/119_0001.djvu
\.;ena 2 z??.
,Prosimy p??ac;ii '
Iko z??. 2.- za numer naszego pisma! ????dartie wyzszej ceny Jest nadu??yciem!
AS
Rok I
-
-
Trzeci
-
Krak??w. piqtek 23 listopada 1945
dzieD precesu. w
erYDJberdze
-
Dokumenty niemieckie najlepszym dowodem
winy oskar??onych hitlerowc??w
Londyn, 23 listopada (BBC). Na czwartkowej
!to'ZJprawie w Norymberdze przeciw gJ??wnym
niemieckim zbrodniarzom wojennym prokurato-
:rzy Stan??w Zjednocwnych przedstawili materia-
Iy dowodowe, swtierdzaj??ce, ??e rz??d hitlerowski
utwOt'zy?? spisek w celu pog,r????enia ??wiata w
WOjn.je. Pierwszy zabra?? g??os przedstawkje,l a-
tne,ryka??skiego oskar??enia p??k. Robert Storey,
kt??ry o??wiadczy??, ??e s??dowi p.rzedstawione
b??d?? dokumenty b. rz??du niemiecki8q'J.
Nale???? one do kom.pletu 2.500 takich dokumen-
t??w, kt??re wpadly w r??ce sojusznik??w. prok.ura-
tOr ameryka??ski podkre??Li?? autentyczno???? tych
dOkument??w i odczyta?? o??wiadczenie ma}ora a-
tneryka??skiego Corny, z??,o??one pod pny,si??g??, i??
:materia??y przed??o??one trybuna??owi s?? ahsolut-
nie autentyczne. Major Cowy jako szef kom
sji
badania dokument??w hitlerows
i'ch, zdobytych
Pn:ez wojska sojusznicze, stwierdzi?? ich auten-
tyczno???? ponad wszelk?? w??tp!Jiwo???? i przekaza??
do dyspozycji trybuna??owi. W dalszym ci??st9??a zni.leziona
;r ze z wojska sojusznicze w pewnym starym
t ,unku bawarskim. Dokumenty dotycz??ce Iotnic-
Wa niemieckiego odnaleziono w r????inych miej-
licach
ALpach bawaff.kkih. Niejednokrotnie
dnalezlone
"kumenty by??y tak obfite, ??e trZe-
ha hy??o d
a IC
Jrzetransportowania u??y?? wiclll
ochodow C1??z.arowych. Ten ogrom materia-
o
o5ta?? ??;>z??
zony wed??ug. pOs2)cze'g61nyr.h
dzla??ow o$karzenla. Aby u??atwic try'lYuna??owi za_o
oznanie si?? z tymi wa??nymi dowodami winy,
!POczyniono z nioh fotokopie, kot??re b??d?? try-
buna??owi oddane, do dyspozycji. Prokurator
t\V'ie.rdza, ??e po zako??czeniu odczytywania ka-
:udniu w lzibje Gmi'n premier AWee rozpocz????
6W?? mow?? 2,dniow?? deba.t?? n.a,d poNtyk?? zagra-
niczn?? ze szczeg??lnym uwzgl??dnieniem ostatniej
wizyty w Waszyngtonie, w !Czasie kt??rej prze-
prowadzH rozmowy z prez. Trumanem i premie-
rem' Kani??1dy M.ackenzie Kiugem nad sprawam??,
wynikaj??cymi z u??ycia i rozwoju energii atomo-
wej.
Att??.ee o??wiladczyl m. in.: "Jestem przeko-
nany, ??e w Stal!1.ach Zjednoczonych istnieje pe??ne
Zl'Ozumienie co do tego,
e w ??onIe brytyjskie-
go par??amentu nie ma ??adnych istotnych r????nic
zda?? na temat konieczno??ci naj ??ci??lejszej wsp??l-
pracy w zagadnieniach ??wiatowych z ameryka??-
sk?? opini?? publiczn??. Bomba atomowa, kt??ra by??
mo??e nie je6t je5Z'cze 06tatnim s??owem w mo??-
liwo??cilach niszczycielskich, przekona??a wreszcie
??wiat, ??e je??eli cywilizacja ma przetrwa??, nie
mo??e by?? ju?? trzeciej wojny ??wiatowej. Istotne
zag.adnie:nie polega na tym, jakiego rodzalu po-
rz??dek ??wiatowy konieczny jest w obecnej epo-
ce, kiedy Dlaillka da??a cz??owiekowi t,ak s,traszliw??
bro??". "S??dz
, ??e musimy si?? przygoto-
wa?? na to - powiedozi'a?? Attlee - ??e je??eli
??wiat ponownie 7iostanie wci??gni??ty do wojny w
skali podobn.ej do tej, z jakiej o5tia
n:o wydoby-
li??my si??, ka??da bro?? b??dzie u??ywana. Moma z
ca???? p,ewno??ci?? oczekiwa?? wolny przy pomocy
energii atomowej w pe??nej skali. kt??rej rezulta-
tem b??dzie zniszczenie wie??klch miast, ??mier?? mi-
lion??w ludzi i cofni??cie si?? cywilizacj?? do jej sa-
mych pocz??tk??w.
W da!szym ci??gu premi.er AtHee o??wi1a,ctczy??:
"Organizacja narod??w zjednoczonych mo??e si??
sta?? tym narz??dziem, kt??re potrafi przeprowa-
dzi?? zasad?? poszanowania prawa ?? unlemotliwi??
wojn??, o ile wszystkie narody tak sobie postano-
wi??. Po,dkre??l'aID s??owa "tak sobie postanowi??"
Podkre??lam te s??owa, alhowiem ??1a,den sys.tem in.
spekcjoi, kO'!1Jtroli czy o'rganizacji, bez wzgl??du na
Dymisja regenta
li Lo11dyn, 23 listopada (PAP). Agencja Reutera
onosi z Aten, ??e arcybiskup Damaskinos, re-
geJt Grecji, zrezygnowa?? ze swego stanowiska.
??e -ak o??wiadczy?? premier Sofu??is, rezy;gnacja
kr
enta by??a nast??pstwem ann??owania przez
??..i la Iltandatu powierzOIDego all'cybiSlkupowi Da.
skinosowi.
tj?aIl1aSklnos mianowany zosta?? regentam Gre-
ta\ We wrze??niu 1944 roku. Do jego zada?? .1'lle-
'" ? przeprowadzenie rozejmu w wojnie domo-
??
J Il1i??dzy monarchistami a parti?? BAM i EL<\S.
1111 cYbiskup Damaskinos zO\Jta?? skazany na "'y-
19:ni
w czasie dyktatury Metaxasa. W roku
20
Jednak, poQ zaj??ciu Gre.cji przez Niemc??w,
al lednomy??lnie wezwany do powrotu pr'
ez
??ty Synod.
??\v10Wy premier Sofulls z??o??y?? we ??rod?? wiecz??r
agii a.tomowej wyprzedzi??o znilczn
e rozw??j
stos\l1T1k??w mi??dzynarodowych. Je??eli zmiany w
??yciu politycznym nie zr??wna!?? si?? z post??pem
naukowym, w??wczas b??dziemy wysadzeni w po-
wietrze. Eden podkre??:i??, ??e nawet karta, podpl-
sam.a w San Fr.an, cis'ko wymag,a rewIzji, w szcze-
g??1ruo.??ci prawo veta wielkia.!]. mo c.a l\S.tw , kt??re
m??wca okre??1!i?? jako anachronizm we wsp????czes-
nym ??w??ecle.
Z k,olei Eden nawi??Zia.?? d'O 'Zagadnienia stosun-
k??w z Zwi??zkiem Radzieckim.
Pnysz??y powszechny pok??j - m??wi?? Eden
- zale??y od porozumienia trzech wie??kich
mocarstw. Partia kon.serwatywna pragnie pel-
nego udzia??u ZSRR we wszystkich sprawach,
ndzia??u na r??wnych warunkach. WszY5cy
wyra??aj?? ??al z powodu ostatniego wzrostu
podejrze??, jakle zaistnia??y pomi??dzy Wielk??
Brytani?? i Ameryk?? z jednej a Zwi??zkiem Ra-
dzieckim z drugiej strony. Porozumienia, za-
warte przez ZSRR z pa??stwami s??sied
ki-
mi - powiedzia?? Eden - by??y zawarte, Jak
to wle??okrotnie o??wiadczyli rosyjscy m????o-
wie stanu, celem zapobie??enia ewentualno-
??ci odrodzenia si?? nowych plan??w hegemonii
Niemiec nad Europ??. Rosjanie nie s?? tak zu-
pe??nie przekonani, jak niekt??rzy, ??e duch hit-
??eryzmu wymar?? bez ??ladu. Uk??ady, zawarte
przez ZSRR, nie s?? skierowane przeciw Wiel-
kleI Bry tanI!, jak r??wnie?? porozumienia, za-
warte przez Wle??k?? Brytani?? z jej zachodni-
m s??siadami nie s?? skierowane przeciw
Zwi??zkowi Radzieckiemu. Niemal wszystkie
od??amy brytyjskiego spo??ecze??stwa ??ywi??
pragnienie nawi??zania przyjaini ze Zwi??z-
kiem Radzieckim, przyja??ni talk ??ds??ej I ser-
deczneJ, Jak przyja???? AngW I Ameryki.
N
zako??czendoe Bden wy
?? lIlia.dz:!ej??, ??e mi-
nister spraw za'gl'anicznych nie b??dzie szcz??dzi??
wyst??k??w, aby ponownie doszlo do spotkania mi-
nistr??w spraw zagranicznych. Wza.jemI!J& pocIej-
rz??iwo???? i stilJn meufDJO??ct mo??e by?? rozwi??zany
i musi by?? rozwi??zany jedynie na drodze bezpo-
??redniego kontaktu mi??dzy sojusznikami. MU6i
si?? tak eta??, je??eli ??wililJt ma uczestnliczy?? w dQ-
hrze za16??u??'OOlym pokoju.
Demonstracje w "ndiach
Londyn, 23 listopada (BBC). W Indiach odby-
waj?? si?? demonstracje przeciw odbywaj??cim1u
sli?? procesowi o!icer??w indyjskiel armil narodo-
wej. By??a to armia, org.anizowana pod patrona-
tem Japonii przez przyw??d.c?? hindu
kie.go Chan-
dra Bose. W Kalkucie policja musia??a otworzy??
ogie?? d{) t??umu, ktory demoMW'owa?? w ce:nt:um
miasta i na przedmie??ciach. Wed??ug niespraw-
dzonyd1 wiadomo??(Ji by
5 zabitych I 68 ran-
nych., W??r??d zabityah znajduje si?? zast??pca ko-
misarza poHcjli N. Johru;. T??um zdo??a?? zaw??adr.t????
12 samochodami wojSkowymi. W??adze wydaly
csbrz8??enie. ??e w razie powt??rzenia si?? taKicl1
wypadk??w zostan?? zast050wane najsW'owsze
??rodki. W Bombaju studenci ogrosili na pi??:ek
sfrajk i zamierzaj?? zorga.nizowa?? poch??d przez
mia5to.
P.ierwsze po.leclzenle nowego
rz??du francusldeJ;o
Londyn, 23 listopada (BBC). Pierw\Jze posle.
d.zenie nowego rz??du francusklego z gen. de
Gaullem jako premierem odby??o si?? we czwar-
tek popoludniu w obecno??ci W5ZYS tki oh: mini-
elr??w.
Komunikat og??osZ'Ony natyohmliast'po zebra.niu
hrzmi :
"Rz??d powzi???? deeyzj?? odno??nie do linii po-
st??powan
a oraz w srprawie projekt??w ustawo-
dawczych, kt??re zostan?? przed??o??one konstytu-
ancie. Rz??d opracowa?? o??wiadczenie, k1????re b??-
dzie przeds1awione Zgromadzeniu Narodowemu.
Ponadto powzi??to szereg decyzji w &!??,awie me-
tod w o1"9afloi'Zacj
prac U6tawodawczyah".
/120_0001.djvu
2
"nZT'RNNT'K P0T ,C:;T{t"
I,Niewinni"
Nr 29"
--'
Ca??a Po1ska ??ledzi z napi??clem proc,es norym-
bel'Ski. Od'bYWd si?? po raz p.ierwszy w hilStorii
l??d nad naszym najzaci??tszym wrogiem. G????wni
przyw??dcy hi
eryzmu, a zarazem narodu n
'emiec-
kiego stan??li ju?? ni,e p
d eto??em kon:fere:I1cji
pokojowej, jak. po pierwszej wOjnie ??wiatowej,
1ecz przed trybun.a??Eml s??dowym jako ni'ezwykli
zbrodniarze, kt??rzy uprawiali ludob??jstwo. Czyny
k.h s?? tak stras.zne, r??ce iciJ. tak zbro<:wna krwI??
pomordowanych milion??wofiar, ??e wszelka kara
zdaje si?? tu by?? za s??aba.
Wraz z Polsk?? ca??) ??wiat ??ledzi z ogromnym
napr????eniem ten monstr,e-proces kat??w niemiec-
kich. Jest to proces historii nie tylko nad dwu-
dziestu paru hitlerowskim! zh!ram.i, lecz fi a d
c a ?? ?? n i e m c z y z n ??, kt??ra doS'Z??a do niezna-
nego w historii upadku moralnp.go. Ludzko???? nie
chce pope??ni?? b????du z poprzedniej wojny. Nie do-
sz??o by IIigdy do drugiej rzez1 ??wj,atowej w wy-
miarach tak potwornych, gdyby zbrodniarze z J.i'J.t
1914--1918 zostali przyk??adnie ukarani. Opie8za-
??o????, ??le poj??ty humanitaryzm i naiwno???? ze stro-
ny aldant??w rozbestwi??y Niemc??w. POSitanowili
spr??bowa?? szcz????cia po raz drogi i przegraJ.i.
Ale tym r.azem me jest to ju?? przegrana mHitar-
Da ay poLityczna j,ednej wojny, lecz jest to prze-
grana mora/na w skali historycznej. Prooe:s no-
rymberoSki i jeg'o wyrok b??dzie napi??tnowaniem
wobec historii j ]ud:zko??ci nie tylko owych dwu-
dziestu cztereoh zbir??w, alie ca??ego narodu nie-
mieckIego. B??dzie os??dzeniem nie tylko czyn??w
Dieludzkiah, ale calej psychiki nI'emieckJ'ej, kt??ra
przez wiclti ??wiczy??a si??, by doprowadzi?? sw?? nd-
tur?? do rozbestwienia.
Proces b??dzie obfitowa?? w wiele ciekawych mo-
ment??w j powinien ods??o.ni?? kulisy hitIeryzmtl.
Zbrodniarze, stoj??cy dzi?? przed s??dem IlJaHJd??w
Dadra.biaj?? min?? j tupetam. Pr??buj?? nawet w tej
ostatniej chwi'li co?? wygra??, CO?? wyszachrowac.
Jednog??o??nie o??wiadczyli, :be nie czujq si?? winni.
Jest w tym co?? groteskowego. Ludrie, kt??rzy ma-
jq na sumieniu najwi??me w dziejach morder-
stwa ma!lOwe, kt??rzy podeptali prawo mi??dzyna.
rodowe, kt??rzy chcLeL1 ujarzmi?? ludzko????, kt??rzy
zDlisz<:2y11i ca??y dorobek kulturalJ1y wielu naro-
d??w - og??aszaj?? si?? za niewinnych. D??nitz po-
wo??uje Boga, ??Wl!at i sw??j nar??d na ??Wiadka. Li-
czy na mi??osierdzie bo??e, jak Hi1tler liczy?? na
nie, gdy ju?? zawio:l??y wszy&tkie illl1i??? ??rodki.
SwJat jut dawno os??dzi?? dwudziestu czterech
zbrodniarzy z Norymb??rgl. WyrQk b??dZlie tylko
wyrazem powszedhne'go o :z.brodndarzach przeko_
nania. Mog?? liczy?? jedynie na sw??j nar??d, kt??ry
zapewne n.iepr??dko zrozumie kl??sk?? i g????bszy
seoo dzisiejszego proce'su w Norymberdze.
Zapewne w ci??gu procesu zruilknie tupet
i pewno???? siebie oskar??onych, W miar?? jak
prwcLstawi .si?? im ad oculos dowody winy.
Tat.?? pierwsz?? oznak?? jest zachowanie si??
Frau.ka. Swiat oczekuje hie tylko skruchy
zbJ'odnaarzy, aLe I o??wietlenia wielu rzeczy.
Pr,ooe,s norymberski powinien. wydoby?? na
tlwiat??o dzjenne ka??d?? zbrodl1ii??, kt??rej dopu??cili
si?? Niemcy w ciqgu tej wojny. Zw??amcza narody
Ameryki j tych cz????ci ??wiata, kt??re U11ikn????y
bombM'dowa?? i okupacji ni emleokiej, powinny
dowie-dzie?? si?? wszystkiego. Je??li by??y niew-
czesl!le pr??by wybielania Niemc??w, a nawet go-
dzenia si?? z nimi, proces norymber1ski wJ'nien.
przekona?? nawet tych najbardzjej niewiernych,
te Majdanki i O??wi??cimy to nie jest wyssana
??: p41ca propaganda, lecz straszliwa prawda. Pro-
ces powinden wstrz??sn???? sumieniem narod??w i
r a z n a 2 a W s z e p r z e k r e ?? I j ?? z ?? u-
d z e n i a, jak i e I u d z ko?? ?? ?? y_
w i ?? a w B t o s u n k u d o N i e m c ?? w.
Tylko d??ugie d'Ziesi??tki lat now
o wychowania
mog?? zmieni?? psychik?? niemieck??.
Karta metorii odwr??ci??a s.1??. Przed trybum.a??em
ludzko??ci stan??l1 najw!??ksl 2brodnliarze ??wlata.
Na ten dzie?? czeka,!i??my Wieki ca??e. Trzeba by??o
do??wiadczenia stuleci, by ??wiat przejrza??. Z Krzy_
??ak??w godz??cych w Polsk?? wyro,s??a hydra, kt??I::I.
zagrozi??a ??wiatu cJ??emu. Proces norymoorski
przejdzie do historii jako s??d nad narodem, kt??ry
doszed?? do dna upodlen.ia w swej DJienawi??<:i do
reszty ??wiata i w swej bucie nie maj??cej granic.
Oby ??w1a1 wyciqgn???? raz na zawsze z tego pro-
cesu nauk?? na przysz??o????. Trzecia bowiem okazja,
kt??r?? by SIl?? Niemcom lekkomy??lnie zostawi??o, do-
prowadzi??aby ??wiat do ca??kowitej zag??ady.
D2ie?? s??du :!Jad zbrodniarzami niemiec-
kimi jest dnaem, kt??ry rozp<>C2yna nowq er??
W dziejach. St. P.
Kto zna SS.owca Waltera Koehlera?
Am,baflador Rzeezy,pospoUtej Polskiej w Pary-
tu zawiadawa min. Siprawiedl1wo??c1, ??e w??!ldze
franCU$k.le uj????y na terenie Prancjf zbrodniarza
wojennego Waltera lCoehlera, SS-<>woa, kt??ry
przes??uchiwany przsz policj?? francusk??, przyma??
Il?? mi??dzy innymi do zamo.rdowa.n28 kobiety i
10-cioletniego dziecka w nieustalonej bli??ej wsi
'" okolicach LubUna. Przest??pca twierdzi, i?? po-
pe??ni?? wymienion?? zbrodni?? na skutek polecenia
.wego 2Wierzc??mJ.ka.
Min. Sprawiedliwo??ci za:z??da?? przeprowadzenia
W sprawie tej do('.hodzenla, kt6rym kieruje pro-
kurator Specjalnego S??du Karnego w LUblirJe.
R??wnocze??nie zosta?? zg??oszony W'I11osek O wyda-
lIle zbrodniarza, ce??em os??dzenia go w Polsce.
Wszystkie O&oby, kt??re maj?? jakiekolwiek wia-
domokj o Walterze Koehlerze lub o J
prze.
??o??onym, wzgl??dnie wiedz?? O episanym powy??ej
fakcie, proszone s?? o zawiadomienie j)I'okurato-
.. Specjalne.go S??du Karnego w Lublime (przy
.awiadomieniu nale??y powo??a?? si?? na nr. ??ra-
NSPBC 1984-45, miD. Sprawiedliwo??ci).
'
or
",ber
%e
Na . pi???? przed dwunastq
P.remier Camelop'lllOlS nie mia?? wi??cej s7;cz ?? - 1 Bevina, k!t??ry przes??a?? re,gentowi Damas.kinOlSo-
??cia od swy<:h pop.rzednik??w, kt??rzy po dymisji wi detpesz??, proponuj??c?? utworzenie rz??:du lwa-
Vlll,gari5a stawali na czele rz??du g,reckiego. Po licyjnego i o,droczenie plebiscytu w sprawie mo:
trzytygodniowym urz??dowaniu musia?? i on po- nareMi na 3 wzgl??dnie 4 lata. W depeszy !Swej
da?? si?? do dymisji, kt??rej g????wn?? pnyayn?? by- Bevin zaznaczy??, ??e w lazie wy.pebn:ie'l1ia i1{ch
??o niew??tpliwie caikowite za??amanie si?? gospo-. warunk??w, Wie??ka Brytania b??dzie sk??onna do
darczego programu rz??dowego. Bezpo??rednim udzie??enja GrecjJ pomocy finansowej.
powodem dymisji by??a prawdopodobnie decyzja Pierwsza reakcja nastilP'i??a oczywi??cie ze stro-
rz??du brytyjskie,go, kt??ry nie lldzieli?? Grecji po- ny kr??la Jerzego. Wypowiedzia?? si?? on przeciw-
??yczki finansowej. Misji .tworzenia rz??du pod- ko odroczeniu pl'e'hiscylu, maj??cego zadecydo- 25 hitl ??'ll
j???? si?? przyw??dca libera????w SofuUs, kt??ry ??:I ia?? wa?? o je,go powrocie na tron, okre??laj??c: ten fakt Hiszpania wyda O" erOWC
ju?? przygotowan?? li6t??, cz??onk??w swe.go gabme- jako akt jednostronny, powzi??ty wy????cznie przez Londyn, 23 listopada (PAP). Agencja Reu
r o
t
. Jak wiad
mo, Sofu1is nie pot:rafi?? poprzed- rz??d repuhlika??5ki. Kr??l 81wierdz1i??, ??e pPJtE:st donosi z Madrytu, ??e na ????danie sojll5znicz e J
_
mo sformowac
??d
. je'9? ma wy????cz
ie .na ce
u dobM .??udu .greckle- mis';! KontrolI??ej w Berlinie, 250 wybltnycb bJ
. Now'y ,rz??d .g:eCk! zosta?? s,two,rzony VI sY
,u
-, 1)"0 I poszanowallle Je,
O nl
zaleznejwol
. ,.... .'
..t??et
Wc??'V" :to,stlMie w najb??????szych dn
ach o
eji, t kto d ra 'Wt?zy
k :?? P p ewll d "! trwa??O'S tk ??:
EJ??Y
Y o Sf?? Je,dnym z powo<1??w dymisji rz??du greOkjego stawionych do' Niemiec przez w??adze h,??5Zpa
na o wa czynnI I. rze e W5ZYS Im,'
eWlO wa b ?? .. l .. t'''' . t iT. l' kie. h Ii '." znaJ'
art' EAM ?? . d ?? f' l' . d ' Y a tez mew??tp .lWIe os a'-LIla WIZY a an"le G -. skIe. Wsr??d przymusowyc "repa'! antow.' _
p. la .0 wla d cz y a k ? ICjd b me, ze ?? t maga ?? go wiceministra spraw zag,ranicznych, Mac Nella, duj?? si?? przedstawiciele dyplomatyczni, prz l "
SI?? utworzema rz?? li tory, y
ep.reze'll owa k . db ?? d t .. l '! . . ?? 11: e-
, . k' . . ' '. ., tory o ' y cl'ozmowy z prze s aWlcle aml wSZyS - w??dcy gestapo I Wielcy przemys owcy oraz _
g.??owne le:runki polItyczne .krajU,..I, zobowI??zuJ?? kich partyj polityczny oh, nie wy????czaj??c orga- rownik hiszpa??skiego oddzia??u partii narod'1WO
s
?? udzi.e}i?? m.u poparcia, .me naCIsKaj??c na ko- nizacjQ EAM. Przedstawicie,le tej parUi z??o??yli . r t . Th kt?? w ahwi'li obeC"
lllecznosc udzIa??u w rz??dzIe swoich repreze!1ltan- . , . ., . ??' h 50cJa IS .Yc::n ej ,. om
,. ry. Ln haJI'
t' O . . EAM ,t . . t . . t k' brY'tyjs.Kiemu mInIstrowI ob5ze,rny materIa, c a- nej znajduje SI?? w wI??zIemu za nlele'ga y
oW ci r
alllZaCj
1 ?? go, ??r: JeB ;::'nac t a [ ra.kteryzuj??cy sytUd11e postUla.ty,
w wamnkach sprawiedliwo ki d!.a wszystkich nalez.y SI?? sp,odzl.ewac, ze nowy. rz??d Sofuhsa
s.tronnictw i ??e p??ebis<:yt w sprawie pOwrotu kr??- Il5\1IlI:; te wszy.stJItle a??:0malie i moze zd???a. WpTO-
la odb??dzie s.1?? dQpiero w roku 1948. To os,tamie w,adZ??c W11eSZCle Grecj?? na ??ory spokoJu 1 ??adu.
o??wiad<:zenie zosta??o spowodowane p,rzez min. Zb. Sz.
NOTymberga, 18 liis,topada
Norym'bepga p,rze.ct.staw.i,a je,den wielkJi ob??z
dzienni'karskJi. Z ca??eg,o ??wi,ata zjechali s'i?? ko-
:respondenci specjajni, abyg:i'9antyczne wido-
wisko procesu wszelk!imi mozliwymi ??rodkami
przekaza?? czytelnikom na ca??ej kuli z,iemrskiej.
PrzedstaW1iciel USA w p.I\ocesie, s??dzia Robert
H. Jackson, og
osi?? dzi?? publicznie, ??e Rosja Ra.
dziecka i FlTancja popar??y wni,osek Ameryld, ahy
Alfreda Kruppa poslawi?? w stan oskar??enia w
zamian za je'go ojca CU5tawa, kt??ry straci?? pami????
i m.llSQ by?? tym samym wy????czony z plTOce5U.
NorymbeI1ga ca??a stoi pod znakiem przY'5z??ych
wyodapze??. Z wielkim po??piechem s?? czynione
o'statnie przy,gotowani.a. Przed pa??acem s??do;wym
na FUIther-Strasse zostaly uporz??dkowane ulice
i skwery, aby mog??y podo??a?? wie'lkiemu rooho'.ni
samoahodowemu. Wszyscy bo,wiem maj?? iu swo-
je maszyny. Zo??nierze niemieocy 5.?? zatrudnie-
ni przy robotach remDntowyoh, a k:obiety lI1ie-
mieck'ie myj?? okna, 5.rulOdy i n05z?? mebJe. Od'-
nosi si?? nieraz w:ra??enie, :??,e nie wystarczy Cz'asu
na wyko??czenie wszystkich drohiazg??w, tak ko.
nie=ych do tego proceeu.monst,re. Zainstalo-
wane s?? ju?? i g??'o??niki, kt??re transmitowa?? b??d??
w aztere,dh j??zykach przebieg rozprawy.
Dzi?? pDdano r??wnne??, ??e s??ynny fotograf Hit-
??era, kt??ry mia?? mono,pol ina foto.grrafowanie hm-
{era i jego poplecznik??w, G??awetm.y Heinrich
Hoffmann, cz??owiek, kt??ry zrobi?? miliony i kt??ry,
jak powiadaj??, dziel.i?? 6d?? z Hitle
/121_0001.djvu
J
,
!1r 200
,.D7:rr -'1\:PT( pnT S KI"
F KaziUJierz Piwarslci, prcf. u..
.
s
Po
zlo O Gda??
k...
WOjna zacz????a si?? o Gda??sk". A?? do znudze- gospod
rcze .Polski mo??e .lojalnie obs??uglw
?? I Krzy??acy w r. 1308. Gdyby
ol&ka .na!>t??pnie wy-
nia g??osili hitlerowcy w swyoh j:HzN????nych enun- miasto, w ktorym rz??dz?? SI?? nadal Niemcy. rugowa??a niemczyzn?? z Gdanska, me by??o by pro-
Cjacjach, i.e przecie?? im tylko o Go.a??sk c.ho. . _. ! blemu niemieckieqo w Gda??sku w r. 1919. Wnio-
dZi??o i gdyby Polska si
nie upiera??a... itd. W isto- Sankcja wiekowej krzywdy sek st??d jasny - czyje metody sankcjonowano,
Cie sprawa Gda??ska odegra??a rol?? niejako
ym. polskiej nadu??ywaj??c czci!Jodnej firmy: prawa samosta-
b nowienia narod??w. "Wolne Mias.to" by??o nadal
olic:zn ?? : konflikt o Gda??sk W y z y skali hitJerow- NI . e dano Pol
'- e G . da ?? sk a , b o t a m wI ' ??ks z cs ' c ' . dk ' . .. ?? .. t
o
osra lem wOJuj??ce] nIemczyZiI1y, co W asnre s a-
cY jako pretekst do dawno planowanego ude- n
or7yli NIemcy. Tak poj??te prawo samostdno- Thowi!o bodziec dla szowinist??w niemie.ckich do
rzenia na Polsk??. O Gda??s.ku g??o??no by??o w ca- WIenla narod??w oznacza??o sankcj?? wiekowej podndesienia krzyku na ca??y ??wiat: niemiecki
??Yrn ??wiecie w gor??cvoh miesi??cach letnich 1939 I krzywdy ??wiata s??owia??skiego. Wiadomo, ??e Gda??sk chce wr??ci?? do Rzeszy! I tym to has??em
roku. Slowo: "Gda??sk" -- nie schodzi??o z pierw- I Gda??sk by! lllegdy?? miastem s??owia??skim i po. pokryli hitlerowcy w r. 1939 przekre??lenie mister-
6zych st'ran dziennik??w obu p????kul przez Jbg;e z
stawal pod rz??dami polskimi do pocz??tku X??V nie skleconego statutu "Wolnego Miasta", prze-
ty.g d' N' . d l' . l . Gd ?? k . wieku. W r. 1308 Krzyzacy zagTabIll Po Isce kre??lili ca???? prac?? autor??w Traktatu Wersalskie-
R o nIe. lemcy z?? a -1. wCle ell1a
s. i3 00 Gda??sk, pos??uguj??c si?? r??wnocle??nie podst??pem qo i matador??w Litri Narod??w, "opiekulllki" Gdan-
zeszy, czemu opar??i! SI?? Polska, znajduj??c w i gwa??tem. I rozwi??zali problem gda??ski po swo. ska.
tYrn wzgl??dzie poparcie wielkich mocarstw, kt??' jemu: dokonuj??c rzezi slowia??skiej ludno??ci mia-
re Uznaly, ??e nale??y wreszcie powiedzie?? Hltle. sta. Nieraz przyznawali si?? do tego sami Niemc'{
rOWi, upojonemu Ii'kwi'dacj?? Austrii i Czecho- cynicznie. Tak np. historyk twierdzy gda??sKiej,
S??oWacji, kr??tkie sl??wko: stop! Nie pows
rzy- ge
era?? pruski
oehler: napisa?? w r. 1893 (w stu-
II!a??o to Niemc??w od uderzenia na Polsk
. r nie- leCIe przy????czem a Gdan6ka do Prus) ca??kIem wy-
bawemro a anda niemiecka wrzeszcza??a t,lUm- ra??nie: ,.Wobec nieliczn
j s
??y .zbrojnej, jc1k??
fal' p P g. ..... rozporz??dza?? zakon krzyzackI, me pozostawa??o
?Ie na
szy
tkle strony sWJata.. Gdansk Jest mu nic innego, tylko radzi?? sobie tym sposo-
znow niemIeckI! A kto mIa?? oczy l uszy ot,war- bem"!
te, ten wiedzia??, ??e z Gda??skiem by?? n1eroler-
Wall1lie z????czony problem egzystencji pa??stwa
Pob,kiego. Zaj??wszy Gdansk, obalili hitlerowcy
r??Wnie?? i pa??stwo'poI6kie.
Po iska odzyska??a Gda??sk w r. 1466. Tymczasem
_ miasto zosta??o przez Krzy??ak??w zniemczone.
Kardynalny b????d wersalski I Pols,ka pozos,tawi??a niemczyzn?? qda??sk?? w spo-
Gd,ansk by?? w latach 191!}-....1939 "Wolnym' kOju, pozwalaj??c jej rozrasta?? s.i?? i tuczy?? na
Miastem". Takie rozwi??zanie kwestii dosl??pu o;qanizmie. qospoda;;
ym Po]s.kl. :Vsk.utek
ej
Pol k' d t j d k d a??n c.'h mewczesneJ toleranCJI I zlekcewa??ema mebezple.
b?? s. I o morza - o e en z ar yn y. _ cze??stwa nlemleckie!Jo
prawy z te-
go, i a k i e k o n s e k wen c j e m o ?? II
P o c i ?? q n ?? ?? b u d z e n i e t a k i c h r e.
f 1 e k s j i i n a d z i e i u N i e m c ?? w?
Sens moralny konfliktu
dziejowego
Wyst??p p. Bevina by?? dla nas zqrzytem bardzo
niemi??vm. Ale trudno, wyra??amy prawdziwe ubo-
lewanie i - p??jdziemy swoi?? droq??. B ?? d z i e-
my dalej budowa?? polski
G d a n s k. Z tym wi??ksz?? qorliwo??ci??, z tym
wi??ksz?? pasj?? - jak?? tylko dyktowa?? mo??e wola
niez??omna i prze??wiadczenie, ??e pracujemy na
swoim, nie "tymczasowym", lecz trwa??ym, wIecZ-
nymI
MICHA?? RUSINEK
--.:
W??skie i czerwone Dunaj e
Woda na m??yn niemiecki
Naraz dowiedzieli??my si?? z os??upieniem z mo-
wy ministra s.praw zaqran. Wie-Ikiej Brytanii Be-
vina, ??e to wszys,tko nie takie proste, ??e Gdansk
jest wci???? je6zcze "Wolnym Miastem", - oczy-
wi??cie formalnie, do konfenmcji pokojowej: ??e
administracja polska jest "tymczasowa" itd. Nie
wchodzimy tutaj w motywy taktyki poIitycznei,
jakie p. Bevinem kierowaly. Ale przypomnijmy,
??e s?? chwile dziejowe, w kt??rych dla taktyki nie
Defilada Wojska Polskiego w SzczeciDie
(fs)
Nie wiem, czy prze??yj?? w "??.yciu dn],gi rdZ PO_ ! na Senatorsk??, drudzy na lewo do barykady na
dobIje uczucie. Czy b??dzie jeszcze w ??yciu dm. Miodow??! Pr??dzej, pr??dzej!
gie takie s??owo, pod kt??rym zbledn?? wszy;;lkie Na Senatorskiej jest cicho, na Miodowej g,raj??
twarze bez wzgl??du na wiek, pog.????dy i r????no- maszynowe karabiny.
rako???? s??du. \Iv te; chwili my
l jes,t jedn'l i Je- PrzeJ rozwart?? bram?? wiJowisko niewarszaw-
II den w-sp??lny poryw, jeden okrzyk osiemn.}stoje. skie, ouraz z rewolucji francus.kiej. Jeden miota-
Wsz y sc y na barykadv! . tniego dziecka, kt??ry zapieni si?? w ??y??ach dre- j??cy si?? w po??piechu tJum, jeden krzyk op??tanej,
.. .szczem dot??d nieznanym, uderzy si???? w ,??ce i
lepej odwal!i. SE'tka ludzi skacze po tocz??cych
Ranek na schodach wstaje ci????ki i ponury. r.ogi. si?? beclkach, rzuca cegJy na 6tos w poprzek uli.
??Wiga si?? w suchym, rzadkim jeszcze qrzechocie -- Wszyscy na barykady! cv. Nie wyryw3 si?? nawet chodnik??w, bo z dru-
a.rabin??w i opada z szumem nowych czo??g??w Kto powie inaczej, sk????lmie. Kto powie pozmej giej strony ulicy czekaly na ten dzien ruiny.
W siedmiopi??trow?? oficyn??. inaczej, ten druqi raz sk??amiE'. By??o wtenczas Pi???? lat le??a??y martwe, aby dzi?? obudzi?? 6i?? mo-
. Gdzie jeste??my, nikt jeszcze si?? nie orientuje, to s??owo i nie bylo innego: "b??j o W df5Z.iW??". kr?? czerwieni?? i stawia?? zapor??, pomoc ula o.
n b lkt nie przyby?? ani nie ubyl z naszej osaczonej Dziewczvna, kt??ra krzycz2??a nad domami, nie wych szalonych ludzi.
rarny. Zycie stan????o w tym domu i czeka. by??a politykiem, ani nie czekala na wys??any to. Na 5rodku barykady, na najwy??&zej beczce
Dozorca wynosi kocio?? z gor??c?? herbat??, kto?? tel ministra. By??a dzieckiem miasta, kt??re pa- dziewczyna wymachuje r.??kami. Trzepie potarga-
rna jeszcze chleb w teczce i kiszone og??rki. Ad- mi??tiJ.??o trupy pod salwami na Piusa i Niepodle- nymi w??osami i krzyczy, krzyczy za wszystkich.
okat. z Brze??cia dr??y za ka??dym wstrz??sem wy- g??o??ci, kt??re widzialo ojca jej i brata, ci??gnio- - Pr??dzej. pr??dzej! Bectki do mnie, nie w6zyst-
Uchu, siedzi na schodach piwn.icy i kr??ci nie- n??go za kark do 7motoryzowanych kibitek ge- kje' na t
mt?? stron??!
19 h ' rabnie papier06a. W??a??nie przyk??ada go do ust, stapa. Kto nie widzia??, nie uwierzy, ??e sia??a Lik w
. te Po??lini?? i widz??, jak mu palce poruszaj?? 6i?? Okrzyk ten jest w tej chwili okrzykiem War- obstrzale nieuostannym, nietykalna dla wszyst.
lepo\J??usznie pod wargami. szawy. kich strzal??w karabinowej sieczki.
G?? Biegnie dozorca i syn w rozche??stanej koszuli, Kto?? poni??ej niej szarpa?? rumowiskiem i krzy-
p O??nik. krzycz??cy nad opusto.sza??ym miastem, bIegn?? kobiety osiwia??e z drugiego i trzeciego cza?? nieu
tannie.
'\v0Wtarza pona,d na6zym daohem swe ponure pi??tra, biegnie lekarz i listonosz w mundurze _ Schowaj si?? za mur q??w'lliaro!
ezwanie do Warszawy: "Ka??dy dom..... gubernialnej poczty, biegnie matka pos??pna z A ona jedoo: '
c:I.
o schodach kamiennych I.eci po??pieszny na zabloconyoh ulic "Marymontu. Nie wiedz??, kto - Pr??dzej, pr??dzej!
" o?? stUkot. Syn dozorcy w rozpi??tej koszuli ogla- wymy??lii powostan
e, jakie zakre??li?? mu plany po- To s??owo jest najwa??niejsze. Barykada rosme
za na p????pi??trze pierwsz?? wiadomo????. lityczne i nadzieje, k!o poniesie jego chwa???? czy i ro??nie. Lud starej Warszawy zesypuje na <;t06
N --
y??em na dachu. Jeste??my w samym ??rodk.u. ha??h
. Nie wiech??, gdzie jest prawda i rozs??dek, w??a.su?? ofiar??. Rzuca belki j cegly. dodaje ru-
S a MIodowej s?? powstancy, na Senatorskiej Je- ??dzil' nran;ce mi??dzy honorem. korzy??ci?? i zem. mowiska do otwartych beczek, odgradza si?? od
zCze szkopy. '5t??. Wied7?? led
Jo, ??e brama na Senatorskiej prr>. niemczyzny zapor??. Barykadami kraje miasto na
k D
nasz ma dwa podw??rZJ, zawalone becz- wadzi do niemieckich, znienawidzonych he??m??w, cz????ci, wycina nimi ulice wolne od w??adania ge-
!l a II! I .1 dwie bramy. Jedna na Senatorsk??, drugi! i3 bram, na Miodcwej do wolno??ci i po??wi??cema, stapa. Oszo??omiony, pijany nadziej??, wO!!lO??ci
&i a MIOdow??. Kto zd????y, kto nas zagarnie, rHszy?? do ludzi z kilku karabinami i kamieniami w za- 6zafuje krwi?? ch??opc??w i dziewcz??t, biegn??cych
?? st??d nie mo??na. palczywym r??ku. ju?? w poprzek czo??g??w z noszami.
!II J
s
cze herb
t.a jest gor??ca i jeszcze w r??ce s?? Wysypa??o si?? wszystko piorunem z pi??ter scho_ Ale \0 pierwsze dni, jeszcze nie wolno rjziwo-
't e Ojedzone og??rki, gdy nagle z tamtej lewej d??w i oflcyn. P??dZI po w??zkach i beczkach, dud- wa?? si?? n.iczemu. Kto by powiedzial s??owo srnu-
k.
()ny podw??rz.B nadbi.ega m??ody:. ko.biecy o- n!??cyc
. po betonie, po rozmaz
nyah niebiesk?? tne. i pn:ewid
ii'\.ce, na
wano by go defetyst??. Na
j\1?? Yk. Zrazu mezrozumla??y, wysokl I silny. Ale farb?? sClekach rozleg??ego podworza. razie mowi SI?? maCZej.
li?? Przelatuje po szybach i pi??trach, rozmna??a , Na ??rodku podw??rka m??ody cz??owiek stoi na - Z1! dwa, trzy dni b
zie ju?? ca??kiem doorze. I
_Coraz szerzej, dopada naszej bnmy. ko??ysz??cej si?? beczce I kieruje porywem. Sko??czy si?? pOWlStanie. Armia niemiecka skapi-
Wszyscy na barykady! - Jedni na prawo tarasowa?? beczkami bram?? tuluje w??a??nie tu pod Warszaw/??. Niemc??w ju??
prawie nie ma w Warszawie. Uciekali przecie??
od dw??ch tygodni. ka??dy widzia?? wystraszone,
zmarniJ te od::1zia??y,' chy??kiem cofaj??ce si?? ulicami
stolicy.
To jest jedyna pociecha. Niemc??w ju?? nie ma
w Vv'arszawie.
W ka??dej bramie m??wi si?? to samo.
- Wojsko z lasll jest ju?? pod Bielanami, dm"
gie stoi pod Siekierkami. Ino patrzy??, jak po????-
cz?? si?? dzielnice. Wnet b??dziemy mieli Past?? i
poczt?? na Placu Napoleon'!, wytw??rni?? papier??w
warto??ciowych i ca??e Stare Miasto. A potem zdo-
b??dziemy wiadukt i po????czymy si?? z dow??dz-
twem ??oliborza. Przetniemy linie poci??g??w pan-
cernych. kt??re od jutra zaczn?? bi?? w Pow??zki
i Stare IVliasto.
Kto to i czym zrobi, pojutrze braknie kul na
Starym Mie??cie.
Przychodzi nowy wiecz??r, nie szary, lecz czer.
wony. Widz?? go z dachu przy ulicy Miodowej.
Widz?? dalekie ut??sknione b??yski pot????nej arty-
lerii sowieckiej, p??kaj??ce poza martw?? Wisl??
i cich?? t.a iemnicz?? Praq??. Nikt nie wie, co si??
w tym ciemnym, drugim mie??cie dzieje.
Gdy mi powiedz?? kiedy??, ??e Warszawa nakry-
??a by si?? gruzami, nawet gdyby nie by??o powsta.
nia, nie uwierz??. Cicha i tajemnicza Praga docze-
kala ze sw?? n??dz?? dnia wo!Jio??ci.
Ale dzi?? jest inaczej., obudzona Warszawa py_
szni si?? przed Prag?? krwi?? i dymami.
Pierwsze po??ary wybuchaj?? nad centrum mia-
sta. Pal?? si?? niewiadome w??wozy ulic, zakryte
czarnymi wie??ami ko??cio????w, stropami wynio.
s??ych dom??w Kr??lewskiej i Traugutta
Na drugiej stronie Wisly domy nadbrze??ne
??zawi?? czerwonymi oknami. Widz?? pierwsze po-
??ary stolicy i wszystkie te najbli??sze sloj??ce nad
sam?? rzek?? migotaj?? szybami.
W pierwszej chwili wydaje mi si??, ??e si?? pal,
od wewn??trz, ale lekarz przy mnie stoj??cy, kt??-
ry ma lepsze oczy, m??wi:
- Nie, to odblask z naszej strony.
(Ci??q dalszy nast??pi)
/122_0001.djvu
??
"DZIENNIK POLSKI"
Nr 290
--
2gcie Ul arszawJI
Uroczysto???? otwarcia "OWecJ9 roku
akad,emickiego-w Szkole G????w,"j Hondlowej
w G????wnej Szkole Handlowej W Warszawie " dniU
17 bm. odby??a si?? uroczyst
???? otwarcia nowego roku
szkolnego 1945--46. WzI??li w niej udzia?? cz??onkowie "''I-
du z premierem Os??bk??-Morawskim na C"zeIe. rektorzy
U. W. I Politechniki WarszawskiL] orai delegacje wszyst-
kich w)??szycb uczelni w stolicy ze sztandarsm!. Po prze-
m??wIeniu wst??pnym rek??ofii prof. Jerzego Loth", odbyla
si?? immatrykulacja studenl??w, po czym prof. dr Andrzej
Grrdek wyg??osi! wyk??ad pt. "DwIe teorIe - czy dwie
Daukl",
Pa??stwowy Zak??ad HIgl1lny
dzia??a w stolicy
W pa??SIwowym Zak??adzie Higieny w stolicy prz.p-ro-
waua si?? analizy krwi, badania biologiczne, kontrol'll
lek??w I preparat??w i badania ??1 vno??c.l. Oddzia?? bada-
nia
wno??ci PZH wsp????pracuje z Min. Aprowizacji, kl??re
p-rzesy??a zn.iczn?? liczb?? pr??b ??ywno??ci do badania. Przy
akcil kontrolnej wykryto szereg firm anonimowych, pu-
szczaj??cych w obleg produkty sfa??szowane np. kwas
mr??wczany zom:ast octu, bezwarto??ciowe ole'e zamiast
ollwy. dodawanie soli do cukru etc. Ostatnio przepro-
wadzono przy wsp????udziale miejskich wladz sanltarnych
badania ??r??de?? w')dy i w zwi??zku z tym odby?? si?? kun
dla kontroler??w sanitarnych. Z zarejestrowanych okola
700 studzien na lerenie Warszawy wp??ywa o'becnie dz'ennle
4-<> pro b do badania. Oddzia?? wodny PZH obs??uguje
r6wnle?? teren wuj. warszawskiego. W PZH produkuje slo:
luro wice l szczepionkI przeciw w??ciekUfnie, ospie. b??onicy.
Ca??a praca Pmistwowego Zak??adu H gieny zd????a do za-
bezpieczenia przed epidemiami I podniesienia sanitara&-
go stanu stolicy.
WYdawnictwo student??w medycyny
SIU'denci Wydzia??u Lekarskiego Un??w",rsytetu W??uzaw-
.kiego przyst??pil.j do wydawania czasopisma ,.ZycJe m...
dyczne", po??wi??conego zagadnleniom spo??ecznOolekar..
sklm.
Archiwum Miejskie
Niepowetowane straty kompletnie epalanego A??atwum
M:eJskiego w Warszawie (dawn" siedzIba, Arse>w przy
u??. D??ugiej 52 w ruinach) obejmuj?? akta aruntowe I bu-
dowlan'e nieruchomo??cI Warszawy od r. 1806-t9
', akta
:& okresu Powstania Listopadowego, akta szpitalne funda-
cyJ m.ejsklch, uchwa??y magistralu, wspaniale zbIory pla-
D??W, rycin, sztych??w, plakat??w 1 10tografiJ. Pr??cz takich
dokument??w, zamykaj??cych w sobie bogat?? przesz??()????
stolicy, sp??on
ly Jeszcze w czasie okupacjl przed wroalem
pochowane r??kopisy, prace naukowe i ks:??tkl z pokon!!-
skowanych bihliotek szkolnych oraz wyb??r okazowych
eazemplarzy wydawnictw naiwl??kszych flIm ksi??garskich
warszawskich, Jedynie uratowa??y s.?? klisze lych wydaw-
nictw oraz klisze do zblorowego wydania dziel Zerom-
skiego. Obecne ArchIwum Miejskie, m eszcz??ce si?? w ela-
Inym lokalu przy Marsza??kowskiej 8 (w przyszlo??ci odbu-
dowana b. Biblioteka Za??uskich lila l??U??y?? potl'Z??!bom
arc/1jwum), w chwalebnym wysi??ku znacznego przyczy-
D:enla si?? do odbudowy kullura:nego ??ycia stolicy, pod-
j??lo naot??puj??ce prace: 1) Wykonanie dokladnego splou
atrat aktowych miasla, 2) Sporz??dzenie rejesIr??w i wy-
ci??g??w z ocala??ych w mnych archiwach akt, b??d?? z opra-
cowa?? drukowanych w celu stworzenia pewnego ma??e..
ria??u zast??pczego, 3j OpracowanIe dokladnego sprawo-
zdan:a z dzialalno??cl polskiego Zarz??du Miejskiego, 4) Uli-
ce, place, gmachy. m.:ejsca hi-storyczne, Towarzystwa nllu-
kowe, ku1tura
ne, spo??eczne. wi??ksze Iirmy handlowe, ue.
W??OsIa itd, uj??,t w opisow??, "kartolek?? rzeczy warszaw-
skich", 5) Za??o??ep.i
karto lekI biograficznej wyb(tnych
obywateli miasta, 6) Odnow,enie biblioteki Varsoy' an??w,
licz??cej dawniej 3.000 lom??w (w ohecneJ chwl!! Archi-
wum skompletowa??o 500 tom??w o Warszawie), 7) Stara-
nia o zwrot Pa??stwowego Archiwum G????wnego resztek
ocalalych akt Warszawy sprzed 1816 r. oraz o rewindy-
kacj?? z Niemiec (Drezno, LipskI maleria????w archiwalnych
zwi??zanych z przeszlo??ci
stolicy.
Hotel dla artyst??w I pracown.lk6w Teatru
Pa??stwowy Te...tr Polski w Warozawie po d??ug
ch sta.-
raniach otrzymal dla artyst??w i pracowDlk??w dom przy
uL Wile??skiej 13. Dyrekcja Hote:! Mlejsklch. dz ??kl tycz.
liwemu slanow\sku i poparciu prezydenta rD.iasla, urz4-
dzl??a w tym domu hotel dla artysl??w i pracownik??w
teatru spoza Warszawy_
I
I
Wiadomo??ci gospodarcze
Sta??y wzrost rybo????wstwa RKJrskiego
Jednq z ga??
zi gospodarki narodowej, rozwijaj??cych sI??
.ule pomyMnle, jest nasze rybo????wstwo morskie. Po:owy
rosn?? z mIesi??ca na m:,esi??c. Przyczyni?? si?? do tego fakt
znaccznego powi??kszenia Uczby rybak??w - oBl??ga ona
ohecnie ok. 1000 006b (w zesz??ych miesi??cach hy??o Ich
zaledwie ok. 500). Jakkolwiek Dle zdoJano jeszcze pomno-
ty t liczby kutr??w, kt??rych czynnych jest nledw", 22,
za to wydatnie wzrosla liczba lodzl rybacklcb - do 325 szf.
W pa??dzIerniku z??owiono og??lem 58
.762 kg 15.837 q),
Z czego przypada na Gda??sk ok. 1'/. tys. q, Za?? na Gdy-
ni?? ok. , Iys. q. Zanotowa?? r??wnie?? na:e??y objaw po-
my??lny, je??," chodzi o rozszerzenIe si?? n..zych pO??ow??w
w kierunku zacbodnIm Statystyki rYbackie, po raz pIerw-
uy po wojnie, nolllJ?? Pal??w w patdzlernlkn ts rys. kir
wyb w okr??gu dcT??owsklm, tl, jut na teryror:uia \zW.
Pomorza Zacbodniego. Nleslety n:.e mo??emy pocl1wali??
.I?? jeszcze ilo??ci?? z??owionych ryb ani w Szczednle, ani
w Kolobrzegu, jakko:wiek urz??d rybacki WSZCZ41 jut tIUlI
wst??pne prace przygotowawcze. Jest to tym wa??nIeJsze,
??e za. czas??w niemieckich wVmlenlone okr??gi byly Jednymi
z naJwydaJnlejszycb pod wzgl??dem rybol??wstwa,
Sta??y wzrost po??ow??w naszycb na mOrzu nIe powinien
Jednak umniejsza?? naozeJ czujno??ci na l?? spraw??. Jak.
kolwlek czyni si?? wiele, to przeclet po??owy dz!sleJs%e
14 nlestely Jedynie nlamklem lego, co??lby Hlbl azyskl-
wall ap. w latacb 1933-38. I tek w r. 1933 na ma??ym
sltrawku wybrze??a ballyck ego, kt??re wtedy do nas nal..
ta??o, z??owW??my 7620 ??on ryb. w 1934 r. - 9.850 ton,
w 1936 - 18.270 ton. J ak z tego wynIka, daleko nam
jellzcze do w??a??ciwych mo??l!wo??cl. Tym bardicharakteryzO'wa?? chwil??
abecn?? i kandecznO'???? pracy nad now?? xzec-zywi-
sto??ci??. "Szybownictwo, - m??wi?? dyr. Madej-
czyk - b??dzie wrzyja??o wyrobieniu typu no-
wych ludzi - dh Il"OweJ l"poki". B??dzie utwier-
dza??a ??l??s.k. O'dwie<:zrIie p,)k
ki pny PO'lsce i u-
mO'cnia??a wsp????not?? narod??w s??owia??skich. Da
prezydi'l1IIl kO'nferencji powo??a?? dyr, Madejczyk
mjr. Kurowskiego j ako przewodniC'Z??ce
a, O'raz:
gen. Pletraszka, sltaro,t?? jel,eniog??rskieqO' W. Ta-
bak??, pp??k, W??ada, m'r, Zab??ockiego, insp. Czar-
neckiego, In??. Lej??, i In??. P??czaiskiego jako
cz??onk??w. Pr??cz wym
enionych da??O' si?? zauwa-
??y?? na sali i.ruspektara DepaN. Lotn. Flacha, insp.
woj. szybO'w. Puchajd??" dyr. Su??kowskiego z lO'-
dzii, wicestar. m!JT. Ligor
a, kamel!ldanta kpt. W??j-
cika I kierownika Dziergasa.
Po wycz.e.rpaniu p,rO'ql amu otwarcia O'.dby??a si??
zwiedzanie prz,ez zqr{"madzO'nych szybO'wi5ka,
Jelenia G??ra terenem wielkich
imprez sportowych
Jak donoS'Z?? z Jeleniej G??ry, w??adze miejscowe zamle-
t7ajq 'Zorganizl),wa?? zim?? Krajowe Zawody Narciarskie
oraz - o ile b??dzie magIo \o doj???? do skutku - Mi??-
dzynarodowe Zawody Akademickie.
*
WYW??Z PAPIERU Z WROC??.AWIA. Zwi??zek Zawodo-
wy P.raoown1k.??w Przemys??u Poligraficznego, ()kr??g Wro-
c??aw, zaniepok()jony jest ilo??ci??, wywo??onego z Wroc??a..
wia papieru, jakoby z upowa??n;e11ia "Go'spodarkl Pap]e-
rem". Obliczaj??, ??e gdyhy wyw??z ten odbywa! si?? nadal
_ Wroc??aw za 2 miesi??ce zasIanie hez papieru.
TRUDNE WARUNKI ZYCIA W WO??.OWIE. Powiat wo-
??owskl na Dolnym Sl??sku znaiduje si?? w szczeg??lnie
trudnych warunkach: cierpi na brak komunikacji, gazet,
elektryczno??ci, radia, posiada n!euregulowan?? aprowiza-
cj??. nadto osiedlaj?? si?? tam Niemcy usuwani sk??din??d.
a przede wszystkim z Wrodawia. W wielu wsiach nie
ma ani jednego Polaka. Odno??ne w??adze powinny zwr??-
ci?? wi??cej uwagI na ci????kie warunki pow. wolowskiego.
Telefonem
Katowic
Niemcy w mundurach ??o??nierzy radzieckich
dokonywali rabuBk??w
Dnia 17 bm. niedalekO' kO'Pa,lni KleO'fas w D??biu I gwa??tach, grabie??ach i bezprawnym wyw??aszcza-
dakO'nany zo
ta?? napad raburnkawy na nli,ejakieqa niu, biciu, a nawet zabija'lriu bez wyroku 6??dO'-
An.taniC9a Rorbacha. Napadu dokana??O' kiJku ban- wegO'. Taki j.est w??a??nie 6eI1S PO'k??tne
a handlu
dyt??w w mundurach ??o??nierzy radzieckich. Pa vO'lksUstami, kt??rym na,ta bene zajmuj?? si?? prze-
pobiciu n11.padni??tego zrabO'wali mu gO't??wk?? w wa
nle vo??ksdeutsche.
sumie PO'nad 7.000 z??. araz zegarek. Natychmia-
st()wy pa??cig paprowadzO'ny przez kO'mendanta
milicji przyczyni?? si?? dO' uj??cia sprawc??w w O'SO-
bach J??zefa Reiche??a, Alfreda Kusza i W??ady-
s??awa Motyli. Wszyscy sprawcy to Niemcy ZWO'l-
nieni z oboz??w. TTudmihi si?? oni O'd czasu ZWO'I-
nienia kradzie???? i rabunkiem. Wszyscy przebie-
ralf si?? w mundury ??o??nierzy radzieckich.
W czasi.e ??ledztwa akaza??o si??. ??e PO'sz,kodo-
wany Rorbach trudni?? si?? hand.lem volkslistami
na szerez?? skal??, a w dziele tym pomaqali mu
w??a??l!li,e przychwycen1 Reichel, KusrL i MO'tyla. Na
volkslisty Istnia?? ustalO'ny cennik: za 2-g?? p??aco-
no 8.000 z??, Za l-?? - 10.000 z??.
Dakumenty da
tarczanO' O'dbiO'rcam, kt??rzy pO'
przeszmuqlowamiu si?? przez zielO'n?? qranic?? zg??a-
srzali si?? po stronje aUancklej j po z??O'zeniu ..spra-
wazdania" o okrucie??stwach i grabie??ach, jakich
SIl?? na nich w PO'lsce dO'PuszczanO'. otrzymywali
wysokie odszkodowania. Uchad??cy ci szkodzi??!
naszej sprawie na zachodzie, sze,rz??c wie??ci Q
Wyrok na terroryst??w NSZ
We czwartek zapad?? w Katawicach wyrak prze.
ciwkO' 19-tu O'skar??O'nym cz??on
om tajnej oI'gani-
zacji z Bielska. 3-(Jh spa??r??d O'skar:??iO'nych, amia-
nO'wicie: Habas, Horodyski i Zeman skazani za-
stali na kar?? ??miewi i PO'zhawienie praw obywa-
te,hsldCh i honO'rO'wych na zaws.ze O'raz na kan-
fiskat?? mienta. PO'zO'stali O'skar??enl O'trzymali ka-
r?? wi??zienia O'd 3-15 lat, a mianO'wicie Grzywa
(15 lat), Wado??, Budowsiki, Ka??mlerczak J??zef
i W??adys??aw, Nowak, O??ejak, Reszczy??ska Han-
na (pO' 10 lat), Koterbski (8 lat), E??sela 23 lI.topzea 19??1,) ,
. rzonycb.
Twierdza Metz zosla??a zdobyta przez .przynue Al-
_ Armia francuska zaj????a Miluz??. - Z LotaryngiI u i o??ci
zacJI wycoluj" si?? Niemcy na przestrzenI IrontU dl g oz-
170 km. _ Gen. Eisenhower o??wiadczy??, ??e od czasu t ??W
pocz??cia Inwazji we Francji wyeliminowano oz szereg
wakz??cych okolo miliona ??o??nierzy przeciwnika.
*
B. wiceprezes s"du w Zamo??ciu, Cybulski,
o..tal. sk:
zany przez S??d okr, w Luhlinie na 15 lat wi??zienia e
z1o'??enie wniosku o uznanie go przez w??adze okupacyjn
przynale??nym do narodu niemieckiego.
*
Radio rzymskie nada??o apel do ruchu oporu, WZywaj"C
do wznowienIa operacyj przeciwko Niemc-om. roJ C'"
Prasa niemiecka og??asza lekst .noweJ p
zySi??.gl nlechoewl
klej. Obecnie Welumacht przysi??ga "wlernos
dU wy_
kole??e??stwa frontowego swej dywizji" oraz. ze na t-
padek rozkazu o z??o??eniu broni. ??o??nierz zniszczy WS
a.
ko, co mia??ohy jak??kolwiek warto???? dia nJeprzyjac1 d
Przysi??ga ta - jak komentuje prasa angielska. :- ??WI";
czy o rozpadzie warmii niemieckiej l". zblizaJ
ceJ s
kl??sce.
-
Walka z ??apownictwem i korupcj??
x LUBLIN (Od naszego karesp.)
Lube??ska proknratura sporz??dzi??a. akt o!>kar??e-
nia przeciwko Boles??awo,wi Jatczakawl, kantr
"
lerO'wi Urz??du MieszkamiO'wegO' w Lublinie, k
O-
ry uzale??ni?? uzyskanie prze?? He,len?? zawadzi;-
sk?? przydzia??u na mieszkanie O'd otrzymania . a
siebie karzy??ci maj??tkO'wej, ????daj??c i prZyjmUj??c
za wyrO'bienie teqO' plrzydzia??u 1.500 z??.
Pwku;ra,tura S??du.Ok
/123_0001.djvu
ronika krakuws
a
Nowy zast??pca dow??dcy o. w.
w Krakowie
.StanQwisko zas,t??pcy dow??dcy O. W. w K.r'\ko- W dniu 22 bm. przed Specjalnym S??dem Kar-
Wie da spraw polityczno-wychowawczych. po nym 6ta.n???? Karol Herzig, b. komendant za czas??w
Odej??ciu pp??k. Kuszki, obj???? pp??k. Adam Korta, okupacji niemieckiej dla zbioru kon:tyngent??w
kt??ry ostatnio pracowa?? w g????wnym zarz??dzie w Prokocimiu.
Ol.-wychow. W. P. w Warszawie. ppllk. K()r
a Odczytano akt oskar??enia, kt??ry zarzuca
Je::t krakowianinem i wychowankJiem Uniwer- Her
igowi wsp????prac?? z Niemcami przez caly
syte tu Jagie,uo??skiego, na kt??rym otr2yma?? 6tO- czas okupacji w Krakowie, Tarnowie, Bie??czy-
PIe?? magistra filozofii w zak:resie his.to>rii i mo- cach, gdzie by?? postrachem ludno??ci polskiej przez
l
ii kla5ycznej. Pplk. Korta bra?? udzia?? w for- to, ??e zn??ca?? si?? nad Polakami, maltre'towa?? ich,
ri??waniu PiEr-
zej Armii W. P. w
i
dlcach nad aresz.oowa?? i mordowa??, przep:rowadza?? rewizje
:k??,
na
t??pme na S.mo1e??szczyz[J!
, nad B
- i zabiera?? r????l1e mienie, wymUlSzaj??c biciem lub
em l WIs????, uzys
Uj??c od7JIaczem.a: Krzyz
broni??. .
l'Unwaldu III klasy l Srehrn ego Krzyztam1??d ju?? na Franciszka??sk??, r??wnie?? do ko-
mendy po'licji. Wsz??dzie by??em zatDudni.ony jako
t??umacz. Potem. zos,ta??em przyd;lie].ony do IV ko-
misariatu poli-cji ni emieck'iej na Wolnicy. Stam-
Ku czci pomordowanych bohater??w Kameralny TUR (ul. iw. Jana 6), godz. 18.30: "Kres
W dniu 7 listopada 194.5 r. na zebrandu zarz'ldu S??owa- w??dr??wki" z R. Niewlarowiczem.
rzyszenia Drobnych Kupc??w w Krakowi'l> zapadla jedno-
g??o??nie uchwa??a uczczenia pami??ci 30 bohater??w zamor
dawanych w spos??b bestialski przez .Iepaczy hlUarow-
.kich przy ul. Szerokiej.
Postanow:ono wznie???? pomnik. wzgl??dnie taib1ic?? pami??t-
kow??. na kt??rej zostan?? wyryte nazwiska pomordowanych
ofiar. Zwracamy si?? t?? drog?? do wszystkich, kt??rzy znaj??
nazw:ska pomordowanych, aby zakomunikowali je Komi-
tetowi. (Adres: Krak??w, Miodowa 32, m. 6).
Koszta budowy pomoika pokryj'l czlonkow... "Stowa-
rzyszen'a Drobnych Kupc??w". Odezwa m??wi:
"Uwa??amy, I?? my. to jest ci wszyscy, kt??rzy pracuj" na
tyn1 terenie, mamy nie tylko obowi'lzek ale j zaszczyt
wielki przyczyoi?? si?? do upaml??t1Uenla tego miejsca. Wy-
soko,ci skiodek nie ustala.my, pewni j""te??my, ??e ??Bden
z nas nie uchyli si?? od z??o??enia pewne i kwoty.
Chodzi nam bowiem o to by w spos??b naprawd?? godny
przyczyni?? si?? do upam:??t
ieni8 miejsca dla. nll.
??wi??teg
,
bo zbroc7.onego obficie krwi?? niewinnych naszych bracI.
Pragniemy nie tylko z??o??y?? hoid naszym Bohaterom, chce.
my r??wnie?? zostawi?? znak w:domy naszym dzi-eciom i
wnukom, aby i oni po wielu latach pami??tali o krzywdzie,
jaka spotka??a ich dziad??w.
Komitet budowy zwraca si?? do naszych artyst??w-net.
b:arzy, a w szcz
go!no??c-i do Akademii Sz.tuk Pit::;knych c.
nadsy??anie projekt??w na r??ce Komitetu Budowy Pomnika:
'Krak??w. ul. Miodowa 32, m. 6 (Stowarzyszenie Drobnych
Kupc??w)" .
Komitet wybrano w nast??puj??cym .kladzle:
Przew.: ob. Kossek Aleksander. k.. Grabio;zewski Fran.
ciszek, kier. II kom. M. O. st. sier??ant Wojtasiliski J??zef,
insp. Myszkowski Stefan, ob. Klakowa. ob. Radosz Ed-
ward. ob. Bodzlan Wojciech. ob. Kotowicz Eugeniusz, ob.
S??D SPECJALNY KARNY ARESZTOWA?? DR MICHA??A Kuc Stefan.
WEICHERTA o.kar??onego, ??e w okres'e, gdy okupant z]j- * Program Rozg??o??nl Krakowskiej
kw!dowa?? ok. 900/. ludno??ci ??ydowskiej, Weichert otan??l Stow. Drobnych Kupc??w urz??dzi??o zabaw??, z kt??rej lo II. dzieli 24 Ustopaod. (sebot.1
na czele Instytucji charytatywnej. zasilanej przez zagra- docl??odu prze7.naczooo na pomnik poleglych n. ul. Szero- Godz. 0.5.'1: Transmisja z Warszawy. 8.15: Om??wienie
nic??. Pozwoli?? si?? wykorzy.la?? Niemcom, kt??rym chodzi??o ki"j 20.000 zl., na Sierociniec przy ul. Krowoderskiej 7, programu lokalnego. 10.45: Soli??ci wokalni I ch??ry n.
o propagand?? zagraniczo??, prowadzon?? przez We/cherta, 5.000 z??. I na repatriant??w 5.000 zlolych. plytach. 11.25: Kronika krakowska. 11.35: Utwory skrzyp-
znaneio w kolach ??ydowsk:ch. a zmierzaj??c?? do podwa- cowa z p??yt. 12: Transmisja z Warszawy. 13.311: Muzyka
??enla opinii ??wiaia o ??wiadomej ekstennlnacji Zyd??w. Po- DY2URY APTEK: Kalwaryjska 27. Slsrowi??lna 77, Kra- obiadowa w wyk. Zespo??u IIt.t:. Rozg??o??ni Krakowaitlaj
za tym tanim kosztem zdobyl powa??oe kontyngenty cen- kawska 9, Grodzka 17, Mogilska 16, ??Obzowskl! 20, DIu- z udzialem Jaf\a ??awruslewicZl! (elekir. git.r. hawaja.lt.l.
nych lekarstw przez co id??c na r
k?? okupantowi. dz:aia?? BB S t k 5 M'k I . k 4 R k 42 14.50: Komuoi,kai y PCK. 15: Aud y c j a slowno-muz y czn.
na szkod
iot
res??w P a:i.. lwa I ludno??ci ??ydowskiej. go, ena ors a , I o aJs a ,yne .
WALNE ZGROMADZENIE CZ??ONK??W ZW. EMERY- p. t.: ,,3 szko??y ??piewu" w oprac. dr J. Pilgonowsklego.
DZIA??.ALNOSC
PECJALNEGO S??DU KARNEGO. S??d T??W WOJSKOWYCH I WD??W odb??dzie si?? dnia 25 bm., 15.40: Dr Roman Kielkowski, "O??wl
clmskl blok ??mierci".
Specjalny w Krakowie do 15 bm. wydal IDO wyrok??w, o godz, 10, w Kasynie Garnizonowym, ul. Zybllkiewica l. 15.50: Rscenzje literackie. 10: Transmisja z Warszawy.
w tej liczbie 20 os??b zosta??o skazanych na ??mier??, 34 oso. W programie: sprawozdanie organizacyjoe, wybory, 18.20: K'Iclk Slronnlctw. Ludowego. 18.35: Odczyt prof. H.
by na kar?? wl??tienia od 3 lat wzwy?? do do??ywotniego, wnioski, zapis nowych czlonk??w. Mo??cickiego p. t.: "W??r??d nowych kai"iek", 18.1411
reszt
oskar??onych uniewinniono. S??d r03palrzy?? 1.436 Taosmlsja z Warszawy. 19.IS. Fragment powie??ci Kor-
spraw volk.deut.ch??w. kt??rych osadzono w obozie. KOMISJA KUJ.TURALNO.OSWIATOWA przy Bratniej nell! FilIpowicza. ".38: Transmlsj. z Waruawy. 21: Tr.lls-
GROMADKA" POW Pomocy Stud. U. J. organizuje kursy ta??ca w ka??d'l nie- misja z "Adrii". Gra orkiestra Fr"da Relima. 21.30: Pro-
W NIEDZIEL?? TEATR "WESO??A - ,i7.ie]
od g odz. 11-12 w sali Domu Akademiczek "Jed-
TARZA BEKS "" ol b jk dl dz ieCi P I??ra M BillI
g ram kra,kowski na dzie?? nast ??p n y , 21.35: ReCital ??ple-
" ... , wes 'I a
a .' .' '. nc.??". W programie ta:i.ce narodowe I salooowe. Pierw.
??onki. "Beksa" jest te?? doskonal?? okazj?? do zabawy dla sza lekc J 'a w nledziel
, dnia 25 bm. Zapisy w Komi.ji waczy Janiny Tisserant (mezzosol>ran). W progra!l>.!a utwo-
d ?? h P d t wie n l W med z 'e l
o g odz 1030' ry komp. rosyjskich. 22: Trallsmis J '. s Warszaw y . ;U.
oros yc. rze s a a '.:
.. Kullur.??no-O;wlatowej. Collegium Novum, ul. Gol??bla 24.
I 12.30 w kinoteatrze "Scala". Przedsprzeda?? bilet??w w Hymn.
kasie teatru codziennie. JAK SI?? CZESAC OBECNIE I Cech fryzjer??w w Kra- N.Jclekawsze audycJe. w pll,lek
WOJEW??DZKI URZ??D-I
fACJI I PROPAGANDY REWIA W "SCALI". W niedziel??, 25 bm., o godz. II kowie urz??dza w dn. 25 bm. w salach Pow. Zw. Cech??w Godz. 15: Mc>nta?? piosenek i wierszyk??w dla dzieci pi6-
""" j . I . ! h . L I ' ,- a t talica Rzem!e.lnicz y ch ( ul. S??dwkowska 13 / 15 ) o godz. 10.lej H I WI l I ki j t ?? I h j k "
,.! aSnia, te nie byl organizatorem I Inicjatorem zebrania w "Sca i', rew. urno ru , plosen" , zywego .."w . ra e eny e ow ays e p. .: " powiem c a ecz ??
"'Oj. Komitetu Odbudowy Warszawy. p t.: "Smlejmy ol
do rana". ze wsp??ludzia??em art y- przed pol. Kookurs cz""aoia pa??. muzyk'l Andy K't.chmann. 15.50: 5krzyDka porad pra.
INSPEKTORAT SZKOLNY MIEJSKI w Krakowie urz??dza st??w: B. M!erzejewskiego. Niew
g??owsklch, J. Prz'ltrO-
ny (nie kartki) pisma, 3_ Adres odbiorcy ma by??
k??adm.ie prrepis/3JIly z otrzymaneqQ od osoby wy-
Wiezionej listu. Adres nale:l:y u??o??y?? wed??ug na-
st??puj??cego wzoru: Imi?? i nazwiska wywlezione-
go. numer obozu, numer wywiezionego, o??rodek
rupowania 800 (jednostka kootroLna), B. A. O. R.
"'Ia GreaJt Bri,tain. 4. Nadawca ma poda?? sw??j
dres dQk??aooy, 5. Listy maj?? by?? op??acone macz-
iUni pocztowymi wed??ug taryfy dla lis,t??w w
Gbl'Ocie zaq.rani=vm.
Nie"ZiI$tosowanie si?? do powy??szych walrunk??w
1I10 ??e spowodowa??. ??e list nie b??dzie dor??czony.
Zaznacza si??, ??e w dalszym ci????u ni,edopU51Zcza-
na jest koreSIPond,mcja z osobami, wywiez.im1Vmi
dQ Niemiec, a przebywaj??cymi. w rad-ri
ckiej,
a1l1???rYka??6ikiej i francu6kiej strefie okupacyjnej.
Najmilsza gwiazdka
dla naszych ??o??nierzy
,Zbli??aj?? 6i?? rados.ne ??wi??ta Bo??ego NModze-
:lUd, a z nimi tradycyjna oIgwiazdka" oraz po-
\Vszecih:ny w Polsce Qbyczaj obdarowywania bli-
Ikich J serdecznych upominkamL W tym roku
Spo??ecze??stwo polskie b??dzie mog??o da?? wyraz
sWelIllU serde<:znem.u uczuciu dla odrodzonego na-
Szego wojska. Wiemy. i?? ??o??nie.rze nasi, tak zresz-
t??)ak my wszys
y, nie op??ywaj?? w dobra ziem-
Iku
, tote?? ch??tme przyjm?? podarki, zw??aszcza,
gdy b??d?? celowa wybrane.
Najodpowiedniejszym bodaj Uipominkiem b??-
d?? praktyczne drobi??llZgi, jak np. [??kawiCZJkj, tym
:tndls ze , ??e wykonane na drutaoh przez n.asze pa-
nie.
Mowa tu bowiem o r??kawiczkach zimo wy C'h,
"eln??anych, kt??re w zimie 5/1 najmilszym tOWd-
yszem ??o??nierza, zmuszonego wl??C\u U=220 V/380 V I nat
??Bnlu 4A3 Af2,56 A, poblera-
'c.Ym moc &lektryczn'l 1,1 KW PIZY obroliach 955 o!>r.lmln.,
CZ??<':toUlwo???? zmian pr??du 50/oek. 005. ??red. == 80.
IDrzeda??. loco R......w. .d l.ar\cul, F.hryka Sukna.
Cena wedlug umowy. 952-2-10
PIOTRKOWSKIE ZAK??ADY
??mpulkarskle I Bakelitowe "A-B"
Piotrk??w Trybuna,lskl, Dwoma 3,
Telefon 11-17 I 11-39
polecaj"
OZdoby choinkowe, wszelIde wyroby z ru-
rek szklanych oraz nakr??tJti, a tak??e inne
????rtyku??y ba!telitowe z w??asnych i powie.
rzonych form.
......
978.1-2
".DZTF.NNTK POT,
KT"
Herzig przyznaje si?? "cz????ciowo II do winy
Postrach "tandety" przed s??dem krakowskim
t??d wyjecha??e.m do SosnQwca w r. 1941 na dalsze
przeszkolenie. By??o to w??a??ciwie przeszkolenie
w s??u??bie przeciwlol:indczej. Ki,edy wr??ci??em, pra-
cowa??em kolejno w Bronowicach, Czy??ynach
I Prokocimiu jako komendant dla zbioru kO'Iltyn-
gent??w. W roku 1944 dosta??em rozkaz ??ledzenia
I wy??apywania dzia??aczy niepodleg??o??ciowych.
Poniewa?? si?? do tego nie nadawa??em, pod ko_
niec grudnia 1944 roku uciek??em do Bielska,
gdzie by??em a?? da wyzwolenia".
Na pytanie s??chieqo, czy oskar??ony przyznaje
si??, ??e po.strz,eli?? Piotrowskiego, z,raoowa?? mu
15.000 z??. oraz pobi?? ojca jego, tak ??e tamten po
pewnym czasie zmar??, Herzig powiedzia??, ??e bn??
udzia?? w tym zaj??ciu, aJ.e znalaz?? si?? tam przy-
padkowo. Nie strzela?? do Piotrows,kiego; ojca je-
go na oczy nie widzia??. Na pytanie s ??drzieqo , czy
aresztowa?? Cyganicha i odprowadzi?? qo na Po-
mmsk?? do qeetapo, oskar??ony odpowiedzia??, ??e
aresztowa?? wy??ej wymienionego na polecenie
w??adz 'niemieckich i osadzi?? qo na Gertrudy.
Na dalsze pytania s??dzieqQ odpowJada?? mniej
wi??cej w ten sam spos??b. Wypiera?? si?? winy. t??u-
macz??c, ??e trzyma?? si?? zasady, aby krzycze??
i bi??, ale nigdy nie strz.ela?? i me aresztowa??.
I dlateg.o jest mi .teraz tak ??le."
" Herzig grasowa?? pewien czas na "tandecie",
gdzie rekwirowa?? ??ywno???? oraz wal
t??. Przyzna-
je .si?? do tego, twierdz??c, ze robi?? ta bardzo
rzadko - tylko .';tedy, "gdy mu ofiary wchodzi-
??y w r??ce same".
Z kolei porzyst??piO??'1o do prloo1ocbiwania ??wiad-
k??w.
Zydzi krakowscy domagaj?? si??
otwarcia bram Palestyny
Ostatnie poci??gni??cie polityczne rz??du brytyj-
skiego w 6prawie p'llesty??skiej, wyra??one w de-
klaracji ministra Bevina w Izbie Gmin, wywo-
??a??o w??r??d Zyd??w palesty??skich i poJskich
ogromne rozgoryczenie. Zydzi krakowscy soli-
daryzuj?? si?? ze zbrojnym protestem swych
rodak??w palestyilskicb i ??o??nierzy brygady ??y-
dowskiej, ????cz??c sw??j energiczny i zdecydo-
wany protest plZeciwko angielskiej polityce od-
wlekania boJesnego, a dOjrza??ego jL1?? do roz-
wi"Z'lnia zagadnienia zydowskiego. Urz??dzony
6taraniem Ligi Pracuj??cej Palestyny pod prze-
wodnictwem ob. Sternfelda wiec protestacyjny
W Krakowie zgromadzi?? przedstawicieli wszyst-
kich ugrupowa??. syjonistycznych, lewicowych
I religijuych. kt??rzy zgudnie domagaU si??
otwarcia bram Palestyny dla nieogralliczonej
emigracji Zyd??w z Europy.
Wiec wysh?? depesze z wyrazami solidarno-
:je! do Palestyny i oddzia????w brygady ??ydow-
skiej, ostre re20lucje prote.stacyjne do rz??du
brytyjskiego oraz pro??b?? o poparcie d????<'!?? ??y-
dowskich na fu rum mi??dzynarodowym - do
rz??du R. P. w 'Warszawie, ZSRR w Moskwie
i USA w Waszyngtonie.
KA SIEROCI??CA
??W pod Krakowem
i w a n a. 956-1.2
iski, Krak??w. "Nr. 956".
EGO MON. :;;OI..NEOO
loa Czysta Nt-. 7
e od zaraz 938.2.3
a-g??rnika
a lechnlcznello w kopalni
WapnJe.
wykwalifikowane. Warunki
anJa nale??y wnosi?? do Dr
lu Solnego z 6\i??E
g
ectw. PAP
Konoesjon. Zak??ad Elektrotechnlozny HIEROWNICZ
..E..EH'.RO.??ARu
A. RZEPKA
do Zak??adu Ch??opo
Krak??w, ??w. Tomasza 10. Tel. 570-17, 1;; poszuk
wykonuje roboty elektro-instalacyjne. Kupno - Sprza- Zg??06zenia: Dziennik Pil
da?? artyku????w &lekt:otechnicznycb.
lTwaga tiU adres' DYREKC.lA POLSKI
Nie piat za adres po??rednikom. Przychod?? WPToot do W Krakowie, ul
BIURA HANDLOWEGO przyjm i
"rtyku??6w chemloznych I gospodarozyoh in??ynier
Krak??w, Rynek Podg??rski L. 11 a na .Iallowlsko klarownik
soli w
Te??elon 560-95. 9924-2-2 Ref??ektuje si?? na .Uy
S
ecjalno????: .Iarcz.n tel..a, olele sullonowane, larby p??acy do Gm6wienia. Pod
c romowe, anilinowe. nigrozyna, Roda amon.l}lkalna. rekcji Po\skle
o Monopo
oczyszczon., kw.. y: siarkowy. .olny. ??yciorys" i odpis??w ??wiad
INSTYTUT FILMOWY ODDZIA??. W KRAKOWIE
otwlora ,
10:clo miesi??czny Kurs Przeszkolenia Filmowego ..
'i'
WarunkI1'1zyj
cia: malura licealna, amlel
tao??t fotogralowanl.. Nauk. b..p??.lna.
I WPISY do dnia 24 lisiopada t945 r. p r z y I m u j e Sekrel...al
Krak??w, ol. J??zefii??w f6, pok??j nr. f2 od 9-f6
..5' DO""
I .S.RAS.
. ..
stale oa sk??adzie ci,
VII Hur??owni
M. K O L I ?? S IlU ...
Krak??w. iw. Gertrad, 23
le'eloD 550-1&.
5
Paran
mQzyk. s??owia??skiej
w Dled:zlel" 25 bm. o godz. 12 punktualnie w .d
kina "SwU" odb??dzie si?? Poranek .ymlonlczny. p??iwl,,-
cony muzyce slowia??skiej. Pod dyrekcj" T.deusza WU-
ctak. zostan?? wykonane: Uwertura do op. "Maria" St.t-
kowskiego, IV symfonia Dworzaka I Koncert SkrzypCO-
wy Czajkow.kleio z udzialem Alfreda SzeDker..
Bilety do nabycia w biurze F1!harmon!i. ul. Zwierzy'
niecka 11, II p., pok??j ID. w biurze "Orbis" od 10-14,
w dniu koncertu przy kasie od ID-ej rano.
Go,??cinne wystQPY Warszawsklege Teatru
Centralnego Domu ??o??nierza
w dniach najbli??szych przyje??d??a do KrakowI! na k.lka
go??cinnych wyst
p??w Warszawski Teatr Centralny DO-DoU
Zo??nierza W. P. Bli??sze szczeg????y o terminie i programie
przedstawie?? przynios?? afisze I komunikat y_
Jubileusz Pana Pika
W sobot??, dnia 24 bm.. do.konala sztuka Peyr.t-Ch.p.
pul. "Pan Pik" obchodzi?? b??dzie w Starym Teatrze juh,!-
leus7- 50 przedsiawlenia. Swiadczy to o wysokiej kultune
krakowskiej public.zno??cl, jak r??wnie?? o Wy
ok!m pozIo-
mie gry zespo??u z M. Dul??b??, E. Kunln'l, J. Clecierok\n1,
H. Chanieck??, J. Dwornickim. H. Zleli:i.ok'l i A. Mular.
czy.lt1em. Re??ys"rla J. Warneckieqo. Poez??wny od 11.1-.-
dzieli 25 bm. populudni??wki zaczynaja si
o godz. \5.15
_ przedstawienia wieczorowe jak zwykle o godz. 18.15.
nMoralno???? Pani Dulskiej"
Dzi??. w. pi??
ek, w Teatrze Powszechnym im. Zo??niena
Polskiego (ul. Lubic. 48) premiera doskonalej komedii G.
Zapolskiej "M.)!alno???? Pani Dulsklej"'. Swletn. obs.da
.ztuki z L. Wyrwiczem w roli Dulsklpgo oraz H. Rozw.'
d.;)wsk?? i R. Z3.wistowsJom na czele gwarantuje wysoki
poziom przedstawienia. Pozosta??e bilety do nabycia w
,.OrbisJe" i w kasie Teatru od godz. 16.
Repertuar teatr??w krakowskiCh
PI"tek, 23 li.topado.
MIejskI. Im. J. S??owackiego, godz. 18: "Przejrz.??y oczy
DaS7Q".
Si??
y Tealr, godz. 18,15 (du??a sala): "PygmaUon", gaM.
18.15 (mala .ala): "Nieboszczyk Pan Pik....
Powszechny, Im. Zolnlen. Po??sklego (ul. Lubicz 48),
godz. 18: "Moralno???? Pan! Dulskiej" z Leonem Wyrwl-
czem.
Dzisiejsza ImprezJr artystJrcane
"Gospod. Aklor??w" (ul. Dunajewskiego 4): wyst
y J.
Prz??dy, K. Zlotoickiej I St. Leszka. W Bar-D.ncingu gr.
orkiestra W. WiLkosza. Pocz??tek o godz. 18.
K.wl.rnl. "Crlslal" (ul. Podwale 7): koncert muzyki
lekkiej i tanecznej od godz. 17. Doborow. orkiestra pod
kler. Fr. ZleliIiskiego.
Dzisiejsze odczJrtJr.
Doc. dr RomM Wojtasl.k: "Zycie w g????bin.ch oce.-
n??w". Sala wyk??adowa Collegium Nowodworskiego (ul.
??w. Anny 12), godz. 18. W.t??p wolny dla wszystkich.
Prof. Z. Mys??akowakl: "Paki spoleczny artysty" (o 110'
cjologii dziala Szlukl). Klub InteligencJI Demokr.tycznej
"Ku??nica" (Rynek G??. 16), godz. 18.
Henrt Bernard: "Pari. d'aujourd'hui" (w j
z. IralIc.).
Staraniem Tow. Przyjafnl Pol.ko-Francuskiej, w lokalu
Zw. Zaw. Literat??w Polskich, ul. Krupnicz. 22, godz. 18.
Wst??p z?? 20, dla czlonk??w Tow. zl 10.
DzIslejszJr koneert
Pailslwowa Fllh.rmonJ. (kinoteatr "Swit'.) godz. I??.
Wielki koncert symfoniczny pod dyr. W. Bierdlajew.,
z udzia??em Zb. Drzewleckiego (fortepian).
Repertuar kin krakowskich
Apollo I Szlaka: "Najazd", 'Iilm radzieckI.
Uciech.: "Wi??zie?? 4328", film amaryka....kl.
Sw\t: ..Pawe?? i Gawel". film polskI.
Scala I Wanda: "Korsarze p??lnocy" film ameryka...sJti.
Gd.4sk: "Wiosna nad Sekwan,,". film ame(yka??uI.
W.ru_.: "Rycer
a pustyni", film a.meryka??skl.
Wolno????: "Trzawlczki".
Zwrot za??w,ladcze?? pr??bnej rejestracji
pojazd??w mechanicznych
Podaj?? do wladomo??cJ uintere<;Owanym, te za??wlad.
czenia pr??bnei rejestracJI poja
d??w mechanicznych wa??.
n. S" tylko 2S dnJ, od daty !ch wy.tawi"Qla
Wzywa si?? wszyetklch W??a??cicieli I uiylkowttlk??w
pojazd??w mechanicznych, korzyotaj??cych z r"j"",tracjl
"PR" do bez
wkJczneRO zwrolu l'rzedawn!ouych
dwl&d.
czen rej E!fI: tra Cj I pr??bnej w Okr??gowej inspekcji Samocho-
dowej w Krak-owie, Al M!c.kiewicn ". PAl'
Okr??gowy lospeklor Saraosodowy
953+3 Kp!. S. SKORA
W A G I laboratoryjne, apteczne, ucbylne.:;:
handlowe i inne kupuje -- .prze- *
daje '"
"Ce"trala wag"
?? Krak??w, ulica Jagiello??ska Nr. 10.
SNIEGOWCE 1:e
??t
POLECA PIRMA
KRA K O W,
SZCZEPKO. TONKO
HALA TARGOWA Nit. 22-
??U-2.1,