladz.
i zamierzen
ok61nik6w
ZEZ"OLENIE NA U
YWANIE W ODZNAKACH I PIECZ
CIACH MIEJSKICH
HISTORYCZNIE UZASADNIONYCH HERBoW.
Wobec dokonanej ustawlj, Z dn. 3.111.1937 r. (D. U. Nr 19, pOZ. 111) nowelizacji
rozp. Prezyd. Rzplitej z 13.XII.1927 r. 0 godlach i barwach oraz piecz
ciach - nie jest
obecnie wymagane zezwolenie wladz na uzywanie w oznakach i piecz
ciach miejskich
historycznie uzasadnionych heroow miejskich zamiast herbu panstwowego. Prosb
miast wniesione poprzednio 0 takie zezwolenie Sl! obecnie przez Min. Spraw Wewn.
jako nieaktualne pozostawiane bez rozpatrzenia.
NOWY PODZIAL NA OKR
GI SZKOLNE.
Rozporzlj,dzeniem Rady Ministrow z 00. 13 maja 1937 r. (Dz. U. Nr 39, pOz. 302)
dokonano Z mocl! obowilj,zujlj,clj, od dn. 1 wrzesnia 1937 r. nowego podzialu panstwa na
okr
gi szkolne, przy czym istotnlj, zmianlj, jest ponowne powolanie do zycia - poprzed-
nie zniesionego - Kuratorium Okr
gu szkolnego pomorskiego z siedziblj, w Toruniu.
WYKO"A
IE rSTAWY 0 l'KLAD-\CH ZBIOROWYCH PRACY.
W zwilj,zku z wejSciem w zycie ustawy z 00. 14.IV.1937 r. 0 ukladach zbiorowych
prac)' (p. ..Samorzad Miej!iki" Nr 11 z rb. str. 565) ogloszono w Nr 40 Dzien. U. pod
PQZ. 314 - 320 !iiedem rozporzl!dzen Ministra Opieki Spolecznej z dn. 31 maja br. wy-
dan)'ch w celu w)konania postanowien powyzszej ustawy. Rozporzlj,dzenia u!itala
1!
m. in. sposob prowadzenia przez inspektorow pracy rejestrow ukladow zbiorowych pra-
C). tr
h nada'l\ ania u"'adom zbiol'O'I\
m prac
mocy PO" szechnie obo'l\ il!zuj:Jcej. orga-
/1153_0001.djvu
Nr. J4
Przeglad ustaw, rozporzlj,dzen i zamierzen ustawodawczych
1153
nizacj
komisji uprawnionych do z
olnienia od uczestnictwa w ukladzie zbiorowym
pracy. wykaz aktow prawn:)ch podlegajlj,cych ogloszeniu w ..Zbiorze Ukladow Zbioro-
wych Pracy".
PRZEPIS' SANITARNE DLA PUBLICZ
YCH l\IlEJSC SPOzYCIA.
RoZPPfzQdzeniem Ministra Opieki Spolecznej z dn. 13.V.1937 r. ustalono przepisy
sanitarne dla publicznych miejsc spozycla (D. U. Nr 41, poz. 327). Rozporzlj,dzenie
dotyczy restauracyj, hwiarni itp. i ustala warunki jakim powinny odpowiadac lokale
tych zakladow, umywalnie i ust
py, stoly do spozycia, naczynia, jedzenie na bufetach,
kuchnie, spizarnie oraz odziez pracownikow.
TARELA WYNAGRODZEN ZA Z
TRZYMANE ZWIERZ
TA, WOZY ITP. PRZEZ
WLADZE WOJSKOWE.
Rozporzlj,dzeniem Ministra Spraw Wojskowych z dn. 13.V.1937 r. (Dz. U. Nr 41,
poz. 328) ustalono nowlj, taryf
dziennego wynagrodzenia za zatrzymanie podczas pro-
bneJ!'o poboru zwierzlj,t pocilj,gowych, wozow, pojazdow mechanicznych i rowerow.
WYKAZ MIEJSCOWOsCI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ.
Rozporzlj,dzeniem }linistra Spraw Wewn
trzn)ch z dn. 22.V.1937 r. (Dz. U. Nr 42,
poz. 333) ustalono, ze GI. l'rz. Statyst. wydawac b
dzie wykaz miejscowosci Rzeczypo-
!opolitej Polskiej. Wykaz wydany tomami, b
dzie obejmowal nazwy i pisowni
miejsco.
wosci przynajmniej jednego wojewodztwa. ustalone zarzlj,dzeniem Ministra Spraw We-
wnt'trznych. wydane na pod!'ltawie rozporz. Prezyd. Rzplitej z 24.X.1934 r. 0 ustaleniu
naz
miej!:>cowosci i 0 numerach nieruchomosci.
ZMIANA PRZEPIS6W 0 POST
POW -\Xll' EGZEKPCYJ,"YM WLADZ
SKARBOWYCH.
Rozporzlj,dzeniem Rady Ministrow z dn. 15.V.1937 r. (Dz. l'. Nr 43, poz. 340)
zmieniono szereg przepisiiw dotychczasowego rozporz. Rady Ministrow 0 post
powaniu
e)!zekucyjnym wladz skarbowych. Wazniejsze zmiany dotyczlj, m. in. wprowadzenia in-
stytucji wierzyciela zast
pczego, poza tym wierzyciel obecnie jest obowiQz8ny przed
skierowaniem wniosku egzekucyjnego wyslac do zobowilj,zanego upomnienie; ponadto
rozporzlj,dzenie us tala stawki wynagrodzen za dor
czanie pism w post
powaniu egze-
kucyjnym.
PRZEJ
CIE PRZEZ URZ
DY SKARBOWE EGZEKUCJI NlEKT6RYCH
NALmNO
CI.
W Nr. 43 Dz. U. pod poz. 341 ogloszono rozporzlj,dzenie Rady l\linistrow z dn. 15
maja 1937 r. zmieniajlj,ce dotychczasowe rozporz. Rady Ministrow z dn. 25.VI.1932 r.
o wyl
czeniu niektorych swiadczen pienit,'znych spod egzekucji urzt,'dow skarbowych.
'" mysl nowego rozporzQdzenia urz
dy skarbowe przejmujQ egzekucj
calego szeregu
nowych naleznosci. a m. in. naleznosci z orzeczen cywilnych. kar pienil;'znych z post
po-
wania karno - admin.. admini,..tr.. i przymusowego w administracji. oraz innego rodzaju
grzywien.
/1154_0001.djvu
115-1
Przeglad usta,,-, rozporzqdzen i zamierzen ustawodawc ych
14
PRZEPISY 0 BrDO\\ IE BrDY
K6W KOLEJOWYCH.
\V Nr 45 Dz. P. pod poz. 346 ogloszono rozporzlj,dzenie )Iinistra Komunikacji
z dn. 13.V.1937 r. w sprawie przepisow szczegolowych 0 budowie panstwowych budyn-
k6w kolejowych i budynk6w kolei prywatnych uzytecznosci publicznej. Rozporzlj,dzenie
to dotyczy rowniez i budynk6w kolei samorzQdowych i dzieli si
nast
pujIlCo: rozdz.
I. Przepisy og61ne dotyczlj,ce budynk6w kolejowych. II. Dworce. [II. Wieze cisnien.
IV. Parowozownie i urzl!dzenia tra"qjne. V. Pomosty ladunkowe. ramp
i maga7.
ny
towarowe. VI. Perony, tunele i wiadukty.
3% BONY SKARBU PANSTWA ZAMIAST KUPON6W WYPUSZCZONYCH
W WALtTTACH OBCYCH PAPlER6W EMISYJNYCH PANSTWOWYCH
I SAMORZ
DO\\ YCH.
Rozporzlj,dzeniem Ministra Skarbu z dn. 5 czerwca 1937 r. (Dz. r. XI' "5, poz.
347) wypuszczono z dn. 1 lipca 1937 r. 3% bony Skarbu Panstwa na okaziciela przezna-
czone na zamianf.' kuponow od szereg-u pozyczek dolarowych m. in. pozyczki dolaro" ej
Wojew6dztwa
llj,skiego i pozyczki dolarowej m. st. Warszawy.
NOWE STATPTY ZWI
ZK6\\' KOMUNALNYCH KAS OSZCZ
DNO
CI.
W Nr 122 - 125 Monitora Polskiego pod poz. 188, 191. 193 i 197 ogloszono cztery
obwieszczenia Ministra Skarbu wydane w porozumieniu z l\linistrem Spraw \Vewn
trz-
ych z dnia 15 maja 1937 r. w sprawie ogloszenia statutu Z"ilj,zku Komunalnych Kas
Oszc
dnosci w 1) Warszawie, 2) Lwowie, 3) Poznaniu i 4) Katowicach.
WYNAGRODZENIE NOTARIUSZY ZA CZYNNO
CI, ZWI
ZANE Z WYMIAREl\1
I POBOREl't1
IEKT6RYCH PODATK6W KO}1r
ALNYCH.
W okOlniku Nr 28 z dn. 22.V.1937 r. (Dzien. Urz
d. Min. Spr. Wewn. Nr 14, poz.
100) wyjasnilo Ministerstwo, ze notariusze za czynnosci, zwilj,zane z wymiarem i po-
borem podatkow komunalnych moglj, pobierac jedynie 2% wynagrodzenia, przewidzia-
ne wart. 43 ustawy 0 tymcz. uregul. fin. kom. W wynagrodzeniu tym miesci si
rowniez
i zwrot kosztow przesylki tych sum.
POPIERANIE AKCJI BIBLIOTECZNEJ PRZEZ SAMORZ
D.
Okolnikiem Nr 31 z dn. 3 czerwca 1937 r. (Dzien. Urz
d. Nr 15, poz. 112) wezwal
\1inister Spraw \\"ewn
trznych nadzorowane zwilj,zki samorzlj,dowe do mozliwie in-
tensywnego zaj
cia si
akcjl! bibliotek publicznych. naturalnie w miar... moznosci finan-
sowych danego samorzlj,du. przez zakladanie wlasn}'ch bibliotek gminnych lub po-
wiatowych. Cala dzialalnosc winna bye 8cisle sharmonizowana z akcjlj" prowadzonlj,
przez dane kuratorium okr
gu szkolnego i jego organ fachowy tj. instruktora oSwiaty
pozaszkolnej.
NADZ6R POLlCYJNO - BUDOWLANY.
W ok61niku Nr 32 z dnia 5.VI.193i r. (Dzien. rrz
d. Nr 15, poz. 113) przypomnia-
10 'tin. ";pra" Wewn. panstwowym i samorzlldowym organom nadzoru budowlanego
/1155_0001.djvu
Nr ]1
Przeglad ustav-, rozporzlj,dzen I zamierzen u!>tawodav.czych
1155
() ich ohowilj,zku nie tylko stwierdzania w dzienniku budowy ich bytnosci, oraz umiesz-
czania tam swych uwag i polecen, ]ecz rowniez skontrolowania nastf,'pnie czy uwagi te
zostaly wykorzystane przez kierownictwo budowy. Winnych niestosowania si
do ta-
kich polecen nalezy pocilj,gae do odpowiedzialnosci karnej w mysl art. 379 prawa bu-
dowlanego i dyscyplinarnej w myel art. -102 tegoz prawa.
DODATEK KOMrNALNY DO PODATKr GRr
TOWEGO - PODWYzKA DO 75%.
"'obec podnoszon
ch wlj,tpliwosci, Min. Spraw Wewn. w porozumieniu z Min.
Skarbu pismem z dnia 17.11.1937 r. Nr SF: 27/6/1 wyjasnilo, ze zezwolenie na pod-
wyzszenie normy dodatkow komunalnych do panstw. podatku gruntowego do 75%
udzielaj:J wladze nadzorcze. wskazane wart. 36 i 37 ustawy 0 tymcz. ur. fin. kom. tj.
wobec miast niew
dzielonych - wydzialy powiatowe. a wobec miast wydzielonych -
Min. Spraw Wewn. w porozumieniu z Min. SJ..arbu, przy czym uprawnienia te zostaly
przekazane przez wladze centralne - wojewodom.
ZACI
GANIE POzYCZEK DLFGOTERMINOWYCH W CZASIE ROZWI
ZANIA
RADY MIEJSKIEJ.
W pismie z dn. 9.V.1937 r. Nr SS. 3/31-2 wyjasnilo Min. Spraw Wewn. w poro-
zumieniu z '\Iinisterstwem Skarbu. ze nie jest dopuszczalna taka interpretacja ust. (2)
art. 72 ust. samorz.. ktora dopuszczalaby, aby zarzlj,d miejski zacilj,gal pozyczki dlu-
goterminowe. 0 He tylko zaci:Jgnif,'cie takiej pozyczki nie jest pollj,czone z obci:Jzeniem
nieruchomosci. Wsz
stkie trzy zdania tego ust. (2) nalezy analizowae w calosci. pa-
mi
tajac. ze istnieje ogolna zasada. ie zarzl!d w zastep!>h,ie rady nie moze podejmowac
czynnosci trwale obcil!zaj1!cych gmin
a jedynymi wyjl!tkami S:J czynnosci. 0 ktorych
mowa w zdaniu 2-im i 3-im tego ustf,'PU (2) art. 72.
KURS DLA IXSPEKTOR6\\ S.UIORZ \Dr G)IIXXEGO.
Pismem z dn. 1l.V.1937 r. Nr S8 235'-1 powiadomilo 'Iin. 8praw '''e"n. urze-
d
"ojewodzkie, ze Instytut Komunalny w Warszawie w porozumieniu z Min. Spraw
\"ewn. zamierza juz w rb. rozpocz:Jc kurs
doJ..sztalcajlj,ce dla inspektorow samorz:Jdu
gminnego. W zwil!zku z powyzszym \lini!iterstwo zarzl!dzilo zebranie kwestionariusza
od wszystkich inspektorow sam. gminn.. charaJ..teryzujlj,cego ich wyksztalcenie i lata
prakt
kj oraz zawierajl!cego ich uwagi odnosnie programu powyzszego kursu. Kwe-
stionariusze te, zaopatrzone uwagami wladz nadzorczych bedlj, materialem dla Min.
Spra" \"ewn. i Instytutu przy ustalaniu za!iad organizacji i programu kursu.
DOST -\RCZA:\ IE PRACY W SA "\IORZ
DZIE zOL
IERZOM. ZWOLNIONYM
DO REZERWY.
W l>Ismle okolnym z dn. 21.V.1937 r. (Dzien. Urz
. Nr 14, poz. 105) wezwalo
Min. Spraw Wewn. nadzorowane zwilj,zki samorz:Jdowe do wykorzystania wszelkich ich
mozliwosci dla dania wysluzonym zolnierzom. zwolnionym do rezerwy, zatrudnienia
r6wniez i w zwilj,zkach samorz:Jdowych, ich zakladach i przedsi
biorstwach i to zaro"-
DO zatrudnienia w charakterze pracy stalej. jak i czasowej.
/1156_0001.djvu
1156
Przegllj,d usta,,-, rozpol"Zlj,dzen i zamierzeil ustav. odav. czych
:-'r. 14
CENY M
KI, PIECZYWA I l\L
h.1 zYT:KIEJ 0 - 82%.
W pismach ok6lnych z dn. 21 maja 1937 r. i z dn. 24 maja 1937 r. (Dzien. Urz
d.
Nr 14, poz. 106 i 108) udzieIilo Min. Spraw Wewn. szeregu wskaz6wek wladzom rzlj,-
dowym i samorzlj,dowym w sprawie sposobu ustalania cen ffil!ki w ilosci ponizej 2.;)00
kg, lub z dostawlj, do piekarni, na kredyt itp., ustalania ceny mlj,ki w handlu p61hur-
towym, w powiatach ustalania przeci
tnych lokalnych cen rynl..owych zboz chlebowych.
Ponadto Ministerstwo polecilo wyznaczyc z urzt;'du ceny na mlj,k.;> zytnilj, 0 - 82%
" hurcie i detalu oraz cen
chleba z tej mlj,ki.
OPLATY ZA ZUzYWANIE BRlTK6W MIEJSKICH.
Min. Spraw Wewn. w porozumieniu z Min. Skarbu w pismie z 29.V.1937 r. Xr ::;F.
67/4/2 wyjasnilo, ze miasta moglj, na podstawie art. 27 ustawy 0 t. ur. fin. kom. pobie-
rac oplaty za zuzywanie brukow przez pojazdy konne, bowiem prawo to zostalo wy-
rainie potwierdzone przepisem ust. (2) pkt. 2 art. 21 ustawy z 3.11.1931 r. 0 Panstw.
Funduszu Drogowym (Dz. U. z r. 1933. Nr 52, poz. 352). Wyrok N. T. A. z 27.IV.
1933 r. I. rej. 9846/32 zajmujlj,cy odr
bne stanowisko nie jest tu miarodajny, bo nie
brBI pod uwag
powyzszych przepisow ustawy 0 Funduszu Drogowym.
DOROCZNE ZJAZDY GAZOWNIK6W, WODOCI
GOWC6W I TECHNIK6W
SANITARNYCH.
W Nr 15 Dzien. Urz
d. pod poz. 114 ogloszono pismo okolne Min. Spraw Wewn
z dn. 31 maja 1937 r. wzywaj,!ce zarzlj,dy miast do stalego obsylania przez dyrekto-
r6w, kierownikow i personel techniczny zakladow gazowych, wodocilj,gowych. kanali-
zacyjnych, oczyszczania miast itp. - dorocznych zjazdow Polskiego Zrzeszenia Gazow-
nikow, Wodocilj,gowcow i Technikow Sanitarnych. Zjazdy te majlj, bowiem bogaty pro-
gram i liczne ich obsylanie lezy w interesie podniesienia poziomu fachowego personelu
w samorzQdzie.
TYDZIEN SZKOLY POWSZECHNEJ.
Min. Spraw Wewn. pismem okolnym z dn. 3 czerwca 1937 r. (Dzien. Ur
d. Nr 15,
poz. 115) powiadomilo podlegle wladze, ze od 2 do 8 paidziernika 1937 r. Towarzystwo
Popierania Budowy Publicznych SzkM Powszechnych urZQdza "Tydzien Szkoly Pow-
8zechnej". MajQc na u"adze cele Towarzystwa Ministerstwo udzielilo mu peine go
poparcia.
ZWOLNIENIE OD PODATKU SPECJALNEGO WYNAGRODZEN ROBOT"I,IK6W
SEZONOWYCH.
Min. Spraw Wewn. pismem ok6lnym z dn. 5 czerwca 1937 r. (Dzien. Urz
d.
Nr 15, poz. 117) powiadomilo wladze nadzorcze i zwilj,zki samorzl!dowe, ze Ministr.
Skarbu zezwolilo na niepotrlj,canie robotnikom sezonowym, zatrudnionym na robotacb
publicznych samorZQdowych podatku specjalnego, 0 ile wynagrodzenia te nie przekra-
czajll 208 zl miesi
cznie.
/1157_0001.djvu
Nr I'i
Prz gla,l usta" , rozpor;l1dzen i zamierzen usta\
odav cz}.:h
1157
OPLATY STEMPLOWE OD UM6W NOTARIALNYCH :\fA RZECZ MIAST.
a skutek podniesionych zapytaii Ministr.
praw \Yewnlo'trznych w porozumieniu
z l\linisterstwem Skarbu, wyjasnilo, ze art. 15 ust. 0 tymcz. ureg. fin. kom. mowilj,c
o aktach notarialnych nie dotyczy oplat: a) z rozdzialu 20-go u8tawy 0 oplatach stem-
plowych. poniewaz oplaty te Slj, stale. a nie procentowe. b) z rozdzialu 19-9o tejze usta-
"y. gdyz chodzi tu 0 spolki, ktore w zakre!'ie oplat stemplowych "I! fa"or)'zo'l\ane
i c) z art. 134 tej.le ustawy, bo chodzi tu glownie 0 umowy przed'l\!ollo'pne. t"ch'l\aly
rad miejskich, powzi
te wbrew powyzszym wyjasnieniom nie powinny bye zat'l\ier-
dzane przez wladze nadzorcze.
fR\ H ZGL.\SZA '\oL-\ W
IOSK6W EGZEIUTYJ:"o\CH.
\\ zwilj,zku z wejsciem w z)cie rozllOrzlj,dzenia Rady )1inistro'l\ z dnia I:> maja
: 937 r. w sprawie zmiany rozporzlj,dzenia Rady l\linistro'l\ z dnia 2:> czerwca 1932 r.
o postt:powaniu egzekuc) jn) m wladz sharbo'l\ ych (Dz. l' R. P. !\ l' 43, I>OZ. 3-10) oraz
instrukcji wszystkich l\Iinistrow z dnia 15 czerwca 1937 r. 0 St080'l\ aniu tego rozporzl!-
dzenia (!\-Ionitor Polski z dnia 25.\'1.1937 r.
r 143, poz. 238). Min!ster!'two Skarbu
pismem z dnia 25.V1.1937 r. L. D. V. 6228 1 37 zwrocilo uwag
wladzom. instytucjom
i zakIadom, ktorych naleznoSci slj, scilj,gane przez urz
dy skarbowe w trybie admini-
.,tracyjnym, na nowe obowilj,zki wynikajlj,ce z powolanych na wsh,pie przepisow.
l\linisterstwo Skarbu rownoczesnie zwrocilo u'l\age, ze w szczegolnosci wierz)ciele
obowil!zani Sl! !'to!lowae. poczynajac od dnia 1 lipca 193, 1'.. nowe druhi zall!czone do
"spomnianej instrukcji, a zwlaszcza nowy druk t)tulu wykonawczego.
iezaleznie od
lego sp'!>czywa na wierz)cielach - w mysl tejze instrukcji - obowil!zek prowadzenia
"pisow tytulow wykonawczych i przesylania tytulOw "yhonawczych juz zaopatrzonych
w numery wraz l' od1>owiednimi kartami !'I)isow.
\\ razie niezastosowania silo' 'l\ierz)ciela do tych wymogow, t)tul} ")kona'l\cze
Iwdlj, przez wladze skarbowe zwracane.
'Jumerem Iytulu w)'hona'l\czego jest numer biezlj,cy spisu tytulo'l\ wykona'l\cz)ch
danego wierzyciela (
4 ust. 3 omawianej instruhcji) lamany przez C) fr
oznaczajlj,ca
holejny numer teczki tegoL wierz) ciela w w) kazie akt urz
du skarbowego oraz przez
q frio' oznaczajl!clj, 1'01. halendarzowy w)stawienia tytulu. Celem ulatwienia wierzycie-
10m wpisywania w otok numeru tytulu wyhonawczego holejneg-o numeru teczhi 'l\ierzy-
riela w wykazie akt urzlo'du skarbowego. Ministerstwo Skarbu zarzlj,dzilo okolnikiem
z dnia 2:> czerwca 1937 r. Nr n. V. 6198 1 37, aby urz\,dy skarbowe podaly kazdemu
7 wierzycieli, po pierwszej nadeslanej przez wierzyciela po dniu 1 lipca 1937 r. (w na-
,t
pnych latach po dniu 1 st}'cznia kazdego roku) partii tytulow w)"kona'l\cz)ch. numer
jego teczki.
POWOLYWANIE KIEROWMK6W ZA\\ ODO\\ YCH STRAzY POz..\.R
YCH.
iektore zarzlj,dy miejskie przyjmujl! na stanowiska kierownicze w zawodowych
strazach pozarnych, w drodze oglaszanego w prasie konkursu. osoby nie posiadajl!ce
;adnych kwalifikacji, ani uzdolnieit fachowych z zakresu pozarnictwa.
l'wazajac podobny stan za 'I\)soce niewskazany, Ministerstwo Spraw \\'e'l\nt:trz-
nych pismem okoln)m z dnia 17.\'1.1937 r. XI' A. P. 36 1;; polerilo zwrocic u'l\age t)ch
zarzadow miejshich. w Uor)ch istniejl! zawodowe stra;e pozarne. ab) pr7NI pr7)jmo-
/1158_0001.djvu
1158
Przr ; l q d ustaw, rO'Zp( rZlj,dzen i zamierzen ustawodawczych
Nr. 11
aniem o!oob na stanowiska naczelnihow strazy, ich zast
pcow oraz samoistnych kiero-
wnikow poszczcgolnych jednostek strazy, porozumiewaly si
uprzednio z Zarzl!dem
Gliiwnym ZWil!7ku Strazy Pozarn}ch R. P. \\, celu umozliwienia Zwil!zkowi przedstawie-
nia odpo\\'iednio w}h
alifiko
an}ch kand}datow, a 0 ile majlj, hand} data, aby zasi
-
galy opinii Zwil!zku co do niego.
Jednoczesnie }Iinisterst\\ 0 zaznacza. ze na stanowiska naczelnikow strazy i ich
zastt:pco\\. mogl! b}c zat
ierdzani jed
nie tylho ci hand}daci, Uorzy niezaleznie od
warunkow wymienion}ch w p. 1 i 2 art. 12 ustawy z dnia 13 marca 1934 r. 0 ochronie
przed pozarami i innymi klo:skami Pllsiadajl!:
1) ukonczony kurs po:i:arniczy (wedlug programu VII-go stopnia wyszkolenia
Zwilj,zku Strazy Pozarnych R. P.);
2) rocznl! lub dluzszlj, praktyk
w strazy zawodowej;
i 3) W} ka:i:1j, sit, dodatnil! ollinilj, Zarzl!du Glownego Zwil!zku Stra:i:y Pozarn}ch
R. P. w zahresie kwalifihacji i uzdolnien facho\\ }"Ch.
'Iinisterst\\o podkresla jednah, ze przyjt:ci na wspomniane stanowisha kand}daci,
moglj, b} c zat\\ ierdzani
}-ll!cznie jaho pelnil!cy obo
il!zhi, wzgl
dnie do od\\ olania a:i:
do czasu ostateczne
o ustalenia \\, drodze rozllorzlj,dzenia kwalifikacji fachowych osob
zatrudnionych w pozarnictwie.
ZATln'V"XL-\
IE ABSOL\\E:\IT6\\ 1'\0 ST. PRo S_-\lH. TER):T. " SLl zBlE
.-\'\IORZ
DOWEJ.
Iinister
praw "ewnetl'.lu} ch okolnikiem XI' 37 z dnia 21.\"1.1937 r. (Dz. l rz
d.
'ir 17. poz. 129) zalecil, zeby w miar
otwierania sil,'
akansow na stanowisha pra-
co
nicze w p!lIzbie samorzl!do
ej. a w szczegolnosci w mniejsz}ch miastach i gmi-
nach wieholddl, 0 ile mozn08ci branll pod uwag'1,' kandydatury absolwentow hunm Insty-
t.utu Pracy Hamorzqdu Terytorialne
'o. Dotyczy to zarowno tcgoruczn}ch absolwentow.
jak i ty::h sluchacz} wyzszych uczelni, Uorz} hurs taki ukonczl! w latach nast
pn}ch.
Zapotrzebowania nalezy zglaszae bezposrednio do Inst} tutu Pracy Samorzl!du
Terytorialnego, \\'arszawa, AI. Jerozolimshie 85/4.
\\ YI\:O'\ _\ '- IE DECYZY J C. K. II. O. " SPRA" IE l"IORZE'\ IA
-\LEz
OsCI
SK -\RBO\\ YCH.
}lin. Sharbu skicrowalo do Izb skarbowych okolnik L. D. Ill. 189:> 4/37 z dnia
7.V1.1937 r. (()zien. l. upd. )1. Sk. Nr 16, poz. 523), przypominajlj,c. :i:e decyzje cen-
tralnej komisji oszczednosciowo-oddlu.leniowej nie wymagajlj, aprobaty }Iin. Skarbu
"tosownie do "'} jasnien okolnika z dnia 13.'\.1936 r. L. D. 111.1305:) 1 36.
\" zwil!zhu z t) m decyzje Co K. O. 0., orzekajlj,ce umorzenie nale:i:no8ci "haroo-
wych z tytulu nieodpro
adzon}ch przez samorzlj,d}' podathow blj,di z inn}ch t} tulow
inny b}c wykonane bez osobnych zarzlj,dzen ze strony Min. Skarbu. l'morzenia winny
byc ushuteczniane w drodze odpisow we wlasciwych hsic:gach rachunkowych.
Odpisy z t}tu!u umol'Zen nieod1>rowadzonych podatkow od nieruchomosci. od lokali
i od pia cow budowlan}ch wi!1l1Y bye uskuteczniane na kontach prowadzonych osobno
dla poszczegolnych gmin dlu:i:n}'ch.
o ile decyzje Centralnej homisji Oszczt.dnoscio\\,o - Oddlu:i:eniowej dotyczq umo-
rzenia pozyczeh. udzielon}ch samorzadom z sum obroto\\'ych. umorzenia te winny bye
prze!)rowadzone " k";q?;ach J..onto\\') ch "'urn obroto"} ch w !oposob allalogic7n}, jaki
/1159_0001.djvu
Nr.14
Przeg'lad orzecznictwa
1159
ustalono w punkcie VI-tym ob.olnika Min. Skarbu z dnia 17.XI.1936 r. Nr D. III.
8360 ! 36. Jeieli umo!"zenie dohczy poiyczek udzielonych z sum obrotowych na zwal-
czanie bezrobocia. stoso\\ne adnotacje i sprostowania nalezy rowniez poczynic w ksi
-
dze ewid. naleinosci czynnych (zapiskach ewidencyjnych).
'I in. Skarbu wyjasnia zarazem, ie odpowiedzialnosc po:"ilkowa gmin za te kwoty
podatkow paiistwowych, ktore nie zostaly odprowadzOlU' przez gminy z powodu zde-
fraudowania ich przez b. soltysow wzgl. przez inne organa gminne, ustaje, 0 ile kwoty
te zostaly objl;'te decyzjlj, Centralnej Komisji Oszcz
dnosciowo - Oddluieniowej 0 umo-
rzeniu nieodprowadzonych podatkow.
PrzeglCld orzecznictwa.
( POS.\zE'\IE
UTZYCIELl SZK6L SAM()RZ"
DO" YCH.
Zgodnie z II 1 rozp. Prez. Rzplitej z dnia 30 grudnia 1924 r. 0 dostosowaniu uposa-
.tenia czlonkow zarzlj,du i pracownikow zwil!zkow komunalnych do uposaienia pracowni-
"ow panstw!>wych (Dz. (T. Nr 118. pOZ. 1073) do poborow platnych czlonkow zarzlj,du
i praco",nikp", zwilj,zkow komunaln
ch majlj, zastosowanie ogolne zasady obliczania po-
horow funb.cjonariuszow panst\\ow)ch i woiska (Dz. r. XI' 116. poz. 924), natomiast
inne "zczegolowe przepis) tejie ustawy z art. 40, dotyczlj,ce uposaienia nauczycieli szkol
po\\!'zechn
ch oraz w)"chowawcz)n i kierowniczek ochronek. do praco\\nikow z\\ilj,zko\\
"oml!ualn)ch nie majlj, zasto
owania.
ze ie Sadu Kajw)Lzego Izby Cywilnej z dnia 8 lipca 1936 r. (C I 2812 35).
'01' Orzeczen S. N. Rok 193.. Zeszyt V. Nr 1.6.
I z a sad n i e n i e:
r'.,.vodka Leokadia S., ktora w okresie czasu od dn. 1 stycznia 1930 r. do dn. 1 paz-
,UPl lika 1931 r. z8,jmowala stanowisko wychowawczyni przedszkola w Magistracit
I . R dzymina i otrzymywala uposazenie od dn. ] st}'cznia 1930 r. do dn. 1 maja 1930 r.
w dl ka
gorii X grupy plac. a od dn. 1 maja 1930 r. do dn. 1 pazdziernika 1931 r.
"din kategorii XI, dochodzi r6inicy niedoplaconych, zdaniem jej, poborow, opiera-
.i " .a t} m, ie zgodnic z przepisami
;, p. b rozp. 0 dostoc;owaniu uposaienia praco-
\. z\, iazkow komunalnych do uposaienia funkcjonariuszow panstwowych (Dz. U
L 1 , poz. ]1)7: ) i art. 6:
w zwiazku z art. 40 ust. z dn. 9 pazdziernika 1923 r. 0 upo-
funkcjonar; SZO\\ panstwowych (Dz. U. poz. 294) jej, jako kierowniczce i wy-
hwa 1 ej \\ychowa\\cz)ni przedszkola. po (j latach pracy na tym stanowisku (od
d'l. cznia 1924 r. do dn. 1 stycznia 1930 1'.) nalezalo si
uposaienie IX grupy, nadto
I L1f ,<>; sie dodatek funkcyjny, jako kierowniczce przedszkola. Roinica niedoplaco-
nycJ ,Jrzez Magistrat m. Radzymina poborow wynosi, zdaniem powOdki, sum
ogoln
11 ')1 zJ
1 gr.
'Ld OkI'egow} powodztwo uwzgl
dni1. lecz S1!d Apelacyjny w}'rok ten zmienil
i powodztwo oddalil.
T\t
kardze kasacyjnej powodka wnosi 0 uchylenie zaskarzonego wyroku z powodu
naru, zenia art. 351 k. p. c., E\ 3 rozp. Dz. L. z 1923 r. poz. 924, art. 40 i 63 ustawy Dz.
C. 7 I /24 1'., poz. 107
i art. 16 rozp. Dz. U. z 19281'., poz. 258.
'.arzaca podnosi w "an.j hasacji. ze. zg"dnie z
3 p. d rozp.. Dz. U. z 1924 r. poz.
/1160_0001.djvu
1160
przeglad orzecznict" a
"'r. It
1073, pracownikami komunaln}'mi w rozumieniu niniejszego rozporzlj,dzenia sa ro" mez
pracownicy kontraktowi, ze, stoj
c \\i
c na stanowisku zaskarzonego wyroku, do niej,
jako pracownkzki kontraktowej, ma zastosowal1ie powyzsze rozporz
dzenie, ze \\ ipc
wynagrodzenip jej wil1no bye unormowane, zgodnie z art. 63 w zwiazku z art. 40 usta-
wy 0 uposazeniu funkcjonariuszow panstwowych i wojska (Dz. U. z 1923 r. poz. 924).
Poglqd powyzszy skarzqcej jest niesluszny. Zgodnie z
1 rozp., Dz. U. z 1924 r. poz.
1073, do pob6row platnych czlonkow zarz
du i pracownikow zwilj,zkow komunall1ych
maj
zastosowanie ogolne zasad
' obliczania poborow funkcjonariuszow panstwowych,
zawarte wart. 3, 4, 5, 6 i 7 ust. z dn. 9 paZdziernika 1923 r. 0 uposazeniu funkcjonariu-
szow panstwowych i wojska, Dz. U. z 1923 r., poz. 924, ktore w pomienionym
1 rozp.
Ij, wyliczone. Z powyzszego wynika, ze inne <;zczegolowe przepisy ustawy, Dz. L.
z 1923 r. poz.
24, a w tej liczbie przepisy art. 6
w zwi
zku z art. 40 wsponmianej
ustawy, dotycz
ce uposazenia nauczycieli szkol poczqtkowych i wychowawczych, /)chro-
nek, do pracownikow zwi
zk6w komunalnych nie maj
zastosowania. W ysoko' c "it'
uposazenia s).-..arilj,cej, jako pracowniczki samorzqdowej, podlegala oznaczeniu przez Ra-
d
Miejsklj, Dl. Radzymina. Wynagrodzenie to poczlj,tkowo zostalo okreslone w grupie X
kategorii plac i na tych warunkach powodka pracowala' w charakterze wychowawczyni
przedszkola. Gdy nast
pnie wynagrodzenie to zostalo przez uchwal
Rady l\1iejskiej
111. Radzymina zmniejszone do grupy XI szczebel C, powodka wobec stosunku prywatno-
prawnego, istniej
cego mi
dzy pracownikami komunalnymi a poszczegolnymi gminami,
miala prawo do uznania umowy za rozwi
zan
z winy pracodawcy i opuszczenia pra-
C}; skoro jednak tego nie uczynila i w dalszym cilj,gu pracowala na zmienionych "a-
runkach, to wbrew zarzutom skargi kasacyjnej S
d Apelacyjny mial podstaw
do v. y-
snucia wniosku, ze te zmniejszone warunki wynagrodzenia skarzaca przyj
la i ze wobe,
tego nie ma ona zadnego tytulu do dochodzenia roznicy mi
dzy poprzednio otrzymywa-
nymi poborami i poborami zredukowanymi. Powyzszy wniosek rozstrzygn
l wszelkip
zarzut} skariqcej odnosnie niedoplaconych poborow, a wi
c i jej pretensj
0 wynagro-
dzenie za kierownictwo, wobec czego odpada zarzut skargi kasacyjnej, ze S
d Apela-
C} jny nie rozwazyl pretensji skarz
cej z tytulu kierownictwa.
Z tych zasad zaskarZony wyrok w wyniku ostatecznym odpowiada prawu, wobec
czego skarga kasacyjna podlega oddaleniu (art. 436 k. p. c.).
K r 0 n i k a.
I. Ogolna.
Zakonczenie dzialalnosci Centro Kom.
Oszcz. - Oddluz.
Poza ulg3iJTIi ogolnymi, z ktOrych do-
brodziejstwa korzystaly automatycznie
wszystkie zwi
zki samorzlj,dowe, indywidu-
alnq akcj
oddlu:ieniawlj, obj
to:
51 miast wydzielonych na ogolna Iiczbe
53,
410 miast niewydzielonych na og6lnlj, Ii-
czb
550,
165 powiatowych zwi
zkow samorzado-
wych na ogoln
liczb
239,
1 wojewodzki zwi
zek samorz
do'\ y na
ogolnlj, Iiczb
2 i 314 gmin wiejskich.
Dla przeprQwadzenia akcji oszc
dno-
sciov.'o - oddluzeniowej Centralna Komisja
O;:zeze-ono,,la 121)
/1161_0001.djvu
Nr.14
posiedzen, a ponadto 10 ,posiedzen plenar-
Ilych dla rozwazenia I ustalenia pogllj,dow
w sprawach ogolnych.
\V momencie rozpocz
cia akcji oddluZe-
niowej ci
zar zadluzenia oddluzanych zwi
-
zkQW samorz
dowych wynosil 1.105,4 milj.
:l. W tym \\ ierzytelno
ci publiczno - praw-
11 : ",ynosily 41,5 milj. zI, prywatno - pra-
".\"TIe Hi:1,9 milj: Dlugoterminowe zadluZenie
\' yno!5110 okoio 875,4 milj. zl, kr6tkotermi-
'10"t 230 milj. zI.
Teoretyczna obsluga tego zadluZenia
wynosila okoio 98 milj. zl rocznie. Wpraw-
dzie moZna powiedziec, iz jest to swna fik-
cyjna, albo" iem z" i
zki komunalne nie ob-
,lugi"aly ..' pelni zadluzenia; jednak na-
wet w tak ci
zkim roku, jak 1934/u,), zdo-
laly tytuleom obslugi zadluzpnia uiscic pra-
"ie 48 milj. zI. Poza tym nale:iy ZaU\\azye,
IZ w miar
popra", y honmnktury, czy w
"g-ole popra" y sytuacji finansowej zwi
z-
',uN komunalnych, ten ci"'zar obslugi, w
,lanym momencie nierealny, stawal si
pod
naciskiem wierzycieli coraz bardziej realny.
W rezultacie akcji oddluzeniowej wno-
rzono J51,5 milj. zl. Olbrzymia przewaga
przypada na post
powanie indywidualne,
przeprowadzone w stosunku do kazdego
/ \"iqzku samorZ!!dowego z osobna, a tylko
nieznaczna cz
sc, okoio 20(/
, zostala umo-
rzona na podstawie norm generalnych, sto-
f)" anych automatycznie z mocy samego
prawa. Umorzenie dotkn
o wierzycieli pu-
IJliczno - pra",nych kwot
okolo 000,5 mi-
liono"" stanowi
c
35<; zadluzenia ogolne-
go. Na pierwszym miejscu stoi tu Skarb
Panshl;a, ktory poniosl najwi
ksze ofiary-
70 ogOlu umorzen. Pry",atni wierzyciele
stracili zn3Cznie mniej, bo okolo 21 milio-
n,w, tj. okolo 12,5
/1162_0001.djvu
1162
ficyt 0 charakterze przeJsclO\\ Ylll, spowo-
do\\ any przejsciO"\\ ym zadluzeniem, czy
chwilowymi lokalnymi przyczynami. Defi-
cyt ten nie jest przyczyn
wi
kszej troski,
o iIe chodzi 0 przyszlosc zwi
zku, gdyz
mniej lub wi
cej automatycznie powinien
z blegiem czasu znikn
c. Druglj, spotykan
fornl
deficytu jest deficyt staly, kt6ry
mozna okreslic jako deficyt strukturalny.
Ka podstawie analizy, przeprowadzonej
przez komisje oszcz
dnosciowo - oddluzenio-
\\ okazalo si
, Ze struktur
deficytow
po-
siadaj
82 miasta, w tym 2 miasta wi
ksze
"ydzielone, mianowicie zyrardow i Za\\ ier-
cie. Rzecz charakterystyczna, iz poza tym
prze\\'ain
cz
se miast strukturalnie defi-
cytO\\ ych stanowil! miasta najmniejsze, po-
nizej 5.000 mieszkanco". Poza miastami 22
pO'. -iato\\e zwilj,zki samorz
dowe dotkni
te
q dpficytem strukturalnym. S
to powiaty
zbyt male, zbyt slabe, i dlatego bez wzgl
-
du na\\et na zmian
koniunktury skazane
S,I albo \\ r
cz na otwarty deficyt budzeto-
\\ ," albo na budZet zaledwie wegetacyjny.
1 ug
grup
niesamowystarczalnych
Z\ iazkow samorzqdowych stanowi q gminy
\ i, kir gdzie deficyt jest zjawiskiem
mniej lub wi
cej powszechnym, b
dz to z
teg0 powodu, iz gminy s
w stosunku do
zada. ,\}ch za male, b
dz tez, ze obowilj,z-
ki nich ciqzlj,ce Sl! bezwzgl
dnie za du-
L Xajliczniejsze nie" 1!tpJiwie wif'Zki
.;aml -z
d
we, ktore formalnie po"iadaj
hud"' t zrownO\\ azony, w kt6rych zagadnie-
1lI
aficytu zostal0 zliknldonane, CJ jed-
11a zostalo dokonane na bardzo niskim po-
ziomi, za pokojenia potrz4 b. Podkreslie na-
lezy. z ile platnicz
po. zczegolnych Z\dlj,-
zko' samorz
dowych ustalano przy oddlu-
zeniu \\ edlug sytuacji danej chwili, a wi
c
zlej, nie dyskontujqc dla celow obslugi dlu-
gO\\ przyszlej popraw
koniunktury. St
d
zaznaczaj
ca si
poprawa koniunktury nie-
wqtplh\ie wplynie na podnie ienie poziomu
za:op' 'ajania potrze1 zwi
zku ",amorzlj,do-
Weg-O, stanowi
c podstaw
dla dalszego
uproduktywnienia gospodarki
amorzadu z
pu" , ,I \\ idzenia zadan spoleczn
'ch, ktore
Kronika
Nr.14
na nim ciqz
, albo podniesienia poziomu we-
getacyjnego przyj
tego za normalny przy
oddluzaniu, a w rzeczywistosci niezmiernie
niskiego, nieraz znacznie niiszego ani:ieli
minimum, wymagane od kaidego zwilj,zku
samorzlj,dowego.
Wiele przykladow tego dowodzi. W za-
kresie szkolnictwa przyjmowano stan za-
spokajania potrzeb taki, jaki byl w danej
chwili, mimo iz nie ma izb szkolnych, nie
ma miejsc w izbach dla dzieci. To sarno od-
no"i si
do stanu drog i ulic miejskich, 00-
mo iz naklady czynione przez zwi
zki sa-
morz
dowe na ich konserwacj
c
stokroC
nie dos'
gaj
polowy k\\ot potrzebnych do
utrzymania w stanie zdatnym do uzytku,
czyli innymi slowy samorz
dy gospodarujlj,
na odcil1'ku drogowym, konsumuj
c sub-
stancj
rzeczy. W zakresie przedsi
biorstw
trzeba bylo tolero\\ac z koniecznosci rabun-
kow
eksploatacj
i brak odpisow renowa-
cyjnych.
Ostatnia grupa zwi
zkow samorz
do-
wych s
to zwi
zki samorzlj,dowe samowy-
starczalne zwlaszcza po oddluzeniu, ktore
przy zachowaniu wszystkich warunkow po-
rzlj,dnej gospodarki publicznej mog
pro-
'I' a'
Lic .prodOlktYWil
prac
i wype!lli
.c
.NO-
je zadania.
Tak s:
przedstawia rzeczywistose go-
spodarki amorz
dowej. Oczywiscie, jasnq
je't tahZe i poprawa, ktorlj, juz w czasie
akcji osz
dnosciowo - oddluzeniowej moz-
na bylo zauwazyc. Niemniej jednak w toku
prac Centralnej Komisji Oszcz
dnosciowo -
Oddluzeniowej dla Samorz
du zarysowaly
yraznie wnioski i postulaty, z.mierza-
j
ce do podmurowania wynikow okupionego
ci zkimi nieraz ofiarami oddluzenia, bez
ktorych realizacji nie moZna uznac odcinka
samorzlj,dowego za uporz
dkowany ostate-
cznie. Tal w:i
c Centralna Komisja Osz-
cz
no??cio\\o - Oddluzeniowa stwierdzila ko-
niecznose odcillzenia zwi
zk6w samorz
do-
wych od ponoszenia niekt6rych cie:iarow.
N a czolo wysuwa Bi
tu obowi
zek wy-
placania przez gminy dodatku mieszkanio-
wego nauczycielom szk61 powszechnych,
/1163_0001.djvu
t-:r _ 14
utrudniajlj,cy utrzymanie rOwnowagi budZe-
towej gmin \\iejskich i malych miasteczek.
Podobl1lj, rol
, wyll!cznie w miastach, 00-
g-rywajl! ci
zary, wynikajl!c!: z puepisow
'. '\aterunko\vych. lJalej wymi"nic naleiy
obowil!zek ponoszenia kosztow leczenia i
opieki spolecznej, gdzie nalezaloby pojsc
przez =ian
obo\\il!zujl!cego pra\\a ubo-
gich w kierunku jak najbardziej ro\\no-
miernego rozlozenia finan.sow ci
zaro" nil.
rome rodzaje zwilj,zko\. samorzl!dowych,
gdyz obcil!ZLniL, ;;padajl!c nil. najslabsze
zwil!zki, miano\\icie nil. gminy wiejskie,
jest bardzo cz, sto przyczynl! chwiejnej
rownowagi ich gospodarki.
Pod wzgl
del1l finansowym znacznl! ul-
g
stanowiloby odcilj,zenie samorzl!du nil. od-
cinku rozn1aitych funkcyj zleconych sarno-
rZl!dowi, zwykle gminnemu, przez admini-
stracj
ogolnl!. Ci
zar ten w malych jedno-
stkach samorzl!dowych daje si
bardzo do-
tk1iwie OOczu\\ac i jest cz
sto czynnikiem
dezorganizujlj,cym racjonalnlj, gospodark
.
Nast
pnlj, grup
stano\\il! wnioski i po-
stulaty dotyczl!ce usuni
eia pewnych czyn-
nikOw istniejlj,cych w naszym systemie, ktO-
re dzialajl! destrukcyjnie nil. gospodark
samorzl!dowl!.
Najwazniejszym postulatem w tej dzie-
dzmi. j "t od!:rwanie pallstwowej polityki
zLtrudnu,.1ia od polityki inwestycyjnej po-
In.. ch zwil!zko\\ samorZlj,dowych.
Oczvwi' cie, zwil!zki samorzlj,dowe, zwlasz-
cza miasta, muszlj, wspoldzialac z panstwo-
wlj, politykl! zatrudnienia. Wspoldzialanie to
polegae jednak ",inno na wykonywaniu nor-
malnego planu inwe.stycyjnego zwilj,zku,
uzasadnionego zaro\\no jego potrzebami,
jak i moZliwosciami, ewentualnie nil. wy-
konywaniu zlecen, ale w ramach zlecenia
i na rachunek zleceniOOawcy.
Drugl! sprawl!, ktora w chwili obecnej
'\'ielu jednostkom samorzlj,dowym grozi \\'Y-
"roceniem budzetu, jest sprawa pracowni-
cza. Tu nil. plan pierwszy wysuwa si
za-
ldnienie emerytur, wymagajlj,ce jak naj-
zybszego i 'It I itywnego ustawowego ure-
g-ulowania.
Kronika
1163
Wreszeie wspommec nalezy 0 szkOOli-
"ych refleksach nil. gospoJark
samorzlj,do-
WI! niektorych slusznych w swym zalozeniu
reform podatkowych. Tak wi
c niewl!tpli-
wie rZE.:Zq slusznl! jest scalenie pOOatku
przemyslowego 00 cukru, a jednak oddzla-
lalo destrukcyjnie nil. finan5e Horodenki,
Brzescia Kujawskiego, Szamotul i Przewor-
ska, k-tore utracilr naturalne podsta\\ y
budZetu. W podobny ;;posob OObija "i
nil.
gospodarce ;;amorzl!dowej reforma podat-
ku grunto\' go, skl!dinl!d konieczl1a : s-Iu-
szna. W tych \\ ypadkach \\ ydaje sie nieo-
dzowne, aby prawoda\\ ca kOI1" k\\'encje
wprowadzenia reform przewidywal i z gory
to 3zkodliwe oddzialywanie na stan gospo-
daI1ki samorzl!dowej zmniejszaI.
Poza postulatami 0 charakterze raczej
negatywnym , wySU\\ aj
si
kwe
tie l'OZY-
tywne, sprO\\ adzajl!ce si
do planowej kon-
strukcji gospodarki samorzl!dowej.
a czo-
10 wysuwa si
tu kwestia plano\\osei inwe-
stycyj. OIbrzymia i10sc tych ujemnych kon-
sekwencyj, lik\\idowanych w czasie oddlu-
zenia w formie nieraz bardzo ostrej i do-
tkliwej, wyni'kla z braku istnienia planu w
swoim czasie. I to zarowno planu ogolno -
panstwowego, dotyczl!cego inwestycyj sa-
morzlj,dowych, jak i indywidualnych pla-
now inwestycyjnych poszczegolnych zwil!-
zkow Plany takie nie tylko muszl! istniec,
ale \\ inny bye ze 'obl!- seisle zwiazane,
zharmonizowane zarowno pod wzgledel11
rzeczowym, jak i dyspozycyj wykonania, a
poza tym dostosowane do potrzeb i mozli-
wosci inwestycyjnych poszczegolnych zwil!-
7Jkow
Zagadnienie inwestycyj samorzqdowych
wilj,Ze si
seisle z kwestilj, kredytu. Nie\\ at-
ipliwie potrzeba zorganizowania normalnego
kredytu komun aln ego, zgOOnego \\ zasa-
dach swoich z mozliwosciami rynku. Wiele
zwilj,zkow samorz
dowych, calko\\ieie uzdro-
wionych i mogl!cych \\ ytrzYl11ae gospodar-
czIj, kalkulacj
kredytu, tIj, droglj, jedynie
maZe pOSUnqe naprz6d prace inwestycyjne.
Liczye si
jednak trzeba z tyro., iz kredyt
nie wystarczy, iz istniejlj, zwi
zki samorza-
/1164_0001.djvu
1164
dowe, ktore nie pr
ko, moze na\\et nigdy,
nie b
dlj, mogly bye kredytobiorcami. Dlate-
go teZ, chcl!c posunlj,c akcj<,! inw???stycyjnl!
1'0\\ nomiernie, Z,,\ laszcza 0 ile chodzi 0 in-
\\
rcje nierentowne, jak szikoly, szpitale
Itp. nalezy oprzec si
na innych srodkach
gromadzonych centralnie, czy to 0 charak-
terre subwencji, czy tei innym, nie zast
-
pujqC ich w zadnym wypadku czystym kre-
dr tem .
J ezeli chodzi ?? zagadnienia finansowe,
na pierwszy plan \\ ySl1wa si
kwestia
struhturalnie deficytowych jednostek sa-
morz1!do\\ych. Kwestia bodaj najpilniejsza,
bo" iem deficyt rosnie i destruuje gospodar-
k
. Najprostszym sposubem usuni
cia struk-
turalnego deficytu jest zmiana struktury
zwiazku. W wielu wypadkach jest to moZli-
we, jeZeli chodzi 0 powiatow{' zwil!zki sa-
;morzado\"e, ktorych granic{' mozna ukla-
dae pewnym stopniu dowolnie, jezeli
chodzi 0 gminy wiejskie, ktore bardzo nie-
rownomiernie zostaly wykrojone na terenie
Rzei'"'ypospolitej, albo jeZeli chodzi 0 kate-
gori!;' miast najmniejszych, gdzie jest moo-
liwe przeklasyfikowanie tych miast i wl
-
czeni ich do gmin wiejskich. W \\ypad-
kach, gdzie zmiana struktury zwhzku jest
niemozliwa, gdzie zwiqzki Sl! niezdolne do
samo'\-ystarczalnosci z same
o zalozenia,
konieczna jest d"la uporzl!dkowania ich go-
spodarki, dla jej utrwalenia i usystematy-
zowania staIa, sys'-ematyczna pomoc z zew-
nlj,trz. ze zreorganizo\\ anego Komunalnego
Funduszu Poiyczkowo - ZapOilIlogowego.
.11 inym z pod-tawowych zagadnien jest
k\H" tia reformy finansaw ::;amorzqdowych.
Istniejl!cy system jest zly. Wlasciwie nie
je
t tl) zaden system, a szereg fragmentow,
nie zawsze powiqzanych w 10gicZTIq calose
Dlatego potrzeba koncepcji reformy finan
s,' \\ komunalnych. Podsta\\ a reformy po-
winnu bye w miar
realnych mozli\\u:5ci go-
spodarczych i budzeto\\ych Panstwa, roz-
szerzenie dotychczaso\\-ych trodel finanso-
wych zwilj,zkow samorz
dowych, a ponad
to ppwne icl1 uelastycznienie i usystematy-
zow, nie. a \\reszcie zreformO\\anie podzia-
Kronika
Nr. Ii
lu wplywow mi
dzy zwil!zki samorZlj,dowe.
Podzial obecny c
sto jest krzy\\dzlj,Cy, spe-
cjalmco dla osrodkow ,pr:lJemyslowych. Do-
tyczy to udziaIu w podatku dochodowym, z
ktorego korzysta miasto - siedziba praw-
na przedsi
biorstwa, a nie miejsce produk-
cji, ponosZlj,ce wszystkie ci
Zary socjaille,
zwil!zane z przemyslem. Dotyczy to takZe i
podatku przemyslowego, gdzie 0 udziale de-
cyduje miejsce sprzedazy, a nie miejsce pro-
dukcji towaru. Jest to k\\estia doniosla za-
r6wno dla wielu osrodkow przemyslowych
juz istniejl!cych i zorganizowanych, kto-
rych stopien zaspokajania potrzeb jest bar-
dzo niski, jak i w najblizszej przyszlosci
dla wielkiego nowego osrodka przemyslo-
wego.
Istotnl! bardzo grup
wnioskow stanowia
postulaty, dotyczlj,ce form zabezpieczenia
porzqdku w gospodarce samorz?du. Prz.e-
pisy, ktore regulujl! gospodark
samoI'Zlj,-
do WI!, specjalnie gospodark
finansowlj" sa
na ogol kompletne i dobre, moze nawet
kompletniejsze niZ na innym odcinku pan-
stwowym. Jedna tylko dziedzina jest nieo-
mal zupelnie poza przepisami regulujl!cy-
mi, dziedzina przedsi
biorstw komunalnych.
\V zwiqzku z tym Centralna Komisja Osz
czednosciowo - Od
/1165_0001.djvu
Nr.14
nosciowo - Oddluzeniowa dla Samorz
-
du ma przedstawic Ministro\\ i Skarbu w
osobnym sprawozdaniu ze swej dzialailno-
ci.
Z Banku Gospodarstwa Krajov,ego.
Stan bilanso\\ y gotowkow}'ch pozyczek
budowlanych wynosil w koncu 1936 roku
288,3 miln. zl, zmniejszyl si
zatem w na-
st
pstwie konwersji, mimo udzielenia no-
w\'ch pozyczek, 0 ok. 110 miln. zl. Po odli-
czeniu jednak pozyczek skonwertowanych
w W) ;:;okosci 340 miln. zl, l
czna suma po-
z
czek na budownictwo mieszkaniowe, figu-
ruj
ca "- bilansie z konca 1936 roku, w wy-
sok . ci 1;23 miln. zl, jest 0 przeszlo 22 miln.
wy
;za. niz przed rokiem, stanowiqc nadal
najwi
kszlj, pozycj
sposrod udzielonych
przez Bank kredytow. W ci
gu 1936 roku
przyznal Bank Gospodarstwa Krajowego
z Panstw. Funduszu Budowlanego na akcj
budowlan
nowych pozyczek na sum
34,4
miln.. wskutek czego ogolna suma kredy-
tow budowlanych, udzielonych przez Bank
od 1924 roku, wzrosla do 690 miln. zl. Poza
t}ID przeznaczone zostalo w 1936 r. na bu-
downictwo robotnicze 8,6 miln. zl, na budo-
wn two wiejskie 2 miln. oraz na akcj
te-
n rowniez 2 miln. zl.
. . zy pomocy kredytow, zrealizowanych
w 193f 1'., wybudowano 13.499 mieszkan
o :-';".1'42 izbach, z czego na drobne budo-
wni, '0 mieszkaniowe prz}pada 6.805 mie-
szkail 0 19.346 izbach i na pozostale kon-
t}'genty lqcznie z kredvtami z funduszow
wla!''1)'ch - 6.694 mie
zkan 0 18.596 iz-
bach. IIose izb, wybudowanych przy pomo-
cy kr.edytowej Banku od poczqtku jego
dzialalno
LJ wynosi
29.3fi8. W stosunku
do ko"ztow budO\\)' domow, objetych akcja
bud()".l1ich a blokow
o i drobnego, udzial
rodkow Banku
/1166_0001.djvu
1166
Plenarne posiedzenie Rady Komunikacyjnej.
W dniu 5.VII br. odbylo si
pod prze-
wodnichvem Ministra Komunikacji, plk. Ul-
rycha, w obecnosci podsekretarza stanu inz.
J. Piaseckiego i A. Bobkowskiego, pierwsze
plenarne posiedzenie Panstwowej Rady Ko-
munikacyjnej powolanej na nowy trzechlet-
ni okres 1937 - 1940. W posiedzeniu tym
wzi
lo udzial okolo stu delegatow i przed-
stawicieli zwil!zkow samorzl!dowych i go-
spodarczych, przemyslu i rolnictwa, po-
szczegolnych Ministerstw i wi
kszych
miast.
Na wst
pie przemowlel1ie wyglosil p.
Minister U1rych.
Po przemowieniu p. l\1inistra ukonstytu-
owaly si
poszczegolne komitety i zostaly
wybrane ich prezydia w nast
pujqcym skla-
dzie: komitet budowy nowych kolei zelaz-
nych - przewodniczl!cy dyrektor plk. M.
Przybylski. zast
pcy - minister A. Olszew-
ski i senator St. Rydel; komitet taryfo-
wy - przewodniczl!cy inz. A. Krzyzanow-
ski, zast
pcy - inz. W. Babinski i WI. Ba-
ranski; komitet eksploatacji kolei - prze-
wodniczl!cy b. wiceminister komunikacji,
inz. W. Czapski, zast
pcy - S. Pol i inz.
S. Korzon; komitet drog kolowych - prze-
wodnicz
cy M. Jaroszynski, zast
pcy - J.
Goscicki i inz. E. Natanson; komitet drog
wodnych - przewodniczl!cy inz. B. Przed-
Kronika
Nr. 14
pelski, zast
pcy - inz. St. Zawadzki i kom.
pOl'. AI. Rylke; komitet koordynacji prze-
wozow l.. dmiokla
oweJ -.zk '.t' po" szechnej,
ktorej koszt wybudowania nie liczlj,c wydat-
kow na plac wynioslby okolo 50 tys. zl. Sa-
me odsetki wynioslyby okolo 2000 zl, pod-
czas gdy wymienionym kierownikom szkol
wypadnie placie rocznie 1870 zl dodatku
mieszkaniowego.
Oswiata, kultura i sztuka.
Dnia 2.VII br. nastl!pilo otwarcie Biblio-
teki Miejskiej w Pin sku. Dotychczas Pinsk
nie posiadal i1uzej biblioteki , ktoraby m Igla
/1167_0001.djvu
Nr. 14
Kronika
1167
zaspok('ic I11leJscowe kuIturalne potrzeby
spoleczenstwa. Biblioteka powstala ze zbio-
row, ofiarowanych przez kilka organizacji
i zrzeszen urz
dniczych. Poza tym zarzlj,d
miejslU przeznaczyl odpowiednie sumy na
zakup nowosci naukowych i beletrystycz-
ny('h.
Plany zabudowy.
Opracowany przez biuro planu regional-
nego okr<;>gu bialostockiego Jilan zabudowy
111. Grodna, uwzgl
dnia niezwytde wazne dla
roz.voju miasta sprawy, jak usytuowanie
przeznaczonych na zabudow
terenow:
pl'7emyslowych, sportowych, ogrodkow, tar-
gJwisk, a przede wszystkim rozwiqzania
komunikacji tranzytowej, dalekobieznej i
l11i
d'1:ydzielnicowcj (w tym ostatnim wy-
padku - wyprostowanie i poszerzenie ist-
niejqcych ulic oraz budowa mostow).
Jesli chodzi 0 zagadnienie przyszlego
l' zwoju przemyslu to w projekcie uwzgl
d-
niono 1) odpowiednie przygotowanie do roz-
mieszczenia nowopowstajqcych zakladow
przemyslowych w oparciu 0 mozliwosci te-
renowe z unikni
ciem szkodliwego chaosu
w nowo powstalych dzielnicach; 2) zabez-
pi
czon() mozliwosci powiqzania projekto-
wanej komunikacji miejskiej z potrzeblj,
budowy mostow na Niemnie; 3) zaprojek-
towano budow
gmachow uz}-tecznosci pu-
blicznej or&z centralnych terenow sporto-
"ych na wzgorzu Kolozanskim.
Wspolny plan zabudowania objqlby te-
reny, wynoszqce 5.(I()(I ha w granicach
przedrni( 'c nalezqcych dzis do gmin: Hoza,
Kopciowka j Wierciliszki, - zas zalozenia
szkicowe projektu obliczone Sq na realizacj
w ('iqgu 30 lat.
"alka z zebractwem.
PoczynajqC od 18 grudnia 1933 r. do 1
lipca rb., policja zatrzymala ogolem na uli-
cach Warszawy 4.411> zebrakow i wlocz
-
gow (2 881 m
zczyzn i 1.534 kobiet). W tej
Iiczbie bylo 3.532 chrzescijan (2.289 m
z-
czyzn i 1.243 kobiety) i 822 zydow (591
l11
zczyzn i 291 kobiet). W liczbie zatrzy-
manych bylo 123 poszukiwanych przez roz-
ne wladze i sqdy. 8rod zatrzymanych bylo
1.178 recydywistow, przy czym 279 zatrzy-
l11anych po raz trzeci, 87 po raz czwarty,
27 po raz piqty, 15 po raz szosty i 2 po raz
siodmy.
Z ogolnej Iiczby 4.415 zatrzymanych, wy-
rokami specjalnego sqdu do spraw zebractwa
i WIOCZ
bostwa, zasqdzono 3.823 osoby,
przy czym zawieszenie kary zastosowano w
1.200 wypadkach. Na dom pracy przvmuso-
wej 1V Oryszewie sklJ..:ano 1.160 oR,;b, ml
umieszczenie w zakladach opieku-: czych
1.478 osob, _w szpitalach 113, w zakladach
specjalnych 60, do miejsc stalego zamie-
szkania skierowano 90, uwi
ziono 2.
Inwestycje.
W Sandomierzu ma powstac wielka rze-
znia mechaniczna. Kosztorys tej rzezni
obliczono na 300.000 zl z tego 100.UOO zl
asygnuje w formie pozyczki Min. Skarbu,
100.000 zl wlauze wojskowe, a reszt
m.
Sandomierz. Rzeznia, przy ktorej b
dzie
jednoczesnie wielka przetwornia wyrobow
owocowych, jarskich i fabryka konserw b
-
dzie wybm.awana kolo dworca kolejowego,
na prawym brzegu Wisly.
Na posi.edzeniu rady miejskiej w Grod-
nie uchwalono zacilj,gnqe 25.000 zl pozyczki
na wykonanie planu zabudowy Grodna,
przyjqc 65.000 zl dotacji Panstw. Monopolu
T} toniowego na budow
bocznicy kolejowej
i uporzadkowanie ul. Grochowskiej oraz
wyznaczye dodatkowo na ten sam cel 30.000
zl z funduszow miejskich.
Rada Miejska w Bydgoszczy uchwalila
zaciqgnae pozyczk
w Komunalnej Kasie
Oszcz
dnosci w kwocie 500.000 zl na cele
inwestycyjne - glownie na dalszlj, budow
nowego szpitala na Bielawkach, ktorego
otwarcie nastqpi jeszcze w tym roku. Jed-
noczesnie postanowiono zakupie szpital po-
wiatowy za sum
200 tys. zl.
/1168_0001.djvu
1168
Oplaty targowe.
W dniu 2 lipca br. odbyla si
we Lwo-
wie konferencja z udzialem przedstawicieIi
Izb)" Przemyslowo - Handlowej we Lwowie
i w Krakowie, Lwowskiej Izb} Rolniczej
OTaz Izb Rzemieslniczych we Lwowie, w
Tarnopolu i Stanislawowie w sprawie usta-
lenia systemu pobierania oplat targowych
na targowiskach zwierz
cych. Spraw
s??
stemu pobierania oplat targowych refero-
wal p. inz. St. Borowiec, okr
gowy inspek-
tor targowiskowy, analizujlj,c nowy system
pobierania oplat zgodnie z zarz
dzeniem
I\linistra Przemyslu i Handlu z dnia 19 lu-
tego 1937 r. w sprawie oplat targowych.
W rezultacie w wyniku dlugotrwalej dy-
skusji, konferencja zajela stanowisko ne
a-
tywn p odnoiinie zmian, ktore wprowadza
wspomnian p zarzqdze'nie, uwazaj>l" ze po-
bieranie oplat targowych w m " nowych
przepisow nie przyc
} niIoby do uregu-
lowania stosunkow w ,
iedzinie, a w
szcze<>;olnoiici przpciwsta\\' ita 3i
pnstano-
wieniu, aby oplat
targL w
uisz 'zal odda-
jlj,LY zwierz do uboju albo wypro\\ adzajl!-
cy z targo\\' iska.
O
wiadczono pie za ui<;zczaniem zr1
czaIto,,-al1ej oplat} targowej (Ilj,czni D z ')-
III.
Rada prz) boczna w Lodzi.
Dekretem Minist. Spraw W??? iVn
trzn}('h
u tanowiono rad
przyboczll
prz}' t: III a-
SOW) m prezydencie m. Lodzi. W sklad rad)
we,>zlo :"J o
ob, \\' tym 7 robotl1ikow, 5 kup-
COW, wzgl
dnie przemyslowcow, 10 urzDd-
nikow, ::! wlaiic. nieruchomo{ i, 4 prz dsta-
wicieIi wolnych zawodow oraz 1 ksiqdz.
Wycieczka Kola Miast Wielkopohki.
Kolo l\'liast Wielkopolski urzqdzilo wy-
cieczke gospodarczo - krajoznawcza. W
sklad wycieczki weszlo szereg prezydentow
Kronika
Nr 14
plat q wagow
itp.), przy wprowadzaniu
zwierz
t na targowisko, z tym jednak za-
strzezeniem, ze wy,>okosc oplat targowych
od poszezegolnych rodzajow zwierz
t \\'in-
na bye ograniczona przez ustalenic gornej
granicy oplat w poszczegoln??ch osrodkach
obrotow w zalezn05ci od ilo';ci mieszkan-
cow_
\V zwiqzku z ustaleniem, ze oplat
tar-
gOWq uiszcza przyprowadzajqcy zwierz
na
targ winno bye zniesione postano\\'ieni???
}Jar. 5, ust. 1 r 2 zarzqdzenia ::\1inistra Prz???
myslu i Handlu W s}Jrawie oplat tal'gowych.
Zagadnienie \"y
oko??ci oplat targowych
i sposobu pobierania t}'chze, majqce za<;,I-
dnicze znac pnie dla uregulowama __
sun-
kow w ohrocie na targowiskach jako tez w
urzqdzeniu nalezvtym targowisk, wvwolalo
ozywion
dyskus.i
Przy _ po
obnf);;ci dyskusji Had w}
ok(\
-
ci
oplat targowych oraz spa lob. m pob]
rania tychze, podno. zono rowniez .ra\\
handlu domokrqznego oraz organiza( Jl
kalnych targowlskowych komisyj nadzor
ezych, ktore mog q pl'Z) czynic sip w duz???j
mierze do uregulowania stosunkow \\ ohr
de zwier
ehmi gospodarskimi i mi4 ....
jako tez do nal
z) t??>1"O zorganizo\\ania tar
go\\isk zwierzpcych.
Raine.
I burmi trzow n,ia t wielkopolskich, c
lo"
ko\\, Ld miejf'1 . 'h przedstawicip1i
..lr 10
rzadu "- ielk(
ol ki go w liczbi. ok. /11
( 6b. \V. :-:ka w??'ru ;z
'la z Poznania I
po zwiedzeuiu slqska zwiedzila zapor
wud-
n
w Porqbc n , po czym przez Bielsko i Bia
I q pr7ybyla do Krakowa.
Po zwiedzeniu miasta uczestnicy w}
cleczki wyjechaIi do Zakopanego.
SzybI..i przyrost ludnosci w Gdyui.
Gdynia jest miastem, ktore
wi
kszq szybkosc przyrostu
wszystkich miast Polski.
posiada naj-
ludno:
ei zp
/1169_0001.djvu
1\1'. 14
W roku 1921 Gdynia liczyla zaledwie
kilkuset mieszkancow.
W roku 1931 Gdynia b
-la juz miastem,
licz1!cym okolo :33.11110 mieszkancow.
Dals??y rozwoj miasta i przylqczenie
don dzielnic organicznie zwiqzanych, pod-
nio
lo \\ roku 1935 Hose mieszkancow do
75.000
\\' p( towie 1936 r. Gdynia liczy juz oko-
10 911.1'00. a obecnie wedle wykazu Biura
pwideln II ludno
ci przekroczyla liczb
1110.111 mieszkancow.
W ob, c tego, iz roczny naplyw ludnosci
pr- ..'acza 12 ty!:>., dalszy rozwoj miasta
,z)nic b, dzie szybkie post
py. Z faktem
t:,m licz} si
Diuro planow zabudowy mia-
" blic .ljqC, ze ludnosc Gdyni wzro>rii, litera-
L '1' ki w Bialym. toku gromadzqc ma-
I 1';' h ,zne, znalazl na ",trychu ko-
archiwum jeden z dwoch orygi11a-
, zawartpj pnm' '<1z. wdo\\.1 po
Bl'anickim a wladzami pruskimi
-,-dzier:iawienia miasta Prusom.
tej zamie zczona zostala
a, ZD do umow)' dolqczony jest
Poradnik
1169
szczegolowy plan miasta z 1799 r. Jednakzf>
planu tego w archi"um koscielnym nie znB-
leziono. Poszukiwania w Polsce nie daly
rezultatu.
Zarzqd m. Bialegostoku zwrociI si
wic;>c
bezposrpdnio do niemieckiego archiwum
panstwowego w Berlinie i otrz}'mal w dniu
1O.VII br. kopi
planu w naturalnej wiel-
kosci.
Blizsze zbadanie tej kopii wykazalo, ze
plan stanowi rewelacyjny przyczynek do
historii miasta.
Plan ten, sporzqdzony w 1799 roku przez
"W ojenno - Ekonomicznq Kam. r
Depart 1-
mentu Bialoshckl
f"O Prus N owowfchod-
nich", w formacie ok. 1 m '( 0,80, je"t tak
dokladny. ze podaje nie tylko WS7
st kie
owcz. ,ne ulice i rlac mia ta, ale i nunl"r
hipote-znc v .tkich bud) nkow w Bia-
Iymstoku. Nale
y prz} tYI.l, pami
ta z
wla.'nie Niel \' I 7
ip swego wlad_nia
ziemia bialosTOck w latach 1795 - 1807 -
wprowadzili hiV k",.
Porownanie tego planu z W) kazem me-
rllchomosci bialostockich z 1,,2 r. poz' ala
stwiprdzic rozrn t m _
ta " latach 177_ -
1,99.
Jak wynika z tego planu, DialYitok .iu.;
wowczas byl bardzo r"zle
I}-, choc ni n 1'"11'-
dzo gDSto zabudowany.
P 0 r a d n i k.
I'rZI uwanie na inne stanowisko pracownika
mia'lOwanego na dozywocie.
p) tanie: Zarzqd l\Iiejskl na obszarze
'1 z hodnich zap}'tuje, czy pra-
,n. n;ka mh:'O\\T go na dozywocie, moze
IJ ,it
na llIZ.
stanowisko w sluzbie
mil.. j I jakip to pociqga skutki?
Od 'vi .di: Mianowanie pracownika
n.ilo',,1 na dozywocie, w mysl zasad
ustawy z dn. 30.VII.1899 r. 0 mianowaniu
i zaopat-!'zeniu urz
dnikow samorzqdowych
(Zb. ust. Pl'. str. 141) pociqga za sob q na-
danie stosunkowi sluzbowemu tego praco-
\\ nika charakteru publiczno - prawnego.
J f dt to zatem analogiczne do "stabiIizacji"
w slu:,"'???' Pa11stw..wej, i w odniesieniu do
tych pracownikow nie maj_! zasto ama
przepisy 0 :' -mit cznym \V
powi .niu
umowy w W} padku zwolnienia i inn". do-
tyczac???' jedYld???' umow w prywatno lra-
wnych stosun
ach sluzbowych.
Przyj
cie tego stanow'ska nie wyklucza
jednak mozliwo"ci Zarzqdu Mk'o;kie/,"o \V
dysponowaniu praclj, funkcjonariusza 1ia-
nowanego na rlozywocie. Stabilizacja prl'-
cownika, dokonana przez dor
czeni mu IIl)-
kumem.1 nominacyjnego, ma char etc.
ustalenia tego pracownika w ogole w tuz-
bie miejskiei, a nie tylko na pewnvm, okre-
slonym w chwili mianowania stano" ihku.
Odmienny nogl
d skutkowalb} niez\\ ykte
usztywnip' ie sluzby samorzadowej, szk..llli-
/1170_0001.djvu
1170
Poradnik
Nr. 11
we i w ogole niemozliwe w gospodarce i po-
lityce personalnej miasta. Stlj,d tez, zda-
niem naszym, przeniesienie pracownika na
inne stanowisko w sluzbie miejskiej znaj-
d!!je prawne uzasadnienie z tym jednak za-
strzezeniem, iz zatrzymuje on prawo do do-
tychczasowego uposazenia i do swiadczen
wzgl
dnie ich wal'tosci, przyznanych mu
przy mianowaniu.
Egzekucja administracyjna oplat za gaz
i elektrycznose.
Pytanie: Zarz
d l\1iejski otrzymal odpis
okolnika jednej z izb skarbowych w ktorym
wyjasniono, iz w trybie egzekucji admini-
stracyjnej mogl! bye scil!gane m. in. row-
niez i oplaty za gaz i prlj,d elektryczny,
z wyllj,czeniem jedynie oplat za sprzedane
zelazka elekt!"yczne. "\V obec dotychczasowe-
go stanu rzeczy, IZ spo':;rod naleznosci
pl'zedsi
biorstw i zaldadow komunalnych
tylko oplaty wodoci1!gowo - kanalizacyjne
podlegajlj, egzekucji administracyjnej, Za-
rZ=1d Miej,,1U zapytuje, czy przytoczone sta-
nowisko danej izby skal'bowej jest prawnie
uzasadnione.
Odpowiedi: W m:, "I art. art. 27 - 30
przepisow ustawy z dn. 11 sierpnia 1923 r.
o tymczasow
.m urt'guJ J\\ aniu finansow ko-
munaln
"Ch IDz. u. R. P. Nr 62/36 r. poz.
454), slj, trzy grupy oplat: a) administra-
cyjne (za czynno':;ci i po':;wiadczenia urz
-
dowe), b) specjalne i c) za korzystanie z
urzlj,dzen i zakladow komunalnych.
Dwie pier"-sze gl'Up
obejmujlj, oplaty
o charakterze naleznu